Pracodawca, który ma zamiar zwolnić pracownika, powinien pamiętać nie tylko o obowiązku rozliczenia się z zaległego urlopu oraz wystawieniu świadectwa pracy. Musi także ustalić, czy pracownikowi w takiej sytuacji nie należy się odprawa. A jeśli tak, to należy ustalić, w jakiej wysokości.
Zwolnienie grupowe
Pracodawca zmuszony do zwolnień grupowych musi pamiętać o obowiązku wypłaty odpraw. Przysługują one pracownikom, jeżeli firma zatrudnia co najmniej 20 osób, a rozwiązanie stosunku pracy w okresie nieprzekraczającym 30 dni obejmuje, co najmniej:
- 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników;
- 10 proc. pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednak mniej niż 300 pracowników;
- 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.
Polecamy produkt: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2017 r.
W tym przypadku rozwiązanie umowy może nastąpić zarówno na podstawie wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę jak również na mocy porozumienia stron – jeśli dotyczy to, co najmniej pięciu pracowników.
Zwolnienie indywidualne
W przypadku, gdy pracodawca wypowiada umowę tylko jednemu pracownikowi, a rozwiązanie nie następuje z przyczyn dotyczących pracownika, ale jest spowodowane, na przykład, niekorzystną sytuacją finansową firmy, likwidacją określonych stanowisk lub zamknięciem firmy, podwładny może liczyć na odprawę (wyrok Sądu Najwyższego z 10 października 1990 r., I PR 319/90).
Wypowiedzenie zmieniające
Pracodawca, który chce zmienić warunki pracy lub płacy, powinien przedstawić pracownikowi wypowiedzenie warunków pracy i płacy lub porozumienie zmieniające. W takim przypadku odprawa przysługuje w razie odmowy przyjęcia przez pracowników nowych warunków, jeśli jego decyzja jest racjonalna. Co to oznacza? Jeśli propozycja nowych warunków przedstawiona przez pracodawcę nie oznacza dla podwładnego radykalnego pogorszenia jego sytuacji, odmowa stanowi o współprzyczynieniu się do rozwiązania umowy (Sąd Najwyższy w wyroku z 27 maja 2014 r., II PK 263/13).
Wysokość odprawy
Wysokość odprawy nie jest jednakowa dla wszystkich zwalnianych. To, na jaką odprawę można liczyć, zależy od stażu pracy u konkretnego pracodawcy oraz od wysokości wynagrodzenia zwalnianego. Czym niższy staż pracy, tym mniejsza odprawa. Dla pracowników ze stażem poniżej 2 lat wynosi równowartość jednomiesięcznego wynagrodzenia. Staż od 2 do 8 lat uprawnia do odprawy w wysokości równowartości dwumiesięcznego wynagrodzenia. Pracownicy zatrudnieni w firmie ponad 8 lat otrzymają świadczenie w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia.
Odprawa ma również swój maksymalny limit, nie może przekroczyć kwoty stanowiącej 15-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę, które obowiązuje w dniu rozwiązania stosunku pracy.
Przy ustalaniu odprawy pieniężnej stosuje się zasady obowiązujące przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
Odprawa przysługuje wszystkim osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, bez różnicy czy jest to umowa na czas nieokreślony, czy określony, bez znaczenia jest też wymiar czasu pracy. Nieistotne jest w tym wypadku, czy jest się pracownikiem firmy prywatnej czy publicznej, w jakiej formie prawno-organizacyjnej działa pracodawca oraz jaki rodzaj działalności prowadzi. Pracodawca zobowiązany jest wypłacić odprawę w dniu ustania stosunku pracy. Od tego dnia liczy się również przedawnienie.