Odszkodowanie w razie rozwiązania umowy o pracę na skutek mobbingu – to świadczenie przysługujące pracownikowi, jeżeli ten zmuszony został do rozwiązania umowy o pracę na skutek działań pracodawcy noszących znamiona mobbingu.
Pracownik ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę (ustalone na podstawie ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę – DzU nr 200, poz. 1679 ze zm.). Oznacza to, że górna granica żądań pracownika w tym zakresie nie została ograniczona – pracownik będzie musiał jedynie udowodnić, że poniósł większą szkodę, jeżeli będzie żądał wyższego niż minimalne wynagrodzenie odszkodowania.
Dla zasadności wystąpienia pracownika z takim roszczeniem nie ma znaczenia, czy pracownik był prześladowany bezpośrednio przez samego pracodawcę czy też przez jakiegoś innego pracownika. Pracodawca ma bowiem obowiązek przeciwdziałania mobbingowi w miejscu pracy. Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko niemu, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.
W celu pociągnięcia pracodawcy do odpowiedzialności nie ma także znaczenia fakt, czy wiedział on o praktykach stosowania mobbingu w miejscu pracy.
Należy odróżnić dwie sytuacje – gdy pracownik rozwiąże umowę o pracę:
- za wypowiedzeniem – wówczas przysługuje mu jedno roszczenie o odszkodowanie na podstawie art. 943 § 4 k.p.,
- bez wypowiedzenia – w tym przypadku pracownik uprawniony jest do żądania dwóch odszkodowań, przysługujących mu niezależnie:
– z tytułu rozwiązania umowy z powodu mobbingu na podstawie art. 943 § 4 k.p. oraz
– z tytułu rozwiązania umowy z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków względem pracownika, na podstawie art. 55 § 11 k.p.
Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę powinno być złożone w formie pisemnej oraz uzasadnione okolicznością zaistnienia mobbingu.
Oprócz tego roszczenia z powodu mobbingu pracownik może również dochodzić:
- odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, jeżeli mobbing wywołał u pracownika rozstrój zdrowia (ustawodawca nie określił w tym przypadku jednak granic kwotowych dochodzonego zadośćuczynienia; oceniając wysokość zadośćuczynienia za krzywdę, należy uwzględnić głównie nasilenie cierpień, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa, konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym),
- odszkodowania na podstawie ogólnych przepisów Kodeksu cywilnego o odpowiedzialności odszkodowawczej, gdy obok rozstroju zdrowia pracownik poniósł inne szkody majątkowe, np. związane z leczeniem.