Projekt ustawy o artystach zawodowych wpłynął do Sejmu w poniedziałek 27 listopada 2023 r., skierowany przez premiera Mateusza Morawieckiego. Rząd chce włączyć artystów do powszechnego systemu ubezpieczeń emerytalnych, rentowych i zdrowotnych z jednoczesnym zapewnieniem im mechanizmu wsparcia przy opłacaniu składek.
Celem projektu ustawy o artystach zawodowych jest włączenie artystów do powszechnego systemu ubezpieczeń emerytalnych, rentowych i zdrowotnych z jednoczesnym zapewnieniem im mechanizmu wsparcia przy opłacaniu składek – zapisano w uzasadnieniu projektu przygotowanego w ministerstwie kultury i dziedzictwa narodowego kierowanym przez Piotra Glińskiego.
Nowe przepisy mają zdefiniować kategorię artystów zawodowych i ich działalność. „Artyście zawodowemu zostaną przyznane uprawnienia bez względu na to, czy w świetle prawa autorskiego danej osobie przynależą prawa twórcy, czy prawa pokrewne do wykonywanego dzieła sztuki (utworu)” – napisano.
Polska Izba Artystów
Projekt ustawy przewiduje się m.in. powołanie Polskiej Izby Artystów. Ma ona odpowiadać w szczególności za rozpatrywanie spraw związanych z potwierdzaniem lub aktualizacją uprawnień artysty zawodowego, przyznawaniem artystom zawodowym dopłaty do składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz wsparcie socjalne. W radzie izby zasiądzie czternastu przedstawicieli organizacji reprezentujących artystów, pięciu ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, jednego ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego oraz jednego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Uregulowane zostały także procedury uzyskania, poświadczania i aktualizacji uprawnień artysty zawodowego na podstawie dorobku potwierdzonego przez organizacje reprezentatywne dla środowisk artystycznych, a także przychodów z działalności artystycznej.
Ponadto określone zostały zasady dostępu artystów do systemu ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych dostosowane do funkcjonowania systemu ubezpieczeń. Każdy artysta, który nie ma tytułu z innego źródła, np. działalności gospodarczej czy stosunku pracy, będzie opłacał składki liczone od podstawy ich wymiaru nie wyższej niż płaca minimalna.
Dopłaty z budżetu państwa do składek dla artystów
Z budżetu państwa finansowane będą dopłaty na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne dla najmniej zarabiających osób posiadających status artysty.
Projekt ustawy zakłada, że artystom zawodowym, opłacającym składki na ubezpieczenia emerytalne, chorobowe, rentowe i zdrowotne z tytułu posiadania aktualnych uprawnień artysty zawodowego, których przeciętny miesięczny dochód (ze wszystkich źródeł, nie tylko działalności artystycznej), był niższy niż 80 proc. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim roku kalendarzowym, będzie przyznawana na wniosek dopłata, która będzie wynosić od 20 proc. do 80 proc. obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, liczonych od podstawy ich wymiaru nie wyższej niż minimalne wynagrodzenie.
Karta Artysty Zawodowego
Wprowadzona zostanie Karta Artysty Zawodowego (na wzór Karty Dużej Rodziny), która umożliwi tworzenie pakietów, udogodnień, ulg i ofert adresowanych do tej grupy społecznej.
Nowe przepisy przewidują, że każda działalność artystyczna ma charakter twórczy, bez względu na fakt, czy w świetle prawa autorskiego artyście przysługują prawa majątkowe („twórcy”) czy prawa pokrewne („wykonawcy”). Konsekwencją tego będzie wprowadzenie 50 proc. kosztów uzyskania przychodu z działalności artystycznej dla wszystkich artystów zawodowych.
(PAP)