Szczególna ochrona pracowników na urlopach wychowawczych
Zgodnie z kodeksem pracy, pracownik korzystający z urlopu wychowawczego może być zwolniony w przypadku:
- likwidacji zakładu pracy;
- ogłoszenia upadłości zakładu;
- zaistnienia przyczyn rozwiązania stosunku pracy z jego winy.
Na gruncie powyższych przepisów, powyższe wyliczenie jest enumeratywne- natomiast kodeks pracy nie jest jedyną ustawą regulującą możliwość rozwiązania stosunku pracy. Jedną z nich jest ustawa o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. z 2003 r. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.), zwana potocznie ustawą o zwolnieniach grupowych.
Zobacz: Jakie są obowiązki pracodawcy przy zwolnieniach grupowych?
Kiedy mamy do czynienia ze zwolnieniem grupowym
Przepisy ustawy o zwolnieniach grupowych stosuje się w sytuacji, w której pracodawca
zatrudniający co najmniej 20 pracowników, w ciągu 30 dni, dokona wypowiedzenia (lub zawarcia porozumienia) umowy o pracę wobec co najmniej:
• 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
• 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników,
• 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników
W stosunku do stosunków rozwiązanych na mocy porozumienia, ich liczbę dolicza się do powyższej (co czasem pozwala zastosować przepisy ww. ustawy), jeśli we wskazanym wcześniej terminie, zostaną zawarte z co najmniej 5 pracownikami.
Rozwiązanie stosunku pracy w ramach zwolnień grupowych- w przypadku osób zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę na czas nieokreślony musi być uzasadnione- tak samo, jak w przypadku „normalnego” rozwiązania stosunku pracy. Fakt zwolnienia większej grupy osób nie może być jedynym uzasadnieniem.
Skutki zwolnienia grupowego
Poza koniecznością zawarcia porozumienia z zakładową organizacją związkową (o ile jest to możliwe), oraz zawiadomieniem powiatowego urzędu pracy- na pracodawcy spoczywa obowiązek wypłaty odpraw zwalnianym w tym trybie pracownikom.
Wysokość odprawy uzależniona jest od stażu pracy u danego pracodawcy i wynosi równowartość:
1) jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
2) dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
3) trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.
Wysokość odprawy nie może przekroczyć 15-o krotności minimalnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę.
Zobacz serwis: Zwolnienia grupowe
Zwolnienia grupowe- a urlop wychowawczy
Po wejściu w życie przepisów ustawy nie do końca jasne było, czy znosi ona zakazy rozwiązania stosunku pracy odnośnie pracowników korzystających z urlopów wychowawczych. Wątpliwości rozwiała uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2005 r.(sygn. akt II PZP 13/05), w której stwierdzono, iż ustawa „o zwolnieniach grupowych” stanowi przepis szczególny (lex specialis) w stosunku do kodeksu pracy, stąd normy w niej zawarte należy stosować zamiast tych kodeksowych (w przypadku sprzeczności). Z uwagi na to, że ustawa nie wyłącza zastosowania zwolnień grupowych do pracowników korzystających z urlopów wychowawczych, należało stwierdzić, że ją dopuszcza (ustawa zawiera odrębny katalog wyłączeń).
Powyższa sytuacja dotyczy również pracowników, którzy zamiast urlopu wychowawczego korzystają ze zmniejszonego etatu