Nowość: wnioski o zaświadczenia z ZUS będzie można uzyskać od stycznia 2026 r., co jest niezbędne do przeliczenia stażu pracy po nowemu, a co jeśli się nie da? Będzie możliwość udowodnienia samemu odpowiednimi dokumentami - okresu i formy wykonywania pracy - na innej podstawie niż stosunek pracy - aby mieć większy staż pracy. Czy szykuje się mała rewolucja w prawie pracy i ubezpieczeń społecznych - wydaje się, że w praktyce tak. Jak podkreśla Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej: "Mało kto tak naprawdę ma możliwość wyboru formy umowy, na podstawie której świadczona jest praca. Zlecenie to też praca. Jednoosobowa działalność gospodarcza to praca. I zasługują na docenienie. Dlatego konieczna jest zmiana Kodeksu pracy, aby wyrównać szanse w dostępie do niektórych uprawnień pracowniczych, jak i stanowisk wymagających potwierdzonego doświadczenia zawodowego".
- Nowość: wnioski o zaświadczenia z ZUS od stycznia 2026 r. niezbędne do przeliczenia stażu pracy po nowemu [STAŻ PRACY 2026]
- Staż pracy: co się zmienia?
- Co się wlicza do stażu pracy od 2026?
- Staż pracy: potwierdzanie okresów zaświadczeniami ZUS
- Staż pracy: co pozostaje bez zmian?
- Staż pracy 2026
- Staż pracy - kiedy wchodzą w życie zmiany?
Nowość: wnioski o zaświadczenia z ZUS od stycznia 2026 r. niezbędne do przeliczenia stażu pracy po nowemu [STAŻ PRACY 2026]
W dniu 15 października 2025 r. Prezydent RP Karol Nawrocki podpisał ustawę z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2025 r., poz. 1423, dalej jako: ustawa). Od 1 stycznia 2026 r. w życie wchodzą istotne zmiany w Kodeksie pracy, które rozszerzają pojęcie stażu pracy wykorzystywanego przy nabywaniu praw pracowniczych i świadczeń. Zmiana przekształca dotychczasowe rozumienie okresów wliczanych do stażu — z modelu skupionego przede wszystkim na umowach o pracę w kierunku modelu uwzględniającego różne formy aktywności zawodowej. Nowe regulacje wymagają również nowej procedury potwierdzania tych okresów przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych za pomocą specjalnych zaświadczeń dostępnych w systemie PUE/eZUS.
Resort pracy dumnie ogłasza: "To już pewne - od 1 stycznia 2026 roku okresy prowadzenia działalności gospodarczej oraz wykonywania pracy na podstawie umów zleceń będą wliczały się do stażu pracy. Również te z poprzednich lat.".
Staż pracy: co się zmienia?
Nowelizacja i ustawa poszerza katalog okresów, które będą wliczane do stażu pracy. Dotychczasowe ramy obejmujące głównie zatrudnienie na podstawie umowy o pracę zostały uzupełnione o okresy związane z innymi formami pracy i współpracy zawodowej. Ustawa zmienia praktyczny wymiar stażu jako kryterium uprawnień pracowniczych, co wpływa na prawo do urlopu, nagród jubileuszowych, odpraw czy nabywania świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
Co się wlicza do stażu pracy od 2026?
Do stażu pracy, od którego zależy szereg uprawnień wlicza się:
- Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne: okresy wykonywania usług na podstawie umów zlecenia lub umów o świadczenie usług zostaną uwzględnione przy obliczaniu stażu.
- Okres świadczenia usług, umowy agencyjnej oraz okres pozostawania osobą współpracującą na podstawie takich umów.
- Samozatrudnienie i prowadzenie działalności gospodarczej: czas prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej będzie traktowany jako składnik stażu.
- Współpraca z prowadzącym działalność: okresy współpracy z osobą prowadzącą działalność gospodarczą zostaną włączone do stażu.
- Czas zawieszenia działalności przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą dla opieki nad dzieckiem: przerwy w prowadzeniu działalności ekonomicznej spowodowane zawieszeniem działalności w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem również będą wliczane.
- Praca zarobkowa za granicą: okresy pracy wykonywane poza granicami kraju, o ile podlegają uregulowaniom pozwalającym na ich udokumentowanie i uznanie, znajdą odzwierciedlenie w stażu.
- Członkostwo w spółdzielniach rolniczych: okresy pracy w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych i spółdzielniach kółek rolniczych zostaną uwzględnione.
