Nowa ustawa ma być odpowiedzią na trudności, które od lat występują w systemie ochrony zdrowia w Polsce. Wprowadza nowe pojęcia i ich definicje, takie jak: działalność lecznicza, podmiot wykonujący taką działalność, podmiot leczniczy czy praktyka zawodowa. Podstawową zasadą przyjętą przez ustawę jest to, że podmioty wykonujące działalność leczniczą mają status przedsiębiorcy. W grupie tej znajdą się także przedsiębiorcy działający na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, co oznacza, że muszą uzyskać wpis do rejestru przedsiębiorców.
Masz problem ze stosowaniem przepisów ustawy o działalności leczniczej? Sięgnij po praktyczny komentarz napisany przez jej współautorów! - „Ustawa o działalności leczniczej z komentarzem oraz wybranymi aktami wykonawczymi”
Kilka nowych pojęć
Podmioty lecznicze to przedsiębiorcy we wszelkich formach przewidywanych do wykonywania działalności gospodarczej, a także samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, jednostki budżetowe, instytuty badawcze, które prowadzą badania naukowe i rozwojowe w dziedzinie medycyny, oraz fundacje, stowarzyszenia, kościoły czy związki wyznaniowe, których celem statutowym jest również wykonywanie zadań w zakresie ochrony zdrowia.
Działalność lecznicza jest to działalność polegająca na udzielaniu świadczeń zdrowotnych, jak również na promocji zdrowia, realizacji zadań dydaktycznych, w tym wdrażaniu nowych technologii medycznych i metod leczenia.
Możemy wyróżnić następujące rodzaje tej działalności:
- świadczenia szpitalne,
- stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne inne niż szpitalne,
- świadczenia ambulatoryjne.
Praktyka zawodowa to również forma prowadzenia działalności leczniczej wykonywanej jako indywidualna lub grupowa praktyka lekarska albo pielęgniarska.
Lekarze, lekarze dentyści, pielęgniarki i położne będą tak jak dotychczas mogli wykonywać swój zawód w ramach praktyki zawodowej w formie spółki cywilnej, jawnej lub partnerskiej. Należy zaznaczyć, że w stosunku do podmiotów leczniczych zacznie obowiązywać jeden rejestr prowadzony przez wojewodów. Natomiast dotychczasowe rejestry praktyk lekarzy, pielęgniarek i położnych będą aktualne tylko do 31 grudnia 2011 r. Do tego czasu osoby wykonujące zawód medyczny prowadzące praktyki zawodowe muszą złożyć wniosek o wpisanie do nowego rejestru. Wniosek nie podlega opłacie. Niezłożenie wniosku w tym terminie spowoduje wykreślenie z dotychczasowego rejestru.
Pracownicy zakładów opieki zdrowotnej
Nowa ustawa nie wprowadziła zmian dotyczących podstaw zatrudniania personelu medycznego w zakładach leczniczych. Lekarze i pielęgniarki nadal będą mogli wykonywać pracę na podstawie umów o pracę i umów cywilnoprawnych, czyli kontraktów. Ponadto przepisy nowej ustawy potwierdziły zachowanie uprawnień pracowników dotychczasowych zakładów opieki zdrowotnej do dodatku za staż pracy, nagród jubileuszowych czy odpraw emerytalnych.
Jak kontrolować wykorzystywanie zwolnień lekarskich >>
W ustawie zachowano przywileje dotyczące czasu pracy pracowników medycznych, ich czas pracy nadal wynosi 7 godzin i 35 minut na dobę i przeciętnie 37 godzin i 55 minut w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, który nie może przekraczać 3 miesięcy. Tak ustalona norma czasu pracy nie ma jednak zastosowania do pracowników technicznych, obsługi i gospodarczych. Pracują oni maksymalnie 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin na tydzień.
