Wsparcie w ramach mieszkań chronionych, aktywizacja zawodowa opiekunów osób niepełnosprawnych, nowe zadania asystenta rodziny i centra usług w gminach – to niektóre z propozycji zmian w związku z realizacją programu „Za Życiem”.
Wsparcie osób niepełnosprawnych przez rozwój mieszkań chronionych
Mieszkania chronione są formą pomocy społecznej przygotowującą osoby w nich przebywające, pod opieką specjalistów, do prowadzenia samodzielnego życia lub opóźniającą albo zastępującą pobyt w placówce zapewniającej całodobową opiekę.
Wśród propozycji jest wprowadzenie podziału mieszkań chronionych na dwa typy: mieszkanie chronione treningowe i mieszkanie chronione wspomagane.
Celem mieszkania chronionego treningowego będzie przygotowanie osoby tam przebywającej do samodzielnego funkcjonowania w środowisku lokalnym.
Polecamy książkę: Wielka Księga Prawa Pracy
Mieszkanie chronione wspomagane przeznaczone będzie dla osoby niepełnosprawnej lub osoby w podeszłym wieku, a jego celem będzie umożliwienie w miarę samodzielnego życia tych osób i zapobieganie kierowania do placówek całodobowej opieki.
Do mieszkań chronionych nie będą mogły być kierowane osoby wymagające całodobowej pomocy i usług w zakresie świadczonym przez jednostkę całodobowej opieki.
Decyzje o skierowaniu do korzystania ze wsparcia w mieszkaniu chronionym będą wydawane osobom pełnoletnim na czas określony i na czas nieokreślony. W tym drugim przypadku będzie dotyczyć osób posiadających orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności wraz ze wskazaniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.
Wśród założeń jest utworzenie około 50 mieszkań rocznie.
Wspieranie aktywizacji zawodowej opiekunów osób niepełnosprawnych
Zmiany mają na celu ułatwienie powrotu na rynek pracy opiekunom osób niepełnosprawnych. Instrumenty wsparcia kierowane są do opiekunów osoby niepełnosprawnej, z wyłączeniem opiekunów pobierających świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy lub zasiłek dla opiekuna.
Wśród zmian znalazły się:
- preferencyjne warunki dla zakładania przez opiekunów osób niepełnosprawnych działalności gospodarczej jak również możliwość zatrudniania przez przedsiębiorców opiekunów poszukujących pracy, niepozostających w zatrudnieniu co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy oraz zachęcanie innych bezrobotnych do zakładania działalności polegającej na prowadzeniu żłobków lub klubów dziecięcych z miejscami dla dzieci niepełnosprawnych lub na świadczeniu usług rehabilitacyjnych dla dzieci niepełnosprawnych,
- ułatwienia dla przedsiębiorców będących opiekunami osób niepełnosprawnych poprzez wprowadzenie korzystniejszych warunków w zakresie tworzenia nowych stanowisk pracy,
- wsparcie bezrobotnych opiekunów osób niepełnosprawnych przez subsydiowane zatrudnienie czy podjęcie pracy w formie telepracy,
- wsparcie opiekunów osób niepełnosprawnych, którzy nie mogą uzyskać statusu bezrobotnego przez zapewnienie im bezpośredniego dostępu do usług rynku pracy i instrumentów rynku pracy.
„Pomoc w domu” w ramach prac społecznie użytecznych
W celu wsparcia opiekunów osób niepełnosprawnych w realizacji codziennych obowiązków domowych przewidziano możliwość skorzystania z pracy osoby podejmującej prace społecznie użyteczne w wymiarze nie więcej niż 10 godzin tygodniowo. MOPS współpracuje z PUP w celu wyboru odpowiedniej osoby do wsparcia rodziny czy opiekuna osoby niepełnosprawnej. Opiekun, wyrażający chęć skorzystania z pomocy, może wybrać spośród wskazanych osób jedną, która będzie w sposób stały świadczyć prace na jej rzecz.
Opieka wytchnieniowa i środowiskowe domy samopomocy
W planowanych zmianach jest zapewnienie opieki nad osobą niepełnosprawną w wymiarze do 120 godzin w roku kalendarzowym. Natomiast w przypadku środowiskowych domów samopomocy, w 2017 r. przewiduje się łatwiejszy dostęp do tej formy wsparcia dla większej grupy osób, w tym m.in. osób ze spektrum autyzmu.
Nowe zadania asystentów rodziny
Asystent rodziny stał się odpowiedzialny za koordynację poradnictwa dla kobiet posiadających dokument potwierdzający ciążę, ich rodzin lub rodziny z dzieckiem posiadającym zaświadczenie o ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniu albo nieuleczalnej chorobie zagrażającej życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu. Dodatkowe zadania dla asystentów rodziny wymagają wsparcia finansowego gmin, które ich zatrudniają. Obecnie gminy są wspierane dotacją celową z budżetu państwa. Gwarancja kontynuowania tych programów obejmowała okres sześcioletni od dnia wejścia w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, czyli od 2012 r. Oznacza to, że gwarancja kończy się w tym roku. Proponuje się, aby gwarancja była przedłużona o kolejne 5 lat czyli do 2022 r.
Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej dopuszcza realizację zadań gminy z zakresu pracy z rodziną przez ośrodek pomocy społecznej. W przypadku utworzenia w gminie centrum usług trzeba będzie wprowadzić taki przepis, aby centrum usług mogło realizować te zadania (usługi z zakresu pracy z rodziną).
Szacuje się, że liczba asystentów rodziny może wzrosnąć do 4400 (obecnie 3905 – wg stanu na dzień 31 grudnia 2016 r.).
Centrum usług
Jedną z propozycji jest utworzenie centrum usług. Będzie ono odpowiedzialne za realizację usług w gminie, zarówno własnych, jak i zleconych z zakresu administracji rządowej. Centrum Usług będzie mogło funkcjonować jako samodzielna jednostka organizacyjna lub też jako wydzielony zespół w ramach Ośrodka Pomocy Społecznej. Celem tworzenia Zespołów lub odrębnych jednostek jest budowanie systemu dobrej jakości usług, odpowiadających na najważniejsze potrzeby grup społecznych. Pozwoli to jednocześnie na oddzielenie wypłaty świadczeń socjalnych od usług i pracy socjalnej.