Nagroda a premia - jakie są różnice? Często te świadczenia pełnią funkcję motywacyjną do bardziej efektywnej, sumiennej i starannej pracy, jednak często są mylone. Różnica między nimi jest zasadnicza - sprawdź jaka.
- Premia a nagroda
- Czym jest nagroda?
- Premia uznaniowa - to błąd - nie należy używać takiego sformułowania!
- Zwykły składnik wynagrodzenia - nie premia
Premia a nagroda
W przepisach prawa pracy nie ma legalnej definicji premii. Aby ustalić czy w konkretnym przypadku mamy do czynienia z premią czy nagrodą należy przede wszystkim zweryfikować źródło - czyli miejsce, w którym dane świadczenie jest uregulowane. Należy sprawdzić czy w zakładzie pracy obowiązuje regulamin pracy, regulamin wynagradzania, zakładowy układ zbiorowy pracy czy też może zostały wydane zarządzenia czy inne postanowienia dot. wypłaty danych świadczeń. Często to właśnie z tych aktów wynika prawo do danego świadczenia, szczególnie w przypadku premii, zwykle też potocznie nazywanej: premii regulaminowej.
Ważne jest to, że w przypadku premii określa się konkretne i sprawdzalne warunki prawa do jej nabycia, w przypadku nagrody tak nie jest. Premia nie ma jednak uznaniowego charakteru.
Dlaczego tak się dzieje? Nagroda ma bardziej subiektywny charakter, niż premia, która ma charakter obiektywny (sprawdzalny). Jedynym kryterium przyznania nagrody jest subiektywna ocena wykonywanej przez pracownika pracy. Tak więc roszczenie pracownika o wypłatę nagrody powstaje dopiero z chwilą jej przyznania przez pracodawcę, a nie np. spełnienia konkretnych warunków, jak w przypadku premii.
Jeżeli chodzi o premię to jej przyznanie bądź odmowa jej przyznania nie jest kwestią decyzji pracodawcy, a jedynie wynikiem oceny pracy pracownika i spełnienia określonych wcześniej kryteriów premiowania. Tutaj nie ma uznaniowości pracodawcy. Owszem te kryteria muszą być pierwotnie ustalone i uznane przez pracodawcę, ale jeśli się je spełni to premia się należy.
W przypadku nagrody ta uznaniowość już istnieje, a nagroda sama w sobie nie jest ustalona w wewnątrzzakładowych aktach prawnych.
Czym jest nagroda?
Nagroda (niekiedy błędnie zwana premią uznaniową) nie stanowi składnika wynagrodzenia pracownika, a jej przyznanie zależy wyłącznie od uznania (decyzji) i woli pracodawcy. Dopiero oświadczenie woli pracodawcy warunkuje nabycie prawa do nagrody i daje podstawę do roszczeń co do jej wypłaty.
Pracownikom, którzy przez wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajności oraz jakości przyczyniają się szczególnie do wykonywania zadań zakładu, mogą być przyznawane nagrody i wyróżnienia. Odpis zawiadomienia o przyznaniu nagrody lub wyróżnienia składa się do akt osobowych pracownika.
Oczywiście prawo pracownika do nagrody również może wynikać z umowy o pracę, z przepisów płacowych obowiązujących w zakładzie pracy czyli np. z układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania czy też regulaminu premiowania). Nie mniej jendak w ww. nie powinno być określonych konkretnych kryteriów do nabycia nagrody.
Premia uznaniowa - to błąd - nie należy używać takiego sformułowania!
Nagroda nie