Senior na rynku pracy znajduje wiele barier i spotyka się z dyskryminacją ze względu na wiek, jednak z drugiej strony pracodawcy i państwo mają świadomość, że potrzebni są pracownicy z dużym doświadczeniem, "łatający" lukę demograficzną. W dniu 21 czerwca 2023 r. organizowana jest konferencja „Kongres Praca. Praca dla seniorów? Sytuacja osób starszych na rynku pracy w Polsce”. W konferencji weźmie m.in. udział Rzecznik Praw Obywatelskich oraz przedstawiciele Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Międzynarodowego Instytutu Społeczeństwa Obywatelskiego.
- Zatrudnienie seniorów
- Programy dla seniorów
- Program Opieka 75+
- Minister Rodziny i Polityki Społecznej o seniorach na rynku pracy
Zatrudnienie seniorów
Na przestrzeni ostatnich lat wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 65-74 lata z roku na rok rośnie. Dzieje się to jednak bardzo powoli. Wskaźnik zatrudnienia seniorów nadal jest niższy niż średnia UE, która wynosiła w 2022 roku – według danych Eurostatu – 10 proc.
W Polsce w 2022 roku tylko 8,9 proc. osób w grupie wiekowej 65-74 lata było zatrudnionych.
Dla przykładu w Estonii było to 28 proc., w Szwecji 19,2 proc., a w Czechach 10,5 proc.
Seniorzy są potrzebni, ponieważ na rynku pracy w pewnych branżach brakuje osób do pracy. Młodzi pracownicy, nie zawsze chcą wykonywać danego rodzaju pracę, a nawet jeśli chcą to potrzebne są wykwalifikowane i doświadczone (w tym doświadczone życiowo) osoby, które wdrożą je w środowisko pracy.
Kolejnym problemem jest to, że społeczeństwo się starzeje. Konieczna jest więc każda "siła robocza", która będzie pracowała na przyszłe pokolenia.
Programy dla seniorów
Rząd w ostatnich latach jak i aktualnie poszerzył swoją ofertę dla seniorów, aby zwiększyć wskaźnik zatrudnienia w tej grupie wiekowej. Powstał:
- Program Aktywni Plus. W ramach tego programu na lata 2021–2025 – organizacje pozarządowe oraz instytucje prowadzące działalność pożytku publicznego mogą ubiegać się o dofinansowanie zadań publicznych kwotą od 25 tys. do 250 tysięcy zł.
Rząd wskazuje na 4 priorytety Programu:
- Aktywność społeczna obejmuje działania mające na celu zwiększenie udziału osób starszych w aktywnych formach spędzania czasu wolnego, wspieranie niesamodzielnych osób starszych i ich otoczenia w miejscu zamieszkania, rozwijanie wolontariatu osób starszych w środowisku lokalnym oraz zwiększenie zaangażowania osób starszych w obszarze rynku pracy.
- Partycypacja społeczna przyczynia się do wzmocnienie samoorganizacji środowiska osób starszych oraz zwiększenia wpływu osób starszych na decyzje dotyczące warunków życia obywateli.
- Włączenie cyfrowe obejmujące działania na rzecz zwiększania umiejętności posługiwania się nowoczesnymi technologiami i korzystania z nowych mediów przez osoby starsze, a także upowszechnianie i wdrażanie rozwiązań technologicznych sprzyjających włączaniu społecznemu oraz bezpiecznemu funkcjonowaniu osób starszych.
- Przygotowanie do starości realizowane poprzez wzmacnianie trwałych relacji międzypokoleniowych, kształtowanie pozytywnego wizerunku osób starszych oraz zwiększanie bezpieczeństwa seniorów.
- Pogram Wspieraj Seniora;
- Program Senior Plus;
- Program Opieka 75+.
Program Opieka 75+
Minister Rodziny i Polityki Społecznej przyjęło program „Opieka 75+” na rok 2023. Celem programu jest poprawa dostępności do usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych usług opiekuńczych, dla osób w wieku 75 lat i więcej, które są osobami samotnymi lub są osobami samotnie gospodarującymi, a także tych, które pozostają w rodzinie.
Program „Opieka 75+” adresowany jest do wszystkich gmin w Polsce - miejskich, wiejskich, miejsko – wiejskich liczących do 60 tys. mieszkańców. W ramach programu gmina może skorzystać z dofinansowania ze środków budżetu państwa na świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych usług opiekuńczych, jeżeli:
1) dane świadczenie realizuje samodzielnie tj. przez pracowników ośrodka pomocy społecznej/centrum usług społecznych, urzędu gminy lub innych gminnych jednostek organizacyjnych (zatrudnionych na umowę o pracę) lub
2) zleca realizację przedmiotowego zadania organizacjom pozarządowym lub
3) kupuje usługi opiekuńcze od podmiotów sektora prywatnego.
Środki finansowe z programu gminy mogą przeznaczyć na:
1) dofinansowanie do usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób, którym przedmiotowe usługi były świadczone w ramach programu i będą kontynuowane w roku 2023;
2) dofinansowanie do usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób, którym w roku 2022 te usługi nie były świadczone (osoby nowe);
3) dofinansowanie w 2023 r. do zwiększenia liczby godzin usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób w wieku 75 lat i więcej.
Minister Rodziny i Polityki Społecznej o seniorach na rynku pracy
„Seniorzy są na rynku pracy bardzo potrzebni, aby wdrażać młode pokolenie do poszczególnych zawodów. Wychodzimy z założenia, że to nie może się dziać na siłę. (…) Chodzi o to, że inwestycja w kapitał ludzki daje siłę, daje moc do rozwoju Polski. Zmieniamy sytuację tych ludzi, patrząc przez pryzmat tego, że jest to inwestycja. W podziałkach budżetowych nie jest to koszt dla budżetu państwa, tylko jest to inwestycja w przyszłość. Ta zmiana filozofii myślenia daje to, że zaczęły być na tym fundamencie budowane kolejne działania” – wskazuje Minister Rodziny i Polityki Społecznej Marlena Maląg.