Jak prawidłowo wypełnić raport ZUS RCA

Problem

Od roku prowadzę działalność gospodarczą. Po raz pierwszy wypełniam formularz ZUS RCA za siebie i swojego męża – jako osobę współpracującą. Jak w raporcie należy rozpisać finansowanie składek w przypadku osoby prowadzącej działalność oraz w przypadku osoby współpracującej? Dodam, że obydwoje jesteśmy zgłoszeni do ubezpieczenia chorobowego.

Rada

Składki za siebie, czyli za osobę prowadzącą działalność, powinna Pani wpisać w całości w pozycjach "składki finansowane przez ubezpieczonego". Natomiast składki należne za małżonka, zgłaszanego jako osoba współpracująca, należy podać w pozycjach "składki finansowane przez płatnika". Szczegóły i wzory wypełnionych formularzy - w uzasadnieniu.

Polecamy książkę: Świadczenia na rzecz pracowników – podatki, ZUS, ewidencja

Uzasadnienie

W sytuacji przedstawionej w problemie komplet dokumentów rozliczeniowych składa się z:

• imiennego raportu rozliczeniowego ZUS RCA z wykazanymi w kolejnych 2 pozycjach przedsiębiorcą oraz osobą współpracującą,
• deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA, w której znajdują się łączne dane obu ubezpieczonych.

Imienny raport miesięczny ZUS RCA, tzw. składkowy, zawiera dane identyfikacyjne płatnika składek, a także m.in. miesiąc i rok, których raport dotyczy, oraz zestawienie należnych składek na ubezpieczenia społeczne w podziale na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe. Raporty ZUS RCA zawierają także dane o:

• tytule ubezpieczenia,
• podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz kwotach tych składek - w podziale na należną od ubezpieczonego i płatnika składek oraz z innych źródeł finansowania,
• podstawie wymiaru i kwocie składki na ubezpieczenie zdrowotne, z uwzględnieniem podziału na podmioty, które finansują składki.

Rozliczenie składek za wszystkich ubezpieczonych następuje w deklaracji rozliczeniowej, według ustalonego wzoru, i jest przesyłane do ZUS w formie papierowej lub elektronicznej (w zależności od liczby osób zgłaszanych przez płatnika do ubezpieczeń).

W raporcie rozliczeniowym ZUS RCA właściciel firmy prowadzący działalność gospodarczą wykazuje siebie jako ubezpieczonego, z kodem tytułu ubezpieczenia 05 10 xx (osoby opłacające składki na ogólnych zasadach) lub 05 70 xx (osoby opłacające składki na zasadach preferencyjnych, od obniżonej podstawy wymiaru). Dwie ostatnie cyfry kodu tytułu ubezpieczenia wskazują, czy ubezpieczony ma ustalone prawo do renty bądź emerytury oraz czy ma orzeczoną niepełnosprawność.

Anna Z. od 1 stycznia 2012 r. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Nie ma ustalonego prawa do renty ani emerytury, nie legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności. Dotychczas była zgłoszona do ubezpieczeń z kodem tytułu ubezpieczenia 05 10 00. Od 1 marca 2017 r. Anna Z. nabyła prawo do emerytury, nie przerwała jednak wykonywania działalności. Od marca 2017 r. jest zgłoszona w ZUS z kodem tytułu ubezpieczenia 05 10 10 (osoba prowadząca działalność gospodarczą, z ustalonym prawem do emerytury, bez orzeczenia o niepełnosprawności).

W bloku III.B. raportu ZUS RCA "Zestawienie należnych składek na ubezpieczenia społeczne" należy wpisać kwoty składek z podziałem na podmioty, które mają obowiązek sfinansować te składki. Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe i zdrowotne za osobę prowadzącą działalność gospodarczą są w całości finansowane przez tę osobę. Właściciel firmy wykazujący składki na własne ubezpieczenia wpisuje, oprócz zadeklarowanej podstawy wymiaru składek, kwoty pełnych składek na poszczególne ryzyka w polach dotyczących składek finansowanych przez ubezpieczonego.

W bloku III.C "Zestawienie należnych składek na ubezpieczenie zdrowotne" wpisuje się podstawę wymiaru składki, tj. 3303,13 zł, a w polu "Kwota należnej składki finansowana przez ubezpieczonego" kwotę składki - 297,28 zł.

Natomiast osobę współpracującą wykazuje się w raporcie imiennym ZUS RCA z kodem tytułu ubezpieczenia 05 11 xx (analogicznie dwie ostatnie cyfry wskazują na prawo do renty bądź emerytury oraz na posiadanie lub nieposiadanie orzeczenia o niepełnosprawności). Warto pamiętać, że osoba współpracująca nie może korzystać z tzw. małego ZUS, czyli opłacać składek od obniżonej podstawy w dwóch pierwszych latach działalności. Składki ubezpieczeniowe (zarówno na ubezpieczenia społeczne, jak i zdrowotne) za osobę współpracującą w firmie finansuje i opłaca w całości, z własnych środków, osoba prowadząca działalność, czyli płatnik składek. A zatem w raporcie ZUS RCA, składanym za osobę współpracującą, kwoty składek należy wpisać w pozycjach "składki finansowane przez płatnika".

Zobacz serwis: Urlopy

PODSTAWA PRAWNA:

• art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8 ust. 11, art. 16 ust. 4 i ust. 5a, art. 18 ust. 8, art. 18a, art. 22, art. 41, art. 46 ust. 3-4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 963; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 60
• art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c, art. 79, art. 81 ust. 2, art. 85 ust. 14 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1793; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 60
• § 1 ust. 1 pkt 12 i 15 oraz załączniki nr 12, 15 i 18 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 222; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 319