Obowiązuje konstytucyjna zasada wolności pracy i swoboda wykonywania zawodu. Niemniej jednak przepisy ustawowe mogą wprowadzać kryteria, które ograniczają tą wolność. Tak też jest w przypadku komorników, którzy mogą pracować tylko do 65. roku życia. Czy to jest sprawiedliwe? Czy ma miejsce dyskryminacja komorników ze względu na wiek? Szczególnie jeżeli stan psychofizyczny pozwala na świadczenie pracy. Sprawę bada TK.
- Kim jest komornik?
- Czym zajmuje się komornik?
- Komornicy mogą pracować tylko do 65. roku życia - nie zawsze
- Trybunał Konstytucyjny bada skargę konstytucyjną komornika sądowego na przepis ustawy o wygaśnięciu z mocy prawa powołania na to stanowisko osób, które ukończyły 65 lat
- Rzecznik Praw Obywatelskich dołącza się do sprawy
Kim jest komornik?
Zawód komorników sądowych jest uregulowany przez ustawę z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1691 ze zm., dalej jako: ustawa). Komornik jest funkcjonariuszem publicznym działającym przy sądzie rejonowym. Ustawa określa:
1) zasady pełnienia służby na stanowisku komornika sądowego,
2) prawa i obowiązki komorników,
3) zasady naboru do zawodu komornika i przygotowania do wykonywania tego zawodu,
4) funkcjonowanie samorządu komorniczego,
5) zasady sprawowania nadzoru nad komornikami i samorządem komorniczym
- z uwzględnieniem konieczności zapewnienia należytego wykonywania zadań państwa w zakresie sprawnej, skutecznej i rzetelnej egzekucji sądowej.
Czym zajmuje się komornik?
Zgodnie z ustawą, komornikowi powierza się wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach o roszczenia pieniężne i niepieniężne oraz zabezpieczenie roszczeń, w tym europejskich nakazów zabezpieczenia na rachunku bankowym, z uwzględnieniem wyjątków przewidzianych KPC; wykonywanie innych tytułów wykonawczych oraz tytułów egzekucyjnych, które podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej bez zaopatrywania ich w klauzulę wykonalności; wykonywanie postanowień o zabezpieczeniu środka dowodowego oraz postanowień nakazujących wydanie środka dowodowego w postępowaniu w sprawach własności intelektualnej; wykonywanie postanowień o zabezpieczeniu spadku lub sporządzanie spisu inwentarza.
Komornicy mogą pracować tylko do 65. roku życia - nie zawsze
W przypadku komorników ma miejsce wygaśnięcie powołania na stanowisko komornika w przypadku osiągnięcia wieku emerytalnego. I tak, zgodnie z ustawą, powołanie na stanowisko komornika osób, które przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy ukończyły 65 lat, wygasa z upływem 2 lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, nie później jednak niż z dniem ukończenia 70. roku życia.
Trybunał Konstytucyjny bada skargę konstytucyjną komornika sądowego na przepis ustawy o wygaśnięciu z mocy prawa powołania na to stanowisko osób, które ukończyły 65 lat
Trybunał Konstytucyjny wszczął postępowanie w sprawie skargi konstytucyjnej (sygn. akt SK 31/24). Komornik sądowy wniósł skargę na przepis ustawy o wygaśnięciu z mocy prawa powołania na to stanowisko osób, które ukończyły 65 lat. Chodzi o zbadanie zgodności art. 281 ustawy z 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych w zakresie, w jakim:
- „reguluje wygaśnięcie z mocy prawa powołania na stanowisko komornika z upływem określonego w nim w sposób arbitralny terminu wobec osób, które ukończyły 65 lat, [co] stanowi przejaw bezpośredniej dyskryminacji ze względu na wiek, zabronionej przez wiążące Rzeczpospolitą Polską normy prawa międzynarodowego” - z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 32, art, 45 ust. 1, art. 60 i art. 65 ust. 1 Konstytucji;
- „powoduje skutek w postaci wygaśnięcia powołania na stanowisko komornika z mocy prawa w oparciu o przesłankę osiągnięcia określonego wieku, bez uzależnienia tego skutku od działania organu władzy publicznej, wyłączając tym samym spod kognicji sądów administracyjnych i zamykając drogę sądową do dochodzenia naruszonych w ten sposób gwarantowanych Konstytucją RP i wiążącymi Rzeczpospolitą Polską normami prawa międzynarodowego praw podmiotowych” - z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 184 Konstytucji;
- "arbitralnie i bezzasadnie różnicuje prawo do poddania kontroli sądu administracyjnego przesłanki osiągnięcia określonego wieku, skutkującego wygaśnięciem powołania na stanowisko komornika od przesłanki osiągnięcia 65 roku życia obligującej Ministra Sprawiedliwości do odwołania z zajmowanego stanowiska, przyznając tym samym różne gwarancje podmiotowe wyłącznie w oparciu o kryterium ukończenia 65 lat przed dniem wejścia w życie ustawy” - z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 45 ust. I, art. 60 і art. 184 Konstytucji RP.
Rzecznik Praw Obywatelskich dołącza się do sprawy
Do postępowania w sprawie przystąpił Rzecznik Praw Obywatelskich, wnosząc o uznanie zaskarżonego przepisu za niezgodny z art. 65 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP oraz z jej art. 45 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Chodzi zatem o wolność pracy i niedyskryminację.
Ustawa z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1691 ze zm.)