Od 2026 roku zmieniają się zasady korzystania ze zwolnień lekarskich (L4) – nowe przepisy doprecyzowują, co oznacza „praca zarobkowa” i „aktywność niezgodna z celem zwolnienia”, pozwalając np. na sporadyczne czynności jak odebranie telefonu czy wyjście do apteki bez ryzyka utraty zasiłku. Pracownik będzie mógł też pracować u innego pracodawcy, jeśli charakter choroby i pracy na to pozwala. Zmiany mają lepiej odzwierciedlać realia rynku pracy i ograniczyć nadużycia, jednocześnie chroniąc prawa osób naprawdę chorych. Poniżej przedstawiamy ocenę sytuacji z perspektywy lekarza.
- Dajmy pracownikom czas na zajęcie się ich zdrowiem - komentarz
- Przepisy trzeba dopasować do realiów XXI wieku
- Kwestią budzącą wątpliwość jest praca w jednym miejscu zatrudnienia podczas zwolnienia w innym miejscu
- Dla wielu pacjentów możliwość podejmowania wyzwań zawodowych, pomimo innego ich charakteru, stanowi niezwykle istotny element procesu terapeutycznego
- Zmiana optyki na zdrowie pracownika
- Jesteśmy społeczeństwem żyjącym w kryzysie zdrowia – fizycznego i psychicznego
Dajmy pracownikom czas na zajęcie się ich zdrowiem - komentarz
Od 2026 roku zmieniają się zasady korzystania ze zwolnień lekarskich (L4) – nowe przepisy doprecyzowują, co oznacza „praca zarobkowa” i „aktywność niezgodna z celem zwolnienia”, pozwalając np. na sporadyczne czynności jak odebranie telefonu czy wyjście do apteki bez ryzyka utraty zasiłku. Pracownik będzie mógł też pracować u innego pracodawcy, jeśli charakter choroby i pracy na to pozwala. Zmiany mają lepiej odzwierciedlać realia rynku pracy i ograniczyć nadużycia, jednocześnie chroniąc prawa osób naprawdę chorych.
Przepisy trzeba dopasować do realiów XXI wieku
Obecne przepisy dotyczące L4 są nie tylko niejasne, ale też oderwane od rzeczywistości. Nic dziwnego - pochodzą jeszcze z ubiegłego tysiąclecia, z 1999 r.
W ciągu ostatnich lat obserwowaliśmy sytuacje, w których pracownicy byli karani za wyjście po zakupy, odprowadzenie dziecka do szkoły czy wykonanie zaleconych ćwiczeń rehabilitacyjnych. To absurd, który niszczy zaufanie i traktuje osoby chore jak potencjalnych oszustów.
Realia pracy się zmieniły. Dziś wiele osób – jeśli czuje się na siłach – może i chce odpowiedzieć na telefon czy maila, by nie stracić kontroli nad ważnym procesem. I to nie musi kolidować z leczeniem. Tak samo jak spacer, pójście na basen czy krótka aktywność poza domem. Rekonwalescencja nie zawsze oznacza leżenie w łóżku. W wielu przypadkach aktywność fizyczna i psychiczna jest wręcz elementem zaleceń terapeutycznych.
Kwestią budzącą wątpliwość jest praca w jednym miejscu zatrudnienia podczas zwolnienia w innym miejscu
Kwestią budzącą wątpliwość jest praca w jednym miejscu zatrudnienia podczas zwolnienia w innym miejscu. W zgodzie z ideą medycyny holistycznej, terapia pacjenta oparta jest na jego indywidualnych potrzebach i personalizacji zaleceń. W przypadku kiedy pacjent nie może wykonywać zadań fizycznych, w związku z chorobą układu ruchu, nie oznacza to, że nie może podjąć działań z zakresu pracy umysłowej u tego samego lub innego pracodawcy. Możliwość kontynuacji zaangażowania zawodowego u osoby dotkniętej chorobą, pozwala nie tylko na ograniczenie kosztów pracodawcy ale także zapobiega poczuciu wykluczenia u chorego.
