Płatnikiem zasiłków osób zatrudnionych, jednocześnie ubezpieczonych, za które opłacana jest składka na ubezpieczenie chorobowe może być zarówno Zakład Ubezpieczeń Społecznych jak i sam pracodawca. Od stanu zatrudnienia liczonego na dzień 30 listopada danego roku kalendarzowego, zależy to kto będzie wypłacał ewentualne zasiłki zatrudnionym w zakładzie pracy osobom przez kolejny, nadchodzący rok kalendarzowy.
Płatnik zasiłków
Zgodnie z ustawą o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, ich wysokość ustalają oraz świadczenia te wypłacają płatnicy składek (np. pracodawcy, zleceniodawcy), którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 swoich ubezpieczonych. Nie ma tutaj znaczenia czy zgłoszenie do ubezpieczenia chorobowego jest obowiązkowe czy dobrowolne.
Polecamy produkt: Monitor prawa pracy i ubezpieczeń
Pracodawca stając się płatnikiem zasiłków nie wypłaca zasiłków z własnej kieszeni.
Pracodawca wyręcza niejako Zakład Ubezpieczeń Społecznych w ustalaniu prawa do danego świadczenia, wysokości zasiłków oraz wypłacaniu pracownikom ewentualnych zasiłków.
Jeśli płatnik (np. pracodawca, zleceniodawca) zgłasza do ubezpieczenia chorobowego mniej niż 20 ubezpieczonych, płatnikiem zasiłku jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaca zasiłki osobom prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym, jak również osobom uprawnionym do zasiłków, za okres po ustaniu ubezpieczenia (byłym pracownikom, zleceniobiorcom, itp.), duchownym oraz osobom podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu w Polsce z tytułu zatrudnienia u pracodawcy zagranicznego.
Liczba ubezpieczonych w dniu 30 listopada
W liczbie ubezpieczonych na dzień 30 listopada danego roku kalendarzowego należy uwzględnić:
- pracowników (w tym również uczniów),
- podlegające ubezpieczeniu chorobowemu osoby wykonujące pracę nakładczą,
- podlegające ubezpieczeniu chorobowemu osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
- podlegające ubezpieczeniu chorobowemu osoby współpracujące z osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,
- podlegające ubezpieczeniu chorobowemu osoby prowadzące działalność pozarolniczą,
- podlegające ubezpieczeniu chorobowemu osoby współpracujące z osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą.
W liczbie ubezpieczonych nie należy uwzględniać:
- osób przebywających na urlopach wychowawczych i bezpłatnych,
- duchownych podlegających ubezpieczeniu chorobowemu.
Osoby pobierające zasiłek macierzyński nie podlegają z tego tytułu ubezpieczeniu chorobowemu ani obowiązkowo, ani dobrowolnie. W związku z tym nie powinny być uwzględniane w liczbie ubezpieczonych.
Właściciel firmy produkującej tkaniny zatrudnia 10 pracowników oraz 7 zleceniobiorców, którzy zostali zgłoszenia do ubezpieczenia chorobowego. Jeśli na dzień 30 listopada 2016 r. pracodawca nadal będzie zatrudniał 17 osób, za które opłaca składki na ubezpieczenie chorobowe to płatnikiem zasiłków w 2017 r. będzie Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Zobacz serwis: Sektor publiczny
Zmiana stanu zatrudnienia
Należy pamiętać, że ustalenie liczby ubezpieczonych na dzień 30 listopada danego roku kalendarzowego jest kluczowe dla ustalenia kto będzie płatnikiem zasiłków w kolejnym roku kalendarzowym. Zmiana liczby zatrudnionych po 30 listopada lub w trakcie następnego roku kalendarzowego nie ma wpływu na ustalenie płatnika zasiłków.
Na dzień 30 listopada 2016 r. pracodawca zatrudnia 21 pracowników. W dniu 30 listopada 2016 r. upływa okres wypowiedzenia 3 osób zatrudnionych w zakładzie pracy. Na dzień 1 grudnia 2016 r. pracodawca zatrudnia już tylko 18 pracowników. Zmniejszenie stanu zatrudnienia nie ma w tym przypadku żadnego znaczenia w kwestii ustalenia płatnika zasiłków. Pracodawca na dzień 30 listopada 2016 r. zatrudnia 21 pracowników, za których opłaca składki na ubezpieczenie chorobowe w związku z czym będzie płatnikiem składek w 2017 r.
Pracodawca zatrudnia 10 pracowników (na dzień 30 listopada 2016 r.). Jednak w związku z intensywnym rozwojem firmy, w przeciągu kilku miesięcy pracodawca zatrudnia już 25 pracowników. Płatnikiem składek w 2017 r. jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jednak jeśli stan zatrudnienia utrzyma się na wskazanym poziomie, płatnikiem zasiłków w 2018 r. będzie pracodawca.
Płatnik zasiłków jest ustalany na dany rok kalendarzowy. Zmiana liczby ubezpieczonych w trakcie roku nie powoduje więc zmiany płatnika zasiłków.
Niezdolność do pracy na przełomie roku kalendarzowego
W przypadku, w którym Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaca pracownikowi zasiłek na przełomie roku kalendarzowego a od 01 stycznia nowego roku kalendarzowego wypłatę zasiłków powinien przejąć pracodawca to Zakład Ubezpieczeń Społecznych kontynuuje wypłatę tego zasiłku do momentu przerwania niezdolności do pracy lub do momentu zmiany rodzaju należnego zasiłku.
Płatnikiem zasiłków w zakładzie pracy w 2015 roku był Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
Jeden z pracowników nieprzerwanie chorował od 15.11.2015 r. do 31.01.2016. Na dzień 30 listopada 2015 r. pracodawca zatrudniał 23 pracowników, w związku z czym od 01.01.2016 r. był uprawniony do wypłaty zasiłków. W związku z nieprzerwaną niezdolnością do pracy na przełomie roku 2015/2016, Zakład Ubezpieczeń Społecznych kontynuował wypłatę zasiłku chorobowego aż do 31.01.2016 r. W przypadku wystąpienia kolejnej niezdolności do pracy, po choćby jednodniowej przerwie, do wypłaty zasiłku byłby już uprawniony pracodawca.
Brak zatrudnienia w dniu 30 listopada
W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą, którzy na dzień 30 listopada danego roku kalendarzowego nie zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego żadnego ubezpieczonego, to stan zatrudnienia ustala się na pierwszy miesiąc, w którym dokonali takiego zgłoszenia.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako płatnik zasiłków
Jeżeli do wypłaty zasiłku obowiązany jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych, płatnik składek, czyli osoba zatrudniająca przedkłada do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zaświadczenie zawierające zestawienie składników wynagrodzenia lub przychodu, stanowiących podstawę wymiaru zasiłku.
Zobacz: Wskaźniki i stawki
To zaświadczenie to druk Z-3 w przypadku pracowników lub Z-3a w przypadku pozostałych ubezpieczonych lub Z-3b dla osób wykonujących działalność pozarolniczą oraz współpracujących z osobami prowadzącymi działalność. Pracodawca musi przekazać Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych również dokument uzasadniający prawo do wypłaty danego świadczenia, czyli np. druk ZUS ZLA, czyli tzw. zwolnienie lekarskie.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.2016.372 j.t. z dnia 2016.03.21)