Współczynnik urlopowy w 2017 r.

W przyszłym roku czeka nas 10 dni świątecznych wpływających na czas pracy. Ich liczba ma też znaczenie dla wielkości współczynnika ekwiwalentowego, który wyniesie 20,83

Dni ustawowo wolne od pracy

W Polsce dniami wolnymi od pracy są wszystkie niedziele oraz 13 świąt wymienionych w ustawie o dniach wolnych od pracy z 1951 r., która była kilka razy zmieniana. Z katalogu świąt cztery są ruchome, a reszta przypada w konkretne dni kalendarzowe. Spośród świąt ruchomych dwa święta zawsze przypadają w niedzielę – są to Wielkanoc i Zielone Świątki. Pozostałe święta mogą przypadać w różne dni tygodnia, a więc są ściśle powiązane z kalendarzem. W 2017 r. w niedziele przypadną trzy dni świąteczne i pozostaną one bez wpływu na wymiar czasu pracy, gdyż ten obniżają tylko święta przypadające w inne dni kalendarzowe niż niedziela. Dni takich nie policzymy również przy ustalaniu współczynnika do ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, gdyż przy jego obliczaniu bierze się pod uwagę dni wolne powodujące obniżenie wymiaru czasu pracy. W 2017 r. jedno święto przypadnie w sobotę (11 listopada), co dla większości pracodawców będzie oznaczało obowiązek oddania dnia wolnego z tytułu pięciodniowego tygodnia pracy w innym terminie w tym okresie rozliczeniowym i uwzględnienia tego dnia przy ustalaniu współczynnika do ekwiwalentu. Ostatecznie 10 z 13 świąt wywrze wpływ na ustalanie czasu pracy, jego rozliczanie i zasady naliczania świadczeń związanych z pracą. [tabela]

Polecamy produkt: Wielka Księga Prawa Pracy

Dni ustawowo wolne od pracy w 2017 r. ^ⒸⓅ

Niedziele i święta są jedynymi dniami, których czas trwania został określony ustawowo, a nie pozostawiony układowi wynikającemu z harmonogramów czasu pracy. Standardowe godziny trwania niedzieli i święta to przedział od godziny 6.00 w niedzielę (święto) do 6.00 w poniedziałek (dzień następny). Pracodawcy mają jednak możliwość dostosowania czasu trwania niedzieli do swoich potrzeb organizacyjnych. Powinni brać przede wszystkim pod uwagę układ zmian, jeśli stosują pracę zmianową, oraz godziny najwcześniejszego rozpoczynania pracy w poniedziałki, żeby nie naruszały one jeszcze doby niedzielnej.

Powyższe ograniczenie ma jeszcze większe znaczenie dla sieci handlowych, w których obowiązuje zakaz handlu w święta, gdyż w ich przypadku czas trwania święta wpływa na zgodną z prawem godzinę rozpoczęcia pracy w pierwszym dniu przypadającym po takim święcie. Zakładając więc, że sieci handlowe i inne sklepy miałyby ustawowo zdefiniowane święta, to nie powinny być otwierane w kolejnym dniu wcześniej niż od godziny 6.00. Zatrudnienie pracowników wcześniej oznaczałoby ryzyko grzywny od Państwowej Inspekcji Pracy ze względu na naruszenie zakazu pracy i handlu w święta. Dla pozostałych pracodawców rozpoczęcie w poniedziałek pracy, której początek przypada jeszcze w dobie niedzielnej albo w dniu przypadającym bezpośrednio po święcie, gdy początek pracy przypadnie na dobę świąteczną, oznacza tylko dodatkowy koszt, gdyż za taką pracę powinien zostać oddany inny dzień wolny od pracy lub zapłacone wynagrodzenie ze 100-proc. dodatkiem za każdą przepracowaną godzinę. Takie zatrudnienie wiąże się również z ryzykiem naruszenia zasady co czwartej niedzieli wolnej od pracy, a gdyby wynikało ono z harmonogramu czasu pracy – także z zaplanowaniem zbyt małej liczby dni wolnych od pracy (co może grozić grzywną w razie kontroli PIP).

