Jaką kwotę można potrącić z wynagrodzenia bez zgody pracownika?
Obowiązujące przepisy prawne dotyczące ochrony wynagrodzenia nie zezwalają na swobodne potrącanie wynagrodzenia. Pracodawca bowiem może potrącić bez zgody pracownika tylko ściśle określone należności. W tym trybie ściągane są z pensji alimenty, świadczenia niealimentacyjne, zaliczki pieniężne a także kary pieniężne.
Potrącenia obowiązkowe i granice tych potrąceń
Bez zgody pracownika można dokonywać tylko potrąceń przewidzianych w art. 87 § 1 k.p., tj.:
- sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych - do wysokości 3/5 wynagrodzenia,
- sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne - do wysokości 1/2 wynagrodzenia
- zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi (np. pobrana przez pracownika kwota na pokrycie kosztów podróży służbowej) – również do wysokości 1/2 wynagrodzenia,
- kar pieniężnych przewidzianych w kodeksie pracy (za nieprzestrzeganie przepisów BHP i przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy) – za jedno wykroczenie, jak też za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać 1/10 wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty po dokonaniu innych potrąceń.
Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz
Potrącenia są dokonywane tylko według powyższej kolejności.
Kolejność potrąceń oznacza, że można dokonywać potrąceń o niższej kolejności tylko wtedy, gdy po pełnym zaspokojeniu potrąceń o wyższej kolejności pozostała jeszcze pewna kwota wynagrodzenia, z której potrącenie jest dopuszczalne. Ponadto katalog ten jest zamknięty, co oznacza, że pracodawca nie może potrącić z wynagrodzenia za pracę innych należności niż te wymienione wyżej. Należności te podlegają potrąceniu po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Pierwszeństwo mają zaległe świadczenia alimentacyjne.
Nagroda z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej podlegają egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych do pełnej wysokości.
Kwota wolna od potrąceń w 2017 r.
Dodatkowo pracownikowi przysługuje ochrona, bowiem nie można go pozbawić całkowicie ze środków do życia. Zawsze przy dokonywaniu potrąceń obowiązkowych wolna od potrąceń musi być kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
- minimalnego wynagrodzenia za pracę, przysługującego zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, pod odliczeniu składek społecznych oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – przy egzekucji świadczeń niealimentacyjnych (minimalne wynagrodzenie w 2016 r. wynosi 1850 zł, natomiast w 2017 r. - 2000 zł brutto).
- 75 % minimalnego wynagrodzenia – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
- 90 % minimalnego wynagrodzenia – przy potrącaniu kar pieniężnych.
Minimalne wynagrodzenie netto pracownika w 2017 roku (100 proc.) wyniesie 1459,48 zł netto. Zatem kwota wolna od potrąceń w 2017 r. będzie kształtować się następująco:
- 75 proc. minimalnego wynagrodzenia po odliczeniach składkowo-podatkowych wyniesie 1094,61 zł.
- 80 proc. minimalnego wynagrodzenia po odliczeniach składkowo-podatkowych wyniesie 1167,58 zł.
- 90 proc. minimalnego wynagrodzenia po odliczeniach składkowo-podatkowych wyniesie 1313,53 zł.
W przypadku osób, które pracują w mniejszym wymiarze czasowym, kwoty wolne od potrąceń zmniejszają się proporcjonalnie do wymiaru etatu pracy.
Kwota wolna nie obowiązuje przy egzekwowaniu alimentów.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.