Europejska karta ubezpieczenia zdrowotnego jest imiennym, bezpłatnym dokumentem, uprawniającym do usług państwowej opieki zdrowotnej na terenie krajów należących do Unii Europejskiej i Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu, czyli Islandii, Lichtensteinu, Norwegii i Szwajcarii, podczas tymczasowego pobytu w którymś z tych krajów. Posiadacze EKUZ są uprawnieni do korzystania ze świadczeń zdrowotnych w danym kraju na takich samych zasadach, co obywatele danego kraju.
Osoby uprawnione do posiadania EKUZ
Jak już wspomniano dla uzyskania europejskiej karty ubezpieczenia zdrowotnego niezbędne jest posiadanie aktualnego ubezpieczenia zdrowotnego oraz złożenie właściwego wniosku. Do otrzymania EKUZ uprawnieni są ubezpieczeni oraz członkowie ich rodzin, którzy będą przebywać tymczasowo w innym Państwie UE lub w Państwie członkowskim EFTA, w związku z:
- wyjazdem turystycznym bądź odwiedzinami osób bliskich,
- pracą (w wyniku oddelegowania do pracy za granicą),
- podróżą służbową,
- podjęciem nauki.
Ubezpieczenie zdrowotne osób wykonujących umowy cywilnoprawne
Wyróżnia się 3 rodzaje wniosków o wydanie europejskiej karty ubezpieczenia zdrowotnego, w zależności od statusu posiadanego przez osobę ubiegająca się o jej wydanie, są to wnioski dla osób:
- wyjeżdżających do jednego z członków UE lub EFTA czasowo i w celach turystycznych,
- delegowanych do pracy za granicą, pracowników dyplomatycznych i konsularnych, osób udających się do jednego z krajów należących do UE lub EFTA na studia, osób bezrobotnych oszukujących pracy,
- nieubezpieczonych, które nie ukończyły 18 roku życia, posiadających obywatelstwo polskie; kobiet nieubezpieczonych w okresie ciąży, porodu i połogu, a także dla osób uprawnionych do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, objętych decyzją wójta/burmistrza lub prezydenta miasta.
Właściwy wniosek należy złożyć w oddziałach bądź delegaturach NFZ właściwych ze względu na miejsce zamieszkania. Wniosek należy złożyć osobiście lub za pomocą osoby upoważnionej. Możliwe jest również doręczenie wniosku faksem, pocztą, kurierem, czy droga elektroniczną.
Załączniki do wniosku o wydanie EKUZ
Wraz z wnioskiem o wydanie europejskiej karty u ubezpieczenia zdrowotnego, należy złożyć dokumenty potwierdzające podleganie ubezpieczeniu zdrowotnemu. Dokumenty te będą również się w zależności od statusu ubezpieczonego. Pracownicy musza złożyć ostatni druk RMUA lub zaświadczenie pracodawcy. W przypadku osób prowadzących własną działalność gospodarczą niezbędne jest złożenie ostatniego dowodu wpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne. Rolnicy ubezpieczeni w KRUS zobowiązani są przedstawić zaświadczenie z KRUS lub ostatni dowód wpłaty składki. Emeryci przedstawiają legitymację emeryta lub ostatni odcinek emerytury, zaś renciści – legitymację rencisty, ostatni odcinek renty oraz decyzję o przyznaniu renty. Osoby bezrobotne zarejestrowane w urzędzie pracy powinny do wniosku dołączyć zaświadczenie z urzędu pracy o odprowadzaniu składki na ubezpieczenie zdrowotne. W przypadku osób dobrowolnie podlegających ubezpieczeniu zdrowotnemu, dokumentem potwierdzającym ubezpieczenie w NFZ dla uzyskania EKUZ będzie dowód wpłaty za cały okres dobrowolnego ubezpieczenia lub zaświadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o niezaleganiu w spłatach składek. W przypadku pracowników delegowanych do pracy za granicą, dokumentem potwierdzającym ubezpieczenie zdrowotne dla uzyskania EKUZ, będzie poświadczony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych druk A1.
W przypadku, gdy o wydanie EKUZ ubiega się członek rodziny ubezpieczonego, do wniosku należy załączyć dowód zgłoszenia tejże osoby do ubezpieczenia zdrowotnego ZUS ZCNA (ZUS ZCZA), dokument potwierdzający ubezpieczenie zdrowotne osoby zgłaszającej do ubezpieczenia zdrowotnego danego członka rodziny, a w przypadku osób które ukończy 18 rok życia – dokument potwierdzający kontynuacje nauki lub niepełnosprawność.
Nowa wysokość składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne
W przypadku wskazanych już uprawnionych do posiadania EKUZ osób nieubezpieczonych a uprawnionych do świadczenia z opieki społecznej, załącznikiem do wniosku będzie wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. W przypadku zaś wskazanych już uprawnionych do posiadania EKUZ kobiet w ciąży, w okresie porodu lub połogu, załącznik stanowić będzie dokument potwierdzający tożsamość, zaświadczenie od lekarza oraz skrócony akt urodzenia dziecka i dokument potwierdzający zamieszkanie w Polsce.
Wniosek o EKUZ dla pracowników delegowanych
Przepisy przewidują ułatwienia w uzyskaniu EKUZ dla pracodawców delegujących pracowników do pracy za granica. Pracodawcy tacy mogą bowiem zbiorczo przedstawić wszystkich delegowanych do pracy za granica pracowników. Wykaz taki powinien zawierać imiona i nazwiska pracowników, numery PESEL, adresy zamieszkania pracowników Polsce, okres oddelegowania oraz określenie kierunku oddelegowania pracownika. Ponadto pracodawca do wykazu musi załączyć otrzymane od delegowanych pracowników upoważnienia do odbioru w ich imieniu europejskich kart ubezpieczenia zdrowotnego oraz poświadczone przez ZUS dokumenty A1.
Kiedy mamy prawo do bezpłatnego ubezpieczenia zdrowotnego?
Okres ważności europejskich kart ubezpieczenia zdrowotnego
Okres ważności europejskich kart ubezpieczenia zdrowotnego różni się w zależności od beneficjenta karty i wynosi:
- 6 miesięcy – dla osób zatrudnionych, prowadzących działalność gospodarczą, pobierających rentę, studentów zgłoszonych do ubezpieczenia zdrowotnego przez uczelnię oraz dla członków rodzin, a także kobiet w okresie ciąży, porodu, dzieci i młodzieży do ukończenia osiemnastego roku życia,
- 2 miesiące – dla bezrobotnych zarejestrowanych w urzędzie pracy,
- 5 lat - dla osób pobierających emeryturę,
- 90 dni – dla osób uprawnionych do świadczenia z opieki społecznej,
- 42 dni – dla kobiet w okresie połogu posiadających obywatelstwo Polskie oraz miejsce zamieszkania w Polsce.
W przypadku osób delegowanych do pracy za granica, EKUZ jest ważna na okres oddelegowania pracownika do pracy w innym kraju, wskazany w poświadczonym przez ZUS dokumencie A1.