Na czas trwania niedzieli należy zwracać również uwagę przy ustalaniu pracownikowi indywidualnego rozkładu czasu pracy, co następuje na jego pisemny wniosek w związku z prywatnymi potrzebami. Wyrażając zgodę na taki rozkład, pracodawca nie może naruszać żadnych przepisów o czasie pracy, w tym również dotyczących czasu trwania niedzieli. [przykład]

PRZYKŁAD

Indywidualny rozkład czasu pracy naruszający doby niedzielne

Niedziela u pracodawcy została skorelowana z zakończeniem pory nocnej i trzeciej zmiany. Określono ją jako przedział od 7.00 w niedzielę do 7.00 w poniedziałek, gdyż pora nocna w firmie trwa od 23.00 do 7.00, a zmiany przypadają odpowiednio od 7.00 do 15.00, od 15.00 do 23.00 i od 23.00 do 7.00. Pracownicy biurowi są zatrudnieni u pracodawcy w systemie podstawowym od poniedziałku do piątku w godzinach 7.00 – 15.00, ale jeden z nich wystąpił do pracodawcy o ustalenie dla niego indywidualnego rozkładu czasu pracy od 6.30 do 14.30 ze względu na dogodne połączenie komunikacyjne do i z pracy. Pracodawca nie może wyrazić zgody na taką pracę, gdyż będzie się ona zawsze rozpoczynała w niedzielę, co oznacza, że pracownik poza roszczeniem o dodatkową rekompensatę z tego tytułu, pracowałby we wszystkie niedziele w roku w wymiarze 30 minut, naruszając w ten sposób przepis gwarantujący raz na cztery tygodnie niedzielę wolną od pracy. Działanie takie oznaczałoby zaś popełnienie przez pracodawcę wykroczenia. W tym przypadku nie uwalnia go od odpowiedzialności także wniosek pracownika o takie godziny pracy. ^ⒸⓅ

Współczynnik do ekwiwalentu

Zgodnie z przepisami rozporządzenia urlopowego współczynnik ustala się corocznie i stosuje przy obliczaniu ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, do którego pracownik nabył prawo w tym roku. Sposób ustalenia współczynnika jest następujący: od liczby dni w roku kalendarzowym odejmujemy liczbę przypadających w trakcie tego okresu niedziel, świąt i dni wolnych z tytułu pięciodniowego tygodnia pracy. Następnie otrzymany wynik dzielimy przez 12, gdyż taka jest liczba miesięcy w roku kalendarzowym. Otrzymany wynik będzie współczynnikiem dla osób zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy, a w przypadku niepełnoetatowców wartość współczynnika obniża się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy danego pracownika. [ramka]

Jak wyliczyć

Liczba dni kalendarzowych w 2017 r. wynosi 365, niedziel przypada w 2017 r. 53, gdyż rok zaczyna i kończy się niedzielą, więc będzie ich więcej niż tygodni. W 2017 r. przypada 10 świąt wpływających na czas pracy, czyli przypadających w inne dni niż niedziele i 52 dni wolnych wynikających z tytułu pięciodniowego tygodnia pracy. Zatem współczynnik wyniesie:

365 – (53 + 10 + 52) : 12 = 250 : 12 = 20,83

11 listopada liczymy podwójnie, gdyż uwzględniamy go zarówno w liczbie świąt oraz dni wolnych z tytułu pięciodniowego tygodnia pracy, gdyż święto to przypadnie w sobotę i spowoduje oddanie w innym terminie dnia wolnego z tytułu pięciodniowego tygodnia pracy.

Współczynnik dla niepełnych etatów, które są stosowane najczęściej, będzie wynosił odpowiednio: dla 3/4 etatu – 15,62, dla 1/2 etatu – 10,42, dla 1/3 etatu – 6,94, a dla 1/4 etatu – 5,21. ^ⒸⓅ

Gdy porównamy współczynnik na 2017 r. do tego z 2016 r. będzie on trochę niższy (w tym roku wynosił równo 21), co będzie korzystne dla pracowników, gdyż współczynnik jest dzielnikiem wynagrodzenia, a więc im niższy, tym większy wynik i stawka ekwiwalentu urlopowego za dzień wyższa. Należy pamiętać, że powyższe wielkości wpłyną przede wszystkim na ustalanie ekwiwalentu za niewykorzystany w naturze urlop wypoczynkowy, ale to niejedyne świadczenie płacowe, które oblicza się w ten sposób. Zasady te stosuje się również przy obliczaniu odszkodowania przysługującego pracownikowi z tytułu skróconego okresu wypowiedzenia umowy bezterminowej, rozwiązania umowy z naruszeniem prawa lub np. odszkodowania należnego pracodawcy w razie niezasadnego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków podmiotu zatrudniającego. ^ⒸⓅ

Podstawa prawna

- Art. 142, art. 147, 151⁹, art. 151¹⁰, art. 281 pkt 5 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666).

- Art. 1 ustawy z 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 90).

- Par. 19 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. nr 2, poz. 14 ze zm.).

- Par. 2 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. nr 62, poz. 289 ze zm.).