Podczas posiedzenia komisji wiceminister pracy i polityki społecznej Jacek Męcina powiedział, że nowela ma zracjonalizować zasady przyznawania tych świadczeń i dostosować je do możliwości finansowych państwa.
Poinformował, że od początku 2010 r. liczba osób ubiegających się o świadczenie pielęgnacyjne gwałtownie rośnie ze względu na zniesienie kryterium dochodowego warunkującego jego przyznanie. W 2011 r. liczba osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego zwiększyła się dwukrotnie.
Męcina zaznaczył, że w 2012 r. z zasiłku pielęgnacyjnego korzysta ok. 220 tys. osób, co przekłada się na wydatek z budżetu państwa 1,73 mld zł. Bez zmiany przepisów w roku 2013 byłoby to 2,18 mld zł, a w 2014 - 2,32 mld zł.
Jak argumentował, ze statystyk wynika, że wśród osób, które uzyskały prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, aż 83 proc. stanowią osoby inne niż rodzice niepełnosprawnych dzieci, do których początkowo kierowana była ta pomoc.
W uzasadnieniu do projektu noweli napisano, że znaczna część osób pobierających zasiłek pielęgnacyjny nadużywa pomocy finansowej ze strony państwa - zauważalna jest tendencja do wyszukiwania niepełnosprawnych członków rodziny przez osoby nieaktywne zawodowo, by uzyskać świadczenie bez faktycznego sprawowania opieki.
Projekt przewiduje, by uprawnionymi do świadczenia pielęgnacyjnego - bez kryterium dochodowego - byli wyłącznie: rodzice, faktyczni opiekunowie dziecka, osoby będące rodzinami zastępczymi spokrewnionymi, a także inne osoby, na których, zgodnie z Kodeksem rodzinnym ciąży obowiązek alimentacyjny. Osoby te będą mogły ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne, jeżeli niepełnosprawność dziecka powstała do ukończenia 18. roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25. roku życia.
Projekt przewiduje, że osoby dotychczas otrzymujące świadczenie pielęgnacyjne zachowają prawo do niego przez sześć miesięcy (od 1 stycznia 2013 r. do 30 czerwca 2013 r.) i będą otrzymywać je w wysokości 520 zł.
Od 1 lipca 2013 r. świadczenie pielęgnacyjne będzie wypłacane już tylko osobom uprawnionym do niego na podstawie nowych przepisów (w wysokości 620 zł miesięcznie - bez względu na dochody rodziny). Ma ono zrekompensować opiekunowi osoby niepełnosprawnej wymagającej opieki uszczerbek w budżecie rodziny spowodowany rezygnacją z zatrudnienia, a także umożliwić właściwe sprawowanie opieki oraz zagwarantować mu kontynuację ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego.
Ponadto, projektowana nowela zakłada wprowadzenie do systemu świadczeń rodzinnych, nowego świadczenia - specjalnego zasiłku opiekuńczego. Będzie on wynosił 520 zł miesięcznie. Otrzymywać go będą osoby, na których ciąży obowiązek alimentacyjny i które zrezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad członkiem rodziny legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności.
Specjalny zasiłek będzie uzależniony od kryterium dochodowego. Ma przysługiwać, gdy łączny dochód dwóch rodzin: rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki - w przeliczeniu na osobę - nie przekroczy obowiązującego kryterium dochodowego dla osób otrzymujących świadczenia rodzinne. Obecnie kryterium takie w rodzinie wychowującej dziecko niepełnosprawne wynosi 583 zł; od listopada 2012 r. kwota ta będzie wyższa (przewiduje się 623 zł).
Osoby sprawujące opiekę nie będą miały prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego, m.in. gdy mają już ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, a także zasiłku pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego. Nie będą mogły go otrzymać także osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów.
Znowelizowane przepisy miałyby obowiązywać od 1 stycznia 2013 r. Jeśli tak się stanie, budżet państwa zaoszczędzi w 2013 r. 170,9 mln zł (w stosunku do przewidywanych wydatków w 2012 r.), a w 2014 r. - 654,8 mln zł. (PAP)
mca/ bos/ mag/