Średnia krajowa 2021 - ile wynosi średnie wynagrodzenie?

Co to jest średnia krajowa i kto ją wylicza?

Średnia krajowa to inaczej przeciętne miesięczne wynagrodzenie. Wyliczana jest przez GUS dla poszczególnych miesięcy, kwartałów i roku. Główny Urząd Statystyczny podaje kwotę brutto.

WSKAŹNIK: Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw

Innym wskaźnikiem średniej krajowej może być przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej, które również podaje GUS w lutym następnego roku. Jest ono niższe, ponieważ bierze pod uwagę o wiele więcej osób – nie tylko tych zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw. Wcześniej, bo już w styczniu każdego roku, można poznać prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej na bieżący rok. Należy jednak pamiętać, że jest to tylko prognoza.

WSKAŹNIK: Prognozowane przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej

Ciekawym wskaźnikiem jest również przeciętne miesięczne wynagrodzenie w poszczególnych województwach, co pokazuje, gdzie zarabia się średnio najwięcej, a gdzie najmniej.

WSKAŹNIK: Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w województwach

Jak wyliczana jest średnia krajowa?

Do wyliczenia średniej krajowej bierze się pod uwagę sektor przedsiębiorstw i tylko umowy o pracę. Płaca zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych nie jest uwzględniana. Co więcej, statystyki nie obejmują firm zatrudniających mniej niż 10 pracowników. Dla porównania przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej obejmuje tego typu przedsiębiorstwa.

Zgodnie z metodologią wyliczania średniej krajowej (w sektorze przedsiębiorstw) jest to „stosunek sumy wynagrodzeń osobowych brutto, honorariów wypłaconych niektórym grupom pracowników za prace wynikające z umowy o pracę, wypłat z tytułu udziału w zysku do podziału lub z nadwyżki bilansowej w spółdzielniach do przeciętnej liczby zatrudnionych w danym okresie; po wyeliminowaniu osób wykonujących pracę nakładczą oraz zatrudnionych za granicą.”

Zgodnie z metodologią wyliczania średniej krajowej (w gospodarce narodowej) jest to „stosunek sumy wynagrodzeń osobowych brutto, honorariów wypłaconych niektórym grupom pracowników za prace wynikające z umowy o pracę, wypłat z tytułu udziału w zysku do podziału lub z nadwyżki bilansowej w spółdzielniach oraz dodatkowych wynagrodzeń rocznych dla pracowników jednostek sfery budżetowej do przeciętnej liczby zatrudnionych w danym okresie; po wyeliminowaniu osób wykonujących pracę nakładczą oraz zatrudnionych za granicą.”

Polecamy: Wynagrodzenia 2021

Ile wynosi średnia krajowa netto w 2021 roku?

Dla 2021 r. nie ma jeszcze podanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Znana natomiast jest już wysokość prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Jest to 5 259,00 zł brutto. W 2020 r. wskaźnik ten wynosił 5 227,00 zł (około 3800 zł netto). Tymczasem zgodnie z obwieszczeniem Prezesa GUS z dnia 21 stycznia 2021 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w 2020 r. wyniosło 5411,45 zł, a więc było wyższe. Można więc spodziewać się, że i w 2021 r. wskaźnik ten przewyższy prognozowane przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej o około 200 zł, czyli prawdopodobnie wyniesie około 5443,00 zł. Netto będzie to około 3840,00 zł.

Okazuje się, że prognoza na 2020 r. była wyższa niż ostateczne dane GUS o wysokości średniej krajowej w 2020 r. Sprawdź, ile wyniosła: Przeciętne wynagrodzenie w Polsce w 2020 r. i IV kwartale 2020 r.

Polecamy: Kalkulator Brutto-Netto

Dla porównania wskaźniki z 2018, 2019 i 2020 r.:

Średnia krajowa w gospodarce narodowej - prognoza: 4 443,00 zł - 4 765,00 zł - 5 227,00 zł

Średnia krajowa w gospodarce narodowej: 4585,03 zł - 4918,17 zł - 5167,47 zł

Średnia krajowa w sektorze przedsiębiorstw: 4852,29 zł - 5169,06 zł - 5411,45 zł.

