Przedawnienie polega na tym, że po upływie określonego w przepisach czasu nie można dochodzić przysługującego roszczenia, a zobowiązany do świadczenia może uchylić się od obowiązku jego spełnienia.
Roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jednak gdy pracownik wyrządzi szkodę przez niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków pracowniczych, roszczenia pracodawcy o jej naprawienie ulegają przedawnieniu z upływem 1 roku od dnia, w którym pracodawca powziął wiadomość o wyrządzeniu przez pracownika szkody, nie później jednak niż z upływem 3 lat od jej wyrządzenia.
Ochrona roszczeń pracowniczych - zmiana przepisów >>
Taki sam okres przedawnienia jak przytoczony wyżej obowiązuje przy roszczeniach dotyczących nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia oraz wtedy gdy pracodawca poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji. Natomiast roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem organu powołanego do rozstrzygania sporów, jak również takie, które zostało stwierdzone ugodą, ulega przedawnieniu z upływem 10 lat od dnia uprawomocnienia się orzeczenia lub zawarcia ugody.
Na ogół terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną. Jeżeli pracownik wyrządził szkodę umyślnie, zastosowania nie znajdą w takiej sytuacji przepisy Kodeksu pracy, lecz przepisy Kodeksu cywilnego.
Nie można dochodzić przedawnionego roszczenia, chyba że ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, zrzeknie się korzystania z tego przedawnienia. Co istotne, zrzeczenie dokonane przed upływem przedawnienia jest nieważne.
W sytuacji gdy z powodu siły wyższej osoba uprawniona nie mogła dochodzić przysługujących jej roszczeń, bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na czas trwania przeszkody.
Kodeks pracy chroni także przedawnienie roszczenia osoby, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych albo co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia. Co do osoby przedawnienie nie może skończyć się wcześniej niż z upływem 2 lat od dnia ustanowienia dla niej przedstawiciela ustawowego albo od dnia ustania przyczyny jego ustanowienia.
Bieg przedawnienia przerywa się:
- przez każdą czynność przed właściwym organem powołanym do rozstrzygania sporów lub egzekwowania roszczeń przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia,
- przez uznanie roszczenia.
Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. Jeżeli jednak przerwa nastąpiła wskutek jednej z przyczyn przewidzianych wyżej, przedawnienie nie biegnie od początku dopóty, dopóki wszczęte postępowanie nie zostanie zakończone.