Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przewiduje możliwość przejścia na niepełną emeryturę ubezpieczonych, którzy nie udowodnili wymaganego okresu podlegania ubezpieczeniu (tj. wymaganej przez ustawę liczby okresów składkowych i nieskładkowych) mimo osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego.
Na zasadach przewidzianych w art. 28 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., którzy nie udowodnili wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, przysługuje emerytura, jeżeli spełnią łącznie następujące warunki:
- osiągną wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn,
- mają okres składkowy i nieskładkowy, w razie potrzeby uzupełniony okresami pracy w gospodarstwie rolnym, wynoszący co najmniej 15 lat dla kobiet i 20 lat dla mężczyzn.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z 5 września 2008 r. (II UK 364/07), który wskazuje, że przepis art. 10 ust. 1 ustawy emeryturach i rentach z FUS pozwala uzupełnić okresy składkowe i nieskładkowe, które mają decydujące znaczenie przy ocenie uprawnień emerytalnych ustalanych na podstawie przepisów tej ustawy (art. 5–7), okresami składkowymi rolniczego ubezpieczenia społecznego, prowadzenia lub pracy w gospodarstwie rolnym do rozmiaru najbliższego (kolejnego) stażu okresów składkowych i nieskładkowych w zakresie wymaganym i koniecznym do nabycia określonych uprawnień emerytalnych. Oznacza to, że jeżeli okresy składkowe lub nieskładkowe nie przekraczają 15 lat, to możliwe jest ich uzupełnienie okresami wskazanymi w art. 10 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS jedynie w celu nabycia prawa do tzw. niepełnej emerytury na podstawie art. 28 tej ustawy. Natomiast jeżeli okresy składkowe lub nieskładkowe przekraczają 15 lat, możliwe jest ich uzupełnienie okresami, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy, dla nabycia pełnych uprawnień emerytalnych (np. na podstawie art. 27 lub art. 29 ustawy).
Czy data złożenia wniosku o emeryturę ma wpływ na jej wysokość>>
Wysokość omawianej emerytury ustalana jest przeważnie na zasadach przewidzianych dla emerytur przysługujących osobom urodzonym przed 1 stycznia 1949 r.
Emerytura wynosi:
- 24% kwoty bazowej,
- po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,
- po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych (art. 53 ust. 1 ustawy emerytalnej).
Istotna różnica między tą a pozostałymi emeryturami polega na tym, że wysokość emerytury obliczonej w ten sposób nie podlega podwyższeniu do najniższej emerytury. Jest to emerytura niepełna, wypłacana w faktycznie ustalonej wysokości.
Dorabianie na emeryturze pomostowej>>
Stąd też pomimo osiągnięcia przez ubezpieczonego normalnego, powszechnego wieku emerytalnego (60 lat kobieta, 65 lat mężczyzna) może zdarzyć się sytuacja, w której ze względu na brak wymaganego stażu ubezpieczeniowego ubezpieczony nie będzie miał prawa do pełnej emerytury.
Podstawa prawna:
- wyrok Sądu Najwyższego z 5 września 2008 r. (II UK 364/07, niepubl.).