Jak widać, prognozowana średnia krajowa dotychczas była niższa niż faktyczna średnia krajowa w danym roku. Dopiero w 2020 r. za sprawą pandemii COVID-19 faktyczna średnia krajowa miała wartość niższą niż prognozowana. Nietrudno również zauważyć, że sektor przedsiębiorstw zawsze charakteryzuje się wyższymi wartościami. Jednak w 2020 r. różnica między tymi wskaźnikami zmalała. Bardzo widoczna jest również niska podwyżka płac przy porównaniu 2020 i 2021 r. w prognozowanym średnim wynagrodzeniu w gospodarce narodowej. Przyczyną jest niewątpliwie kryzys wywołany pandemią COVID-19. Pracodawcy redukowali bowiem zatrudnienie, wstrzymywali rekrutacje, premie, inne dodatki do wynagrodzenia i podwyżki.

Sytuacja ta niewątpliwie ma wpływ na przeciętne wynagrodzenie w Polsce i jego spowolniony wzrost z 2020 na 2021 r. Wcześniej wskaźnik ten rósł bowiem o kilkaset zł, tymczasem obecnie przewidziano wzrost o jedyne 32 zł.

Wskaźnik dotyczący średniego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w 2020 r. był o niecałe 200 zł wyższy od prognozowanej średniej krajowej. Zapewne w 2021 r. wzrośnie niewiele (być może osiągnie wysokość około 5443,00 zł), ponieważ wciąż walczymy z kryzysem, którego skutki będą długotrwałe.

Warto w tym miejscu przytoczyć najbliższe roku 2021 dane, a więc dane z końca 2020 r. W IV kwartale 2020 r. średnia krajowa wynosiła 5457,98 zł, a w samym grudniu w sektorze przedsiębiorstw kwota ta była jeszcze wyższa: 5973,75 zł. Trzeba jednak mieć na uwadze, że w grudniu przeciętne wynagrodzenie jest wyższe, ponieważ wtedy wypłacane są wszelkie dodatki i premie roczne. W styczniu zawsze średnia krajowa jest już niższa.

Czy średnia krajowa to dobry wskaźnik płacy w Polsce?

W związku z tym, że w Polsce jest wiele osób wykonujących czynności zarobkowe na podstawie umów cywilnoprawnych uznaje się, że średnia krajowa nie odzwierciedla w sposób dostateczny poziomu przeciętnych zarobków.

Ponadto, wielu pracowników pracuje za najniższą krajową albo nieco wyższą pensję, a dużo mniej liczna grupa otrzymująca bardzo wysokie wynagrodzenia zawyża statystyki.

Zobacz również: Najniższa krajowa i stawka godzinowa w 2021 r. netto

Na co ma wpływ średnie wynagrodzenie krajowe?

Średnie wynagrodzenie krajowe ma wpływ m.in. na wysokość składki wypadkowej, którą przedsiębiorcy muszę co miesiąc odprowadzać. Znana jest już wysokość składki na 2021 r. Więcej na ten temat: Składka zdrowotna 2021

Warto również wiedzieć, że średnia krajowa ma wpływ na wysokość emerytur. Ustalając wzrost emerytur, ZUS bada ich stosunek do przeciętnego wynagrodzenia w Polsce.

Średnia krajowa w Polsce a na świecie

Średnia krajowa netto w Polsce wynosi około 3700 zł. Dla porównania sprawdźmy, jak to jest na świecie (kwoty przybliżone w przeliczeniu na polskie złote):

• Norwegia - 14 000 zł
• USA - 12 300 zł
• Niemcy - 10 430 zł
• Francja - 10 080 zł
• Holandia – 9 750 zł
• Anglia - 9 080 zł
• Włochy -  7 960 zł
• Hiszpania - 7 920 zł
• Chiny - 4 425 zł
• Portugalia - 4 190 zł
• Grecja - 4 155 zł
• Czechy - 3 975 zł
• Słowacja - 3 730 zł
• Chorwacja - 3 725 zł
• Meksyk - 1 995 zł
• Bułgaria - 1 990 zł

Podsumowanie

O tym, ile przeciętnie zarabiają Polacy można dowiedzieć się z dwóch danych podawanych przez GUS: przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw oraz  prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. Pierwszy wskaźnik nie uwzględnia jednak zatrudnionych w firmach zatrudniających do 9 pracowników. Co więcej, jeden i drugi wskaźnik nie bierze pod uwagę osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, które są w Polsce bardzo popularne. Można więc wywnioskować, że wskaźniki te nie oddają rzeczywistej średniej krajowej.