- Komu przysługuje zasiłek chorobowy?
- Zwolnienie lekarskie a okres wyczekiwania
- Zwolnienie lekarskie L4 a wynagrodzenie chorobowe
- Zwolnienie lekarskie a zasiłek chorobowy
- Jaki jest okres zasiłkowy?
- Podstawa wymiaru świadczeń chorobowych
- Jak jest minimalna i maksymalna podstawa wymiaru zasiłku?
- Jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe?
- Brak prawa do zasiłku
Komu przysługuje zasiłek chorobowy?
Zasiłek chorobowy przysługuje osobom ubezpieczonym. Jednak, co do zasady od momentu ubezpieczenia do pobierania zasiłku musi upłynąć tzw. okres wyczekiwania. Nadużyciem prawa byłoby ubezpieczenie się i przejście od razu na zasiłek celem pobierania świadczenia z ZUS. Okres wyczekiwania zależy od rodzaju ubezpieczenia. Jeżeli podlega się ubezpieczeniu chorobowemu:
1) obowiązkowo – prawo do zasiłku przysługuje po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego;
2) dobrowolnie – prawo do zasiłku przysługuje po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.
Zwolnienie lekarskie a okres wyczekiwania
Jeżeli pracownik staje się niezdolny do pracy w okresie wyczekiwania i przechodzi na zwolnienie lekarskie np. w 20-tym dniu swojego zatrudnienia, jego niezdolność musi być traktowana jako czas usprawiedliwionej nieobecności, jednak bez prawa do wynagrodzenia chorobowego.
PRZYKŁAD:
Jeżeli więc pracownik w dniu 20 września 2022 r. poszedłby na 14-dniowe zwolnienie lekarskie, a zatrudniony był od 01 września 2022 r. to do 30 września nie miałby prawa do wynagrodzenia chorobowego. Dopiero od 01 października do 04 października 2022 r. pracownik uzyskałby prawo do świadczenia pieniężnego.
Do ubezpieczenia w ramach okresu wyczekiwania wlicza się:
- świadczenia związane z rodzicielstwem, tj. okres pobierania zasiłku macierzyńskiego;
- okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników;
- poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa w ubezpieczeniu nie przekracza 30 dni;
- poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa w ubezpieczeniu jest spowodowana urlopem wychowawczym, bezpłatnym lub odbywaniem czynnej służby wojskowej jako żołnierz niezawodowy.
W pewnych sytuacjach przysługuje też zasiłek chorobowy bez okresu wyczekiwana, np. gdy niezdolność do pracy ubezpieczonego spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy.
Zwolnienie lekarskie L4 a wynagrodzenie chorobowe
Jeżeli pracownik staje się niezdolny do pracy, np. z powodu choroby, otrzymuje od lekarza zwolnienie lekarskie (w formie elektronicznej). Za czas takiej niezdolności do pracy pracownikowi przysługują świadczenia pieniężne, które finansuje pracodawca z własnych środków. Za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek:
1) choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną - trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia - trwającej łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego - pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu;
2) wypadku w drodze do pracy lub z pracy albo choroby przypadającej w czasie ciąży (w przeciągu 33 czy 14 dni) - pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia;
3) poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów - (w przeciągu 33 czy 14 dni) pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia.
Zwolnienie lekarskie a zasiłek chorobowy
Prawo do zasiłku chorobowego ubezpieczony nabywa gdy niezdolność do pracy trwa:
- powyżej 33 dni (czyli od 34 dnia świadczenie wypłaca ZUS);
- lub powyżej 14 dni (czyli od 15 dnia świadczenie wypłaca ZUS), w stosunku do osób powyżej 50 roku życia.
Jaki jest okres zasiłkowy?
Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez okres:
- 182 dni,
- 270 dni - w przypadku, gdy niezdolność do pracy jest spowodowana jest gruźlicą lub przypada w trakcie ciąży.
Po tym czasie jeżeli pracownik nadal jest niezdolny do pracy (z tytułu tej samej jednostki chorobowej) kierowany jest na badanie do lekarza orzecznika ZUS, celem weryfikacji czy należy mu się świadczenie rehabilitacyjne.
Podstawa wymiaru świadczeń chorobowych
Podstawę wymiaru zasiłku dla pracownika stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone:
-
za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy albo
-
za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia.
Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przysługującego pracownikowi przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe lub odpowiednio wypadkowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne.
Jak jest minimalna i maksymalna podstawa wymiaru zasiłku?
Dla pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy podstawa wymiaru nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia.
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie może być wyższa od kwoty 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe?
Poniższy przykład wskazuje jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe pracownika mającego zawartą umowę o pracę, który otrzymuje miesięczne wynagrodzenie brutto w kwocie 4000 zł. W poniższym przykładzie pracownik ma spełniony okres wyczekiwania, a jego zwolnienie lekarskie wynosi 10 dni.
Podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego:
4000 zł - 13,71% = 4000 zł – 548,40 zł = 3451,60 zł
Dzienny wymiar wynagrodzenia chorobowego w wysokości 80% (ze względu na chorobę):
3451,60 zł : 30 dni = 115,05 zł
115,05 zł x 80% = 92,04 zł
Kwota wynagrodzenia chorobowego za okres np. 10 dni niezdolności do pracy: 92,04 zł x 10 = 920,40 zł kwota za 10 dni przebywania na zwolnieniu lekarskim.
Jak to zostało policzone i dlaczego takie wartości? Od wynagrodzenia pracownika w kwocie 4000 zł brutto, które jest podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe, należało odliczyć potrącane przez pracodawcę składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz chorobowe (suma składek to 13,71%). Następnie za jeden dzień niezdolności do pracy pracownikowi przysługuje 1/30 część podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego. Dlatego uzyskaną różnice należało podzielić przez 30. Uzyskaną wartość należało pomnożyć przez liczbę dni kalendarzowych zwolnienia lekarskiego (w tym przypadku 10).
Brak prawa do zasiłku
Zasiłek nie przysługuje m.in. za okres niezdolności do pracy:
- za który zachowuje się prawo do wynagrodzenia, na podstawie przepisów szczególnych,
- w którym przebywa się na urlopie bezpłatnym lub urlopie wychowawczym,
- jeżeli zwolnienie lekarskie zostało sfałszowane lub jest wykorzystywane niezgodnie z jego celem.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U.2022.1510 t.j.).