Nowe przepisy kodeksu pracy, które weszły w życie z dniem 22 lutego 2016 r. wprowadzają zmiany w kwestii okresu wypowiedzenia umowy o pracę oraz umów zawartych na czas określony. Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym możliwe jest zawarcie maksymalnie trzech umów o pracę na czas określony, które łącznie mogą wynosić 33 miesiące. Istotną kwestią w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę jest określenie rodzaju umowy w świadectwie pracy. Wielu pracodawców ma bowiem problem w sytuacji, w której umowa została zawarta na czas określony zgodnie z regulacją sprzed nowelizacji i trwa ponad 33 miesiące.
Czy jeśli pracownik pracował od 20 maja 2014 roku na podstawie umowy o pracę na czas określony, w świadectwie pracy określimy jego umowę jako zawartą na czas określony czy nieokreślony?
Dla umów trwających w dniu 22 lutego 2016 r., okres 33 miesięcy będzie liczony od dnia wejścia w życie nowych przepisów, czyli właśnie od 22 lutego 2016 r. W związku z powyższym informacja dotycząca rodzaju umowy zawarta w świadectwie pracy powinna wskazywać, że była to umowa na czas określony, niezależnie od tego jak długo pracodawcę i pracownika łączył stosunek pracy przed nowelizacją. Ponadto trzecia umowa na czas określony ulegnie przekształceniu na czas nieokreślony po przekroczeniu 33 miesiąca. Oznacza to, że nie ma zakazu zawarcia umowy na dłuższy termin, ale z upływem 33 miesiąca trzecia umowa automatycznie traktowana jest jak zawarta na czas nieokreślony - licząc od 22 lutego 2016 roku dla nowych umów.
Polecamy książkę: Jak wypowiadać umowy o pracę. Procedura i wzory dokumentów
Pomimo upływu czasu powyższa nowelizacja jest znacząca zarówno dla umów o pracę zawartych przed dniem 22 lutego 2016 r. jak i po tym dniu. Oceny prawnej wypowiedzenia umów zawartych na czas określony, trwających w dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej kodeks pracy, należy dokonywać w oparciu o przepisy przejściowe.
Zgodnie z ustawą z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, przy ustalaniu długości okresu wypowiedzenia umów o pracę na czas określony, trwających w dniu wejścia w życie których wypowiedzenie następuje począwszy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, nie uwzględnia się okresów zatrudnienia u danego pracodawcy, przypadających przed dniem 22 lutego 2016 r. Bez znaczenia pozostaje zatem okres zatrudnienia pracownika przed tym dniem. Zgodnie z przepisem art. 16 u.z.k.p.:
„Przy ustalaniu długości okresu wypowiedzenia umów o pracę na czas określony, trwających w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, których wypowiedzenie następuje, począwszy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, nie uwzględnia się okresów zatrudnienia u danego pracodawcy, przypadających przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.”
W związku z powyższym staż pracy, na podstawie którego obliczmy okres wypowiedzenia liczy się od 22 lutego 2016 r., dla umów trwających w dniu 22 lutego 2016 r. Jeżeli jednak umowa została zawarta po 22 lutego 2016 r. to liczy się cały staż pracy. W odniesieniu do umów tego rodzaju zawartych poczynając od tego dnia, brak jest przepisu przejściowego wyłączającego okresy zatrudnienia sprzed tego dnia do ustalenia długości okresu wypowiedzenia. Wynika stąd, że okresy zatrudnienia u danego pracodawcy przed dniem 22 lutego 2016 r. podlegają zaliczeniu do okresu zatrudnienia wyznaczającego okres wypowiedzenia umowy na czas określony zawartej poczynając od tego dnia. Niezaliczanie okresów pracy u danego pracodawcy sprzed dnia 22 lutego 2016 r. spowodowałoby znaczne odwleczenie skutków nowej regulacji, bo całość tych unormowań byłaby stosowana najwcześniej po 33 miesiącach od jej wejścia w życie.[1]
Pragnę dodać, że w związku z nowelizacją okresy wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony i nieokreślony zostały zrównane i wynoszą:
1) 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
2) 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
3) 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Analizując kwestię okresów wypowiedzenia ważnym problemem interpretacyjnym powstającym na tle przepisu art. 36 k.p. jest to czy o długości okresu wypowiedzenia decyduje staż pracy pracownika u danego pracodawcy w chwili składania oświadczenia woli o wypowiedzeniu, czy też w dniu, w którym dochodzi do rozwiązania stosunku pracy na skutek wcześniejszego wypowiedzenia. W odniesieniu do tej kwestii, należy przyjąć, że przy obliczaniu stażu warunkującego długość okresu wypowiedzenia należy uwzględniać także sam okres wypowiedzenia.[2] Takie zapatrywanie znalazło swój wyraz w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 1999 r. o sygn. akt I PKN 34/99[3], w którym to stwierdził, że o długości okresów wypowiedzenia decyduje okres zatrudnienia u danego pracodawcy liczony od dnia zawarcia umowy o pracę do daty jej rozwiązania z upływem okresu wypowiedzenia.
Reasumując, ustawodawca zrównał okresy wypowiedzenia umów o pracę zawartych na czas określony i nieokreślony, co stanowi korzystną zmianę, która zapobiega zawieraniu długoletnich umów na czas określony. Niezaliczenie stażu pracy pracownika z sprzed nowelizacji do okresu wypowiedzenia zapobiega nagłemu wydłużeniem okresu wypowiedzenia, co byłoby niekorzystnym rozwiązaniem, szczególnie dla pracodawcy.
[1] Jaśkowski Kazimierz, Maniewska Eliza, Komentarz aktualizowany Kodeksu pracy, Art. 36 k.p., Lex, 2017r.
[2] Baran Krzysztof W. (red.), Góral Zbigniew, Kodeks pracy. Komentarz, wyd. III, Art. 36 k.p., Lex, 2016 r.
[3] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 1999 r. o sygn. art. I PKN 34/99
Autor: Elżbieta Koczerska