Staż pracy: potwierdzanie okresów zaświadczeniami ZUS
Jeżeli chodzi o potwierdzenie okresów wykonywania szeroko rozumianej pracy na różnych podstawach, to kluczową rolę odegra ZUS, zaświadczenia czy inna dokumentacja. Nowe okresy będą mogły zostać potwierdzone jedynie przez zaświadczenia wydawane przez ZUS. Jak będzie się to odbywało?
- Wnioski elektroniczne w PUE/eZUS: formularze wniosków o wydanie zaświadczeń zostaną udostępnione dopiero po wejściu w życie przepisów i będą dostępne w systemie PUE/eZUS.
- Zakres wniosku: wnioski będą służyły potwierdzeniu konkretnych okresów pracy na różnych podstawach, wymienionych w ustawie (te wyżej wymienione). Potwierdzenia obejmujące cały przebieg ubezpieczenia nie będą konieczne w przypadkach, gdy dowodem zatrudnienia pozostają inne dokumenty.
- Dowód zatrudnienia na etacie: świadectwo pracy nadal pozostaje podstawowym dokumentem potwierdzającym zatrudnienie na umowie o pracę i nie zostanie zastąpione przez zaświadczenie ZUS w tym zakresie.
Jak podaje Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej: "Jeżeli z jakiegoś powodu ZUS nie będzie w stanie wydać takiego zaświadczenia (np. bo przepracowany okres był dawno temu), pracownik będzie miał możliwość udowodnienia stażu własnymi dokumentami."
Staż pracy: co pozostaje bez zmian?
Bez zmian pozostaje kwestia świadectwa pracy - jest to dokument wydawany po rozwiązaniu lub wygaśnięciu stosunku pracy, który pomimo zmian w stażu pracy, zachowuje swoją rolę jako podstawowy dowód zatrudnienia na umowie o pracę. Obowiązki dowodowe pracownika: pracownik nadal ponosi odpowiedzialność za przedstawienie dokumentów uzasadniających prawo do określonych uprawnień, przy czym nowe zaświadczenia ZUS stanowią ułatwienie w potwierdzaniu nietypowych okresów. Co ważne, trzeba pamiętać, że zasady ogólne ochrony danych na gruncie nowych przepisów też są istotne, przetwarzanie danych w ramach wydawania zaświadczeń musi odbywać się zgodnie z obowiązującymi przepisami o ochronie danych osobowych i regułami postępowania administracyjnego.
Staż pracy 2026
Na kwestię zmian w zakresie stażu pracy, dobrze jest spojrzeć z kilku perspektyw:
- Zmiana w stażu dla zatrudnionych: osoby, które pracowały na zleceniach, prowadziły działalność gospodarczą, pracowały za granicą lub miały przerwy związane z opieką nad dzieckiem, powinny gromadzić dokumentację potwierdzającą te okresy oraz przygotować się na konieczność złożenia wniosku w PUE/eZUS od stycznia 2026 r. Warto sprawdzić stan swoich danych w ZUS i zweryfikować potrzebne dokumenty z wyprzedzeniem.
- Dla pracodawców, zleceniodawców, dla działów kadr i płac zmiany też mają znaczenie - muszą zaktualizować procedury wewnętrzne, uwzględniając nowe reguły zaliczania okresów do stażu oraz konieczność weryfikacji zaświadczeń ZUS. Polityki dotyczące nabywania uprawnień pracowniczych, obliczania urlopów i przyznawania świadczeń jubileuszowych powinny zostać dostosowane.
Staż pracy - kiedy wchodzą w życie zmiany?
Nowe przepisy ustawy będą obowiązywały od 1 stycznia 2026 roku – dla pracodawców z sektora finansów publicznych, pierwszego dnia miesiąca po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy – dla pracodawców spoza sektora publicznego.
Podsumowując trzeba stwierdzić, że od 1 stycznia 2026 r. definicja stażu pracy stanie się szersza i bardziej odzwierciedli współczesne formy zatrudnienia oraz ekonomicznej aktywności. Nowe prawo wymaga potwierdzania części okresów zaświadczeniami ZUS dostępnymi w systemie PUE/eZUS, co w praktyce oznacza konieczność aktualizacji dokumentacji i procedur kadrowych. Rozszerzenie katalogu okresów sprzyja uznaniu wkładu zawodowego osób pracujących w niestandardowych formach zatrudnienia - nie typowo pracowniczych - na podstawie stosunku pracy - a w innych formach, np. B2B czy cywilnoprawnej. Da się zauważyć na przestrzeni lat, że ochrona tych osób staje się coraz szersza.
Ustawa z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2025 r., poz. 1423)