Dla wielu pacjentów możliwość podejmowania wyzwań zawodowych, pomimo innego ich charakteru, stanowi niezwykle istotny element procesu terapeutycznego
Dla wielu pacjentów możliwość podejmowania wyzwań zawodowych, pomimo innego ich charakteru, stanowi niezwykle istotny element procesu terapeutycznego, wpierając budowanie poczucia wartości i utrzymanie roli w społeczeństwie. Zdolność do utrzymania aktywności zawodowej może mieć szczególne znaczenie przy zwolnieniu z powodu zaburzeń psychicznych. Czasami wyłączenie się z jednego środowiska pracy, ale pozostanie w innym, jest dla pacjenta lepszym rozwiązaniem, niż całkowite zamknięcie w domu, a aktywność społeczna jest nie tylko elementem wsparcia, ale często jednym z kluczowych składników leczenia. Taka diagnoza wymaga jednak od lekarza bardzo spersonalizowanego podejścia.
Zmiana optyki na zdrowie pracownika
To co wymaga zmiany, niezależnie od regulacji, to fakt, że nadal w wielu firmach zwolnienie lekarskie postrzegane jest jako problem i przejaw nielojalności. To myślenie trzeba przeformułować. Pracownik, który choruje, nie zawodzi – on potrzebuje wsparcia i czasu, by wrócić do zdrowia. Wymaganie od niego obecności, zaangażowania czy pracy „po godzinach L4” to forma przemocy systemowej i nadużycia.
Zabrzmi to przewrotnie, ale dajmy pracownikom czas na chorowanie - na rekonwalescencję. Bo jeśli nie damy ludziom przestrzeni na zdrowienie dziś – jutro wszyscy spotkamy się na L4.
Jesteśmy społeczeństwem żyjącym w kryzysie zdrowia – fizycznego i psychicznego
Jesteśmy społeczeństwem żyjącym w kryzysie zdrowia – fizycznego i psychicznego. Jeśli pracodawcy chcą uniknąć lawinowej liczby zwolnień, muszą zacząć działać systemowo: nie poprzestawać na obowiązkowych badaniach okresowych i pakiecie medycznym, lecz objąć zespoły realnymi programami profilaktycznymi, edukacyjnymi, wellbeingowymi. Dostosowanymi do realnych ryzyk zdrowotnych i potrzeb różnych grup pracowników.
Widać tu konkretne, zupełnie nowe zadanie dla pracodawców i działów HR - tworzenie organizacyjnej polityki zdrowia, lepszego monitorowania stanów zdrowotnych oraz współpracy z medycznymi partnerami, którzy pomogą interpretować nowe granice. Prewencja chorób staje się dziś najważniejszym narzędziem zarządzania ryzykiem zdrowotnym w organizacjach.
Autor komentarza: Piotr Leszczyński, lekarz z pasją do holistycznego podejścia do zdrowia. Ukończył Uniwersytet Medyczny w Lublinie. W oparciu o doświadczenie w pracy z pacjentami skierował swoje działania na tematykę zdrowia publicznego, specjalizując się w edukacji zdrowotnej i profilaktyce chorób, szczególnie w zakresie zastosowania badań przesiewowych i diagnostyki mobilnej. Jako członek międzynarodowych towarzystw, takich jak American College of Preventive Medicine i European Society of Preventive Medicine oraz British Society of Lifestyle Medicine i Polskiego Towarzystwa Medycyny Stylu Życia koncentruje się na promowaniu zdrowego trybu życia zgodnie z zasadami medycyny stylu życia. W LongLife zajmuje się m.in. rozwijaniem programów promujących zdrowy styl życia wśród pracowników, wdrażaniem nowoczesnych technologii, w tym AI w badaniach screeningowych, zarządzaniem wdrażaniem zaawansowanych technologii diagnostycznych czy współpracą z zagranicznymi ośrodkami, w tym z USA, aby pozyskiwać i implementować najnowsze rozwiązania medyczne.