W praktyce mogą mieć miejsce sytuacje, w których pracownik z różnych tytułów ma określone zobowiązania wobec pracodawcy, co ten próbuje wykorzystać w chwili ustania stosunku pracy, uzależniając wydanie świadectwa pracy od wykonania tychże zobowiązań. Mogą to być zarówno obowiązki wynikające z przepisów prawa pracy lub z treści danego stosunku pracy albo też ze stosunku cywilnoprawnego między stronami, np.:
- obowiązek zwrotu mienia powierzonego pracownikowi z obowiązkiem rozliczenia się,
- obowiązek zwrotu pobranych zaliczek na poczet wynagrodzenia zobowiązanie do zapłaty odszkodowania za szkodę wyrządzoną pracodawcy,
- zobowiązanie do zwrotu udzielonych pracownikowi pożyczek lub innych kwot.
Przeczytaj też: Odszkodowanie w razie niewydania świadectwa pracy
Ponieważ art. 97 Kodeksu pracy wyraźnie stanowi, że wydanie świadectwa pracy nie może być uzależnione od uprzedniego rozliczenia się pracownika z pracodawcą, należy przyjąć, iż niedopuszczalne jest uzależnienie wydania świadectwa pracy jak również jego sprostowania (w przypadku, gdy świadectwo zostało wydane wadliwie) od dokonania jakichkolwiek czynności przez pracownika.
Pracodawca nie może zatem żądać od pracownika, aby ten np. zwrócił zaciągniętą pożyczkę lub jakiekolwiek mienie mu powierzone (np. przedmioty powierzone do użytku służbowego jak samochód, telefon komórkowy i inne urządzenia, jak też przedmioty, które na podstawie stosownej, odrębnej umowy zostały pracownikowi powierzone z obowiązkiem zwrotu lub wyliczenia się). Zatem wykonania przez pracownika wszelkich obowiązków, które przykładowo podano powyżej, pracodawca może dochodzić przy użyciu stosownych roszczeń, w tym na drodze sądowej.
Polecamy serwis: Obowiązki pracownika i pracodawcy
W praktyce zatem możliwe jest, że pomimo niewykonania określonego zobowiązania przez pracownika względem pracodawcy, pracodawca będzie musiał wystawić świadectwo pracy. Jeżeli tego nie uczyni, pracownikowi przysługuje roszczenie o wydanie świadectwa pracy, którego może dochodzić przed sądem pracy. W przypadku wystąpienia z takim roszczeniem na drogę sądową, sąd również nie będzie badał, czy pracownik wywiązał się z wszystkich swoich obowiązków, lecz badał będzie jedynie, czy stosunek pracy ustał i czy świadectwo pracy zostało wydane oraz ewentualnie czy jego treść jest zgodna z odpowiednimi przepisami.