Urlop zaległy
Art. 161 Kodeksu pracy nakłada na pracodawcę obowiązek udzielenia pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Z różnych powodów (uzasadnione potrzeby pracodawcy, choroba pracownika) może nie być to możliwe. Wówczas urlop przysługujący pracownikowi staje się urlopem zaległym, który powinien być wykorzystany w innym terminie.
Urlop zaległy to taki urlop, który nie został wykorzystany zgodnie z ustalonym planem urlopów lub w terminie uzgodnionym między pracownikiem a pracodawcą.
Kiedy pracownik ma prawo do urlopu bezpłatnego?
Zgodnie z prawem pracy niewykorzystany urlop należy wykorzystać do 30 września roku następnego.
Pracownik chorował i nie wykorzystał części urlopu wypoczynkowego za 2013 r. W myśl przepisów pracodawca powinien udzielić zaległego urlopu najpóźniej do 30 września 2014 r. Pracodawca nie naruszy przepisów prawa pracy, jeśli wykorzystywanie zaległych dni urlopowych podwładny rozpocznie 30 września.
W przypadku, gdy dobiega końca trzeci kwartał roku, a pracownik odmawia wykorzystania zaległego urlopu, pracodawca może wysłać pracownika na zaległy urlop nawet bez jego zgody.
Przedawnienie prawa do urlopu
Termin przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy normuje art. 291 Kodeksu pracy. Stanowi on, że z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, ulega ono przedawnieniu. Oznacza to, że jeżeli zainteresowany nie wykorzysta urlopu w terminie 3 lat, traci możliwość skutecznego ubiegania się o realizację tego uprawnienia.
Bieg przedawnienia rozpoczyna się z końcem roku kalendarzowego, w którym pracownik nabył prawo do urlopu. Jeżeli urlop został przesunięty z przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy, bieg przedawnienia rozpoczyna się z nadejściem terminu, na który nastąpiło przesunięcie urlopu.
Pracodawca udzielił pracownikowi wszystkich przysługujących mu za 2012 r. 26 dni urlopu wypoczynkowego w terminie od 1 lipca do 5 sierpnia 2012. Urlop ten został jednak po 5 dniach przerwany z powodu choroby pracownika. Pracownik nie wykorzystał już przerwanego urlopu do końca 2012 r. W takiej sytuacji urlop wypoczynkowy za 2012 r. należy wykorzystać do 30 września 2013 r. Urlop przedawni się z końcem września 2016 r.
Świadectwo pracy
Do obowiązków pracodawcy należy wydanie świadectwa pracy po wygaśnięciu lub rozwiązaniu stosunku pracy. Świadectwo pracy musi zawierać informacje niezbędne do ustalenia uprawnień pracowniczych, w tym dane dotyczące urlopu wypoczynkowego wykorzystanego w naturze przez pracownika w roku kalendarzowym, w którym stosunek pracy ustał, lub za który przysługuje ekwiwalent pieniężny. Pracodawca w świadectwie odrębnie wykazuje liczbę dni i godzin zwykłego urlopu wypoczynkowego oraz liczbę dni urlopu na żądanie wykorzystanego w danym roku.
Pracownik posiadający 16-letni staż urlopowy, zatrudniony na ½ etatu, wykorzystał tylko 1 dzień urlopu na żądanie. Pracodawca rozwiązał z nim umowę o pracę 30 kwietnia 2013 r. i wypłacił ekwiwalent za niewykorzystane dni urlopu. Wymiar urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi 1 stycznia 2013 r. wynosił 13 dni (26 dni x ½ etatu). Za przepracowane 4 miesiące pracownikowi proporcjonalnie przysługiwało 5 dni urlopu (4/12 x 13 dni = 4,33 dnia, po zaokrągleniu 5 dni). W świadectwie pracy pracodawca powinien umieścić zapis: ,,Wykorzystano 5 dni (40 godz.) urlopu, w tym 1 dzień urlopu na żądanie’’.