Od 1 września 2016 r., w razie zawarcia umowy o pracę w formie innej niż pisemna, pracodawca potwierdza pracownikowi ten fakt na piśmie przed dopuszczeniem do pracy. W dokumencie podaje informację o stronach umowy, rodzaju umowy oraz jej warunkach.
Pracownik musi mieć świadomość warunków, na jakich będzie pracował. Postanowienia w tym zakresie zawiera umowa o pracę. Gdy umowa nie została zawarta w formie pisemnej, obowiązkiem pracodawcy jest potwierdzenie jej warunków na piśmie. Od 1 września 2016 r. pracownik powinien otrzymać pisemną informację o warunkach umowy o pracę przed dopuszczeniem go do pracy. Zasadę tę wprowadziła nowelizacja Kodeksu pracy dokonana ustawą z 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy.
Polecamy produkt: Kodeks pracy 2016 z komentarzem
Potwierdzenie warunków ustnej umowy o pracę
Zasadą jest zawieranie umów o pracę w formie pisemnej. Jednak pominięcie tej formy nie powoduje, że umowa jest nieważna. Przepis regulujący formę umowy o pracę nie zawiera bowiem sankcji nieważności w sytuacji, gdy strony postanowiły zawrzeć umowę ustną, realizującą się w sposób dorozumiany – poprzez dopuszczenie pracownika do pracy.
Umowa o pracę zawarta w innej formie niż pisemna jest ważna.
Umowa o pracę, podobnie jak każda inna, zawierana jest wówczas, gdy strony osiągną porozumienie co do wszystkich jej postanowień. W przeciwnym razie nie można mówić o zgodnym oświadczeniu woli pracodawcy i pracownika, które jest niezbędne dla skutecznego zawarcia umowy. Gdy umowa jest zawierana w formie pisemnej, pracownik przed jej podpisaniem ma możliwość weryfikacji jej postanowień – czy faktycznie zawarte w niej warunki odpowiadają temu, co strony uzgodniły. Większy problem jest w przypadku umów ustnych. Aby zabezpieczyć interes głównie pracownika w zakresie pewności ustalonych warunków takiej umowy, przepisy zgodnie z regulacją obowiązującą do 31 sierpnia 2016 r. zobowiązywały pracodawcę, aby najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdził mu na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.
Dotychczasowa regulacja dotycząca potwierdzenia warunków umowy zawartej w innej formie niż pisemna najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy była krytykowana, między innymi przez Państwową Inspekcję Pracy. W praktyce można było spotkać się z przypadkami, że pracodawcy bez pisemnej umowy o pracę dopuszczali osoby fizyczne do pracy, nie realizując obowiązku potwierdzenia warunków umowy. Wówczas inspektorzy pracy spotykali się tłumaczeniem ze strony pracodawcy, że pracownik jest w pracy pierwszy dzień – gdy w rzeczywistości pracował już od dłuższego czasu. Takim praktykom towarzyszyło często niezgłoszenie pracownika do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, nieskierowanie go na badania profilaktyczne oraz brak przeszkolenia bhp. Powyższe nieprawidłowości towarzyszące brakowi pisemnego potwierdzenia warunków zawartej umowy były przez inspektorów stwierdzane w szczególności w przypadku sezonowego zatrudniania: na czas realizacji kontraktów budowlanych, podczas prac sezonowych w rolnictwie, w razie zastępstwa na czas nieobecności pracownika.
Znowelizowany przepis określa, że umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy potwierdza pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków (art. 29 § 2 k.p. w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2016 r.). Uniemożliwia to dopuszczanie do pracy pracownika bez pisemnego potwierdzenia mu ustaleń co do stron umowy oraz jej warunków. Obecnie inspektor pracy stwierdzi nielegalne zatrudnianie pracowników za każdym razem, gdy podczas kontroli okaże się, że praca w ramach stosunku pracy jest wykonywana przez osoby, z którymi nie zawarto pisemnych umów o pracę ani którym pracodawca nie wydał pisemnego potwierdzenia ustaleń umowy. Nowelizacja ułatwi też pracownikom dochodzenie przysługujących im świadczeń i uprawnień ze stosunku pracy, a także korzystanie z ochrony gwarantowanej przez przepisy ubezpieczeń społecznych.
Sposób postępowania pracodawcy w przypadku zawarcia umowy o pracę w innej formie niż pisemna od 1 września 2016 r.
Sprawdź: Wskaźniki i stawki
Krok 1.
Zawarcie umowy
Mimo zalecanej pisemnej formy umowy o pracę, przepisy nie zabraniają zawarcia jej w innej formie. Pracodawca, wybierając wyłonionego w procesie rekrutacji kandydata na pracownika, uzgadnia z nim przedmiotowo istotne postanowienia przyszłej umowy dotyczące:
● rodzaju pracy,
● miejsca jej wykonywania,
● wynagrodzenia za pracę odpowiadającego rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia,
● wymiaru czasu pracy,
● terminu rozpoczęcia pracy.
Strony mogą w umowie określić jeszcze inne kwestie. Ostatecznie do zawarcia umowy w formie innej niż pisemna dojdzie, gdy strony osiągną porozumienie i zaakceptują wszystkie jej postanowienia.
Krok 2.
Sporządzenie potwierdzenia zawarcia umowy o pracę
Dobrą praktyką, która powinna towarzyszyć umowie zawieranej w formie innej niż pisemna, jest jednoczesne sporządzenie informacji potwierdzającej zawarcie takiej umowy oraz odnoszącej się do warunków zatrudnienia. Powinny być to te same warunki, na jakie strony umówiły się podczas zawierania umowy o pracę.
Warto zauważyć, że przepisy nie regulują sytuacji, w której ustalone na etapie zawierania umowy postanowienia w zakresie warunków pracy i płacy różnią się od tych, które pracodawca umieścił w pisemnym potwierdzeniu zawarcia umowy. W takim wypadku można przyjąć, że pracownik ma prawo odstąpić od wcześniej zawartej umowy.
Informacja potwierdzająca zawarcie umowy powinna być sporządzona w formie pisemnej. Pracodawca sporządza 2 egzemplarze pisemnego potwierdzenia zawarcia umowy – z których jeden doręcza się pracownikowi. Drugi przechowuje się w części B akt osobowych pracownika (§ 2 i § 6 rozporządzenia w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika).
Wzór informacji potwierdzającej zawarcie umowy w formie innej niż pisemna
Dalszą cześć artykułu przeczytasz w Serwisie Prawno-Pracowniczym