Kontrola zwolnienia lekarskiego
ZUS lub pracodawca, który zatrudnia co najmniej 20 pracowników może przeprowadzić kontrolę wykorzystania zwolnień lekarskich L4 przez pracownika. Chodzi o to, by sprawdzić, czy chory nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego od pracy w sposób niezgodny z jego celem i czy przestrzega zakazu niewykonywania pracy zarobkowej. Kontrola obejmuje również ustalenie czy sam dokument nie został sfałszowany.
Polecamy: Dziennik Gazeta Prawna – wydanie cyfrowe
ZUS lub pracodawca
Do przeprowadzenia kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy uprawniony jest podmiot, który zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ustala uprawnienia do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (z ubezpieczenia chorobowego) i je wypłaca.
Są to:
1. terenowe jednostki organizacyjne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w odniesieniu do:
- ubezpieczonych, których płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych,
- ubezpieczonych prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym, - ubezpieczonych będącym duchownymi,
- osób uprawnionych do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia,
- ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu chorobowemu w Polsce z tytułu zatrudnienia u pracodawcy zagranicznego,
2. płatnicy składek w odniesieniu do swoich ubezpieczonych – w czasie trwania ubezpieczenia (pracodawcy)
Kontrola l4 - zasady
ZUS lub pracodawca przeprowadza kontrolę w miejscu zamieszkania, miejscu czasowego pobytu pracownika lub w drugim miejscu pracy albo w miejscu, w którym prowadzi on działalność gospodarczą.
Pracodawca uprawniony do kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy, który jest osobą fizyczną, może tę kontrolę przeprowadzić sam. Może także zlecić przeprowadzenie kontroli innemu pracownikowi, np. pracownikowi komórki kadrowo - płacowej.
Do przeprowadzenia kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy uprawniony jest pracodawca, który:
- wypłaca wynagrodzenie za okres niezdolności do pracy z powodu choroby na podstawie art. 92 kodeksu pracy; ma on prawo do przeprowadzania tej kontroli za okres, za który przysługuje wynagrodzenie nawet, jeżeli nie jest uprawniony do wypłaty zasiłków,
- ustala uprawnienia do świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa i wypłaca je ubezpieczonym na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, gdyż zgłasza do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych.
Osobie udającej się na kontrolę, pracodawca wystawia imienne upoważnienie według wzoru Jest ważne łącznie z legitymacją pracowniczą albo dokumentem tożsamości, których numery powinny być podane w upoważnieniu.
Kontrole powinno się przeprowadzać w miarę potrzeby, bez ustalania z góry stałych jej terminów. Może ją nasilić w okresach, w których wzrasta liczba pracowników korzystających ze zwolnień lekarskich.
Nieobecność pracownika w domu
Jeśli kontrola była przeprowadzona w miejscu zamieszkania lub pobytu ubezpieczonego i osoby kontrolujące nie zastały ubezpieczonego, w miarę możliwości powinna być ona ponowiona. Dodatkowo kontrolujący zwraca się do pracownika, by wyjaśnił przyczyny tej nieobecności.
Nieobecność w miejscu zamieszkania lub pobytu w czasie przeprowadzania kontroli nie musi oznaczać niewłaściwego wykorzystywania zwolnienia lekarskiego od pracy. Jeżeli pracownik poda uzasadniony powód swojej nieobecności, np. wizyta u lekarza, odbywanie rehabilitacji itp., nie można uznać, że zwolnienie lekarskie było wykorzystywane nieprawidłowo. Niedopuszczalna jest natomiast nieobecność kobiety w ciąży, która na zwolnieniu ma zapisane wskazanie lekarskie leżenia w łóżku.
Na złożenie wyjaśnień chory ma 3 dni, a jeśli nie zrobi tego w wyznaczonym terminie, ZUS wysyła upomnienie i daje takiej osobie kolejne 7 dni na wytłumaczenie się z nieobecności.
Jeżeli zostanie stwierdzone, że ubezpieczony wykorzystuje zwolnienie lekarskie od pracy niezgodnie z jego celem lub wykonuje w jego trakcie pracę zarobkową, sporządza się protokół kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich.
W protokole opisuje się na czym polegało nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego od pracy przez ubezpieczonego lub okoliczności wykonywania przez niego pracy zarobkowej. Protokół jest podpisywany przez osoby przeprowadzające kontrolę oraz przedkładany osobie kontrolowanej w celu akceptacji lub wniesienia ewentualnych uwag do ustaleń zawartych w protokole.
Protokół stanowi podstawę do pozbawienia prawa odpowiednio do wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy z powodu choroby, zasiłku chorobowego, zasiłku opiekuńczego lub świadczenia rehabilitacyjnego.
Konsekwencje kontroli L4
Ustalenia kontroli zawarte w protokole są podstawą do pozbawienia prawa do:
- zasiłku chorobowego - za cały okres objęty kontrolowanym zwolnieniem, z wyjątkiem okresu pobytu w szpitalu,
- zasiłku opiekuńczego - za cały okres objęty kontrolowanym zwolnieniem,
- świadczenia rehabilitacyjnego - za miesiąc kalendarzowy, w którym stwierdzono zaistnienie nieprawidłowości, z wyjątkiem okresu pobytu w szpitalu.
Konsekwencje mogą też wpłynąć na stosunek pracy. Pracodawca będzie miał powód do jego rozwiązania.