Grzegorz Trejgel, radca prawny w Kancelarii Prawa Pracy „Wojewódka i Wspólnicy” Sp. k.
Pytanie: Z jakich składników wynagrodzenia pracodawca nie może potrącić kary porządkowej pieniężnej?
Odpowiedź: Kara pieniężna może być potrącona z każdego składnika wynagrodzenia za pracę.
Kodeks pracy w art. 108 § 3 stanowi, iż kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty. Przepis powyższy nie wskazuje, o jakie wynagrodzenie chodzi, co oznacza, iż należy mieć na uwadze jego wszystkie składniki, o ile u danego pracodawcy takie są wyodrębnione (np. wynagrodzenie zasadnicze, dodatki do wynagrodzenia za pełnienie określonych funkcji, premie motywacyjne). Niewątpliwie łączna kwota, od której będzie możliwe potrącenie kary pieniężnej, obejmuje: przyznane premie, wynagrodzenie z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych (art. 1511K.p.) lub w nocy (art. 1518 K.p.), wynagrodzenie z tytułu niezawinionego przestoju przez pracownika (art. 81 K.p.) lub dyżuru (art. 1515 K.p.).
Najbardziej aktualna na rynku książka dotycząca klasyfikacji budżetowej
Kwestią istotną, jest także to czy taką karę pracodawca może potrącić z innych świadczeń związanych ze stosunkiem pracy? Ażeby określić takie składniki wynagrodzenia kluczowym jest stwierdzenie, w jakich przypadkach znajduje zastosowanie art. 87 § 1 K.p., który ustanawia kolejność i katalog możliwych do potrącenia należności bez zgody pracownika. W świetle tego przepisu z wynagrodzenia za pracę - po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - podlegają potrąceniu tylko następujące należności: sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych, sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi, kary pieniężne przewidziane w art. 108 K.p.
Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2004 r. (sygn. akt: I PK 217/03) wyraźnie ochronna funkcja art. 87 § 1 K.p. daje podstawę do przyjęcia, że w pojęciu "wynagrodzenie za pracę" w ujęciu tego przepisu - może się mieścić nie tylko wynagrodzenie za pracę w ścisłym znaczeniu, ale również inne świadczenia związane z pracą o charakterze zbliżonym do wynagrodzenia za pracę, czyli takie składniki szeroko pojmowanego wynagrodzenia, które nie są w ścisłym znaczeniu wynagrodzeniem za pracę, jednak są traktowane przez ustawodawcę na porównywalnych zasadach. Te inne świadczenia związane z pracą, to między innymi: nagroda jubileuszowa, odprawa rentowa lub emerytalna, ekwiwalent za urlop (wyrok SN z dnia 11 czerwca 1980 r. sygn. akt: I PR 43/80, II PK 181/06; wyrok SN z dnia 29 stycznia 2007 r., sygn. akt: II PK 181/06), odprawa z tytułu zwolnienia z pracy z przyczyn niedotyczących pracownika (wyrok SN z dnia 14 listopada 1996 r., sygn. akt: I PKN 3/96) oraz odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę z naruszeniem prawa (wyrok SN z dnia 12 maja 2005 r., sygn. akt: I PK 248/04).
W konsekwencji potrącenie kary pieniężnej może nastąpić także z wyżej wskazanych świadczeń pieniężnych jako związanych ze stosunkiem pracy.
Potrącenie zaliczki z ekwiwalentu za urlop
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)