Miejsce pracy/Miejsce wykonywania pracy – to zakład pracy lub inne miejsce poza zakładem wyznaczone przez pracodawcę do świadczenia pracy – przepisy prawa pracy nie przewidują żadnych ograniczeń w określaniu miejsca pracy, dlatego miejscem pracy może być również miejsce zamieszkania (pobytu) pracownika (np. w przypadku telepracy).
Miejsce pracy może także znajdować się w zakładzie innego podmiotu niż pracodawca. Jeżeli pracownik wykonuje pracę w takim miejscu, ale pod kierownictwem pracodawcy, nie następuje nawiązanie stosunku pracy z tym innym podmiotem.
Miejsce wykonywania pracy należy do warunków pracy i trzeba je określić w umowie o pracę. Nie jest to jednak tzw. konieczny element treści umowy o pracę. Jeżeli strony nie wskażą w umowie miejsca pracy, wówczas przyjmuje się, że tym miejscem jest siedziba pracodawcy. Jeżeli jednak pracownik zgłosił się do pracy w innym miejscu niż siedziba firmy, np. w jednostce organizacyjnej pracodawcy, i został do niej dopuszczony, wówczas będzie to jego miejsce pracy. Na tej samej zasadzie miejscem pracy jest ta jednostka organizacyjna, w której pracownik stale wykonuje faktycznie całość lub większą część swych obowiązków.
Strony mogą wskazać miejsce świadczenia pracy jako:
- stały punkt w znaczeniu geograficznym (np. siedziba pracodawcy),
- konkretne stanowisko wskazane w strukturze organizacyjnej i przestrzennej zakładu,
- pewien określony obszar, strefę oznaczoną granicami jednostki administracyjnej podziału kraju, np. województwo mazowieckie lub w inny, dostatecznie wyraźny sposób. Miejscem pracy nie może natomiast być terytorium całego kraju.
Strony stosunku pracy nie są jednak związane jedynie jednostkami podziału administracyjnego kraju. Miejsce wykonywania pracy może być także oznaczone przez dostatecznie wyodrębniony zakres działalności pracodawcy, np. region południowo-wschodni. W takim przypadku konieczne jest wskazanie wyraźnego wewnętrznego aktu pracodawcy (np. statutu spółki, regulaminu organizacyjnego, regulaminu pracy), który dokładnie stanowi, co oznacza takie określenie obszaru. Doprecyzowanie miejsca pracy może się znajdować także w samej treści umowy o pracę. Takie określenie miejsca pracy powoduje, że pracodawca ma większą swobodę dysponowania pracownikiem, co wpływa na elastyczność zatrudnienia.
Miejsce pracy jest istotnym składnikiem umowy o pracę, a zatem można je zmienić na takich samych zasadach jak pozostałe warunki pracy, czyli przez porozumienie zmieniające, wypowiedzenie zmieniające, a w wyjątkowych sytuacjach – jednostronną decyzję pracodawcy. Zmiana miejsca pracy jednostronną decyzją pracodawcy jest dopuszczalna w razie polecenia służbowego lub czasowego oddelegowania.
Zmiana miejsca pracy jednostronną decyzją pracodawcy może łączyć się także ze zmianą rodzaju pracy w razie przestoju i przeniesienia pracownika do innej pracy na podstawie orzeczenia lekarskiego. Pracownik ma obowiązek podjąć powierzoną inną pracę, chyba że skierowanie do innej pracy nastąpiło niezgodnie z przepisami.
Jeżeli prawidłowo skierowany pracownik odmówi wykonywania innej pracy, pracodawca może zastosować karę porządkową albo rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. (z winy pracownika) albo wypowiedzieć umowę o pracę.