Prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego przysługuje pracownikowi sfery budżetowej, który przepracował u danego pracodawcy cały rok kalendarzowy. Są jednak sytuacje, gdy trzynastka przysługuje mimo nieprzepracowania całego tego okresu.
Okresy wliczane do okresu przepracowanego
Warunkiem nabycia przez pracownika prawa do trzynastki jest przepracowanie u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego.
Pracownik, który nie przepracował pełnego roku, ma prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego. Jednak warunkiem nabycia takiej „częściowej” trzynastki jest przepracowanie co najmniej 6 miesięcy w roku kalendarzowym.
Ustalając długość okresu przepracowanego należy pamiętać, że musi on być przepracowany "efektywnie", a więc nie chodzi tu tylko o pozostawanie w zatrudnieniu. Tak właśnie wynika z wyroku Sądu Najwyższego z 18 października 2011 r. (sygn. akt I PK 263/10).
Do 6-miesięcznego przepracowanego okresu w danym roku kalendarzowym, wymaganego do nabycia prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego nie wlicza się okresów pobierania wynagrodzenia i zasiłku chorobowego przez pracownika niezdolnego do pracy (uchwała Sądu Najwyższego z 7 lipca 2011 r., sygn. akt III PZP 3/11).
Pracownik świadczył pracę od 1 stycznia do 13 kwietnia 2023 r., a następnie do końca roku przebywał na zwolnieniu lekarskim i korzystał ze świadczenia rehabilitacyjnego. Pracownik nie nabył prawa do wynagrodzenia rocznego za 2023 r. - nie przepracował "efektywnie" okresu co najmniej 6 miesięcy. Okresów nieprzepracowany z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby oraz korzystania ze świadczenia rehabilitacyjnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależy nabycie prawa do trzynastki.
Wyjątki od zasady przepracowania 6 miesięcy
Przepisy ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym wprowadzają szereg wyjątków skutkujących nabyciem prawa do wynagrodzenia rocznego mimo nieprzepracowania przez pracownika okresu co najmniej 6 miesięcy danego roku kalendarzowego.
Przepracowanie 6 miesięcy nie jest wymagane w przypadku:
nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem i nauczycielem akademickim zgodnie z organizacją pracy szkoły (szkoły wyższej);
zatrudnienia pracownika do pracy sezonowej, jeżeli umowa o pracę została zawarta na sezon trwający nie krócej niż trzy miesiące;
powołania pracownika do czynnej służby wojskowej albo skierowania do odbycia służby zastępczej;
rozwiązania stosunku pracy w związku z:
przejściem na emeryturę, rentę szkoleniową albo rentę z tytułu niezdolności do pracy lub świadczenie rehabilitacyjne,
przeniesieniem służbowym, powołaniem lub wyborem,
likwidacją pracodawcy albo zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy,
likwidacją jednostki organizacyjnej pracodawcy lub jej reorganizacją;
Pracownik był zatrudniony od 1 stycznia do 31 maja 2023 r. Jego umowa o pracę została rozwiązana z powodu likwidacji stanowiska pracy. Pracownikowi przysługuje prawo do trzynastki. Przepracowanie co najmniej 6 miesięcy warunkujących nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego nie jest bowiem wymagane w przypadku rozwiązania stosunku pracy w związku z likwidacją pracodawcy albo zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy. Tak właśnie było w tym przypadku.
likwidacją jednostki organizacyjnej pracodawcy lub jej reorganizacją;
podjęcia zatrudnienia:
w wyniku przeniesienia służbowego,
na podstawie powołania lub wyboru,
w związku z likwidacją poprzedniego pracodawcy albo ze zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących tego pracodawcy,
w związku z likwidacją jednostki organizacyjnej poprzedniego pracodawcy lub jej reorganizacją,
po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej albo po odbyciu służby zastępczej;
korzystania z:
urlopu wychowawczego,
urlopu macierzyńskiego,
urlopu ojcowskiego,
urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
urlopu rodzicielskiego,
urlopu dla poratowania zdrowia,
urlopu do celów naukowych, artystycznych lub kształcenia zawodowego przez nauczyciela lub nauczyciela akademickiego;
W 2023 r. pracownica świadczyła pracę od 1 stycznia do 19 marca, a następnie do końca roku przebywała na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim. Pracownica nabyła prawo do wynagrodzenia rocznego za 2023 r., gdyż korzystała z urlopu macierzyńskiego. W takiej sytuacji nie obowiązuje jej wymóg przepracowania 6 miesięcy bez względu na to, jak długo przebywała na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim.
wygaśnięcia stosunku pracy w związku ze śmiercią pracownika.
Podstawa prawna
art. 2 ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1690)