Zrezygnowano natomiast ze skróconej normy czasu pracy dla pracowników zakładów radiologii, radioterapii, medycyny nuklearnej, fizykoterapii, patomorfologii, histopatologii, cytopatologii, cytodiagnostyki oraz medycyny sądowej lub prosektoriów. Pracownicy ci będą pracować również 7 godzin i 35 minut na dobę jak pozostali pracownicy medyczni, z tym że czas pracy tych pracowników zostanie wydłużony po 3-letnim okresie przejściowym, czyli od 1 lipca 2014 r.
W jaki sposób wprowadzić dla pracowników pracę zmianową >>
Nową regulacją jest wprowadzenie obligatoryjnego stosowania znaków identyfikacyjnych zarówno w przypadku osób zatrudnionych, jak i pacjentów szpitala. Osoby zatrudnione będą miały obowiązek noszenia w widocznym miejscu identyfikatora zawierającego imię, nazwisko i funkcję. Pacjenci natomiast będą zaopatrywani w znaki identyfikacyjne zapewniające ochronę danych. Wprowadzenie tego obowiązku ma ułatwić pacjentom i ich rodzinom kontakt z personelem oraz szybką identyfikację pacjentów na terenie szpitala, szczególnie w razie potrzeby udzielenia nagłej pomocy.
Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej
Do podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami ustawa zalicza samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (zwane dalej spzoz) i podmioty lecznicze w formie jednostki budżetowej.
Ustawa zawiera przepisy dotyczące przekształcenia spzoz w spółki, choć nie oznacza to obowiązku takich przekształceń. Decyzja w tej kwestii należy do organu założycielskiego. Ustrój takiego podmiotu leczniczego określa jego statut, natomiast odpowiedzialność za zarządzanie tym podmiotem ponosi kierownik tego podmiotu. Niektóre stanowiska w podmiocie leczniczym (np. kierownika, ordynatora czy pielęgniarki oddziałowej) będą obsadzane w drodze konkursu. W podmiocie leczniczym będzie również działać rada społeczna jako organ inicjujący i opiniodawczy w stosunku do podmiotu tworzącego, jak również do kierownika.
W podmiotach niebędących przedsiębiorcą stosuje się minimalne normy zatrudnienia pielęgniarek, które ustala kierownik zgodnie z rozporządzeniem, które zostanie wydane przez Ministra Zdrowia.
Obowiązkowe i dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne >>
W ustawie dopuszcza się dalsze funkcjonowanie obecnych spzoz oraz wprowadza się regulacje tej formy prawnej. Dotyczy to głównie procedur ich łączenia, zasad gospodarki finansowej, źródeł uzyskiwania środków finansowych i szczególnych uprawnień pracowniczych. Jednocześnie forma spzoz została zarezerwowana tylko dla zakładów już istniejących, bez możliwości tworzenia nowych.
Samorządy, które nie przekształcą spzoz w spółki, będą musiały pokrywać ich ujemne wyniki finansowe w ciągu 3 miesięcy od upływu terminu zatwierdzenia sprawozdania finansowego. Jeżeli nie wywiążą się z tego obowiązku, to w ciągu 12 miesięcy będą zmuszone do zmiany formy organizacyjno-prawnej zakładów (tj. przekształcenia tych zakładów w spółki kapitałowe lub jednostki budżetowe).
Nowe szpitale lub przychodnie będą mogły być tworzone już tylko jako spółki. Podmioty prowadzące działalność leczniczą, bez względu na formę prawną, w jakiej funkcjonują, będą podlegać wpisowi do jawnego, publicznego rejestru. Jeden rejestr ogólnopolski będzie prowadzony przez 16 wojewodów. Wpis do rejestru, oprócz oświadczenia o spełnieniu warunków wykonywania działalności leczniczej, będzie warunkował rozpoczęcie działalności. Za wpis będzie pobierana opłata.
Podstawa prawna:
- ustawa z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (DzU nr 112, poz. 654).