Zapytanie dotyczyło wysokości środków przeznaczonych w 2009 r. na realizację następujących zadań: zwrotu kosztów przystosowania stanowisk pracy, zwrotu kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy, zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy, zwrotu kosztów szkoleń organizowanych przez pracodawców.
>> Uprzywilejowane zatrudnienie osób niepełnosprawnych - projekt zmian przepisów
Badanie jednoznacznie wskazało, iż trzy z czterech zadań realizowanych przez samorządy powiatowe w zakresie rehabilitacji zawodowej w praktyce prawie nie funkcjonują (przystosowanie stanowisk, zatrudnienie asystentów, szkolenia osób niepełnosprawnych) lub funkcjonują w bardzo ograniczonym zakresie (wyposażenie stanowisk), przy czym w części powiatów zadania te w ogóle nie są realizowane.
W szczególności niepokoi fakt niskich nakładów na szkolenia zatrudnionych osób niepełnosprawnych, gdyż jak wynika ze statystyk udostępnianych przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) istotna większość osób niepełnosprawnych nie posiada wyższego wykształcenia, co powoduje, że osoby te nie mogą znaleźć zatrudnienia bądź mogą ubiegać się jedynie o najniższe stanowiska.
>> PFRON nie uruchomił programu wspierającego niepełnosprawnych
Po analizie danych wynikających z badania, POPON uważa, iż obecnie obowiązujący stan prawny wymaga restrukturyzacji, aby dostosować rodzaje pomocy występujące w ustawie do rzeczywistych potrzeb rynku pracy osób niepełnosprawnych.
POPON zgłosił stronie rządowej propozycje rozwiązań, które uskutecznią udzielanie pomocy na rehabilitację zawodową osób niepełnosprawnych:
- pomoc publiczna udzielana na podstawie ustawy na wskazane wyżej tytuły powinna być dostępna dla każdego pracodawcy spełniającego wymagania zapisane w przepisach. Rozwiązanie takie byłoby możliwe kosztem obniżenia poziomu jednostkowego wsparcia poprzez ustalenie minimalnej kwoty przysługującej pracodawcy z danego tytułu. Ograniczeniem udzielenia pomocy powinny być w tym przypadku możliwości finansowe samorządu, przy czym o stanie środków zaplanowanych na dane zadanie i pozostałych do wykorzystania organ samorządu powinien informować w Biuletynie Informacji Publicznej;
- udzielenie pomocy nie powinno być uzależnione od subiektywnej oceny zasadności wniosku dokonywanej przez urzędnika, ale od spełnienia wymagań określonych w przepisach;
- przepisy regulujące udzielanie pomocy powinny gwarantować minimalny, określony procentowo udział środków, które władze powiatów przeznaczają na określone zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej;
- PFRON powinien posiadać nadzór nad bieżącym udzielaniem pomocy, poprzez wdrożenie informatycznego systemu nadzoru nad tym procesem;
- władze samorządowe powinny zostać zobowiązane do promocji rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych oraz zamieszczania informacji o istniejących tytułach pomocy i możliwych do uzyskania środkach;
- zasady ubiegania się o pomoc należy uprościć, przy czym przepisy regulujące te zasady powinny określać wszystkie warunki niezbędne do uzyskania pomocy, z wyłączeniem możliwości tworzenia dodatkowych warunków formalnych przez organy udzielające pomocy. Wskazane jest również ustanowienie drogi odwoławczej dla pracodawców, którym odmówiono udzielenia pomocy, poprzez ustanowienie obowiązku rozstrzygania sprawy decyzją administracyjną w przypadku negatywnego rozpatrzenia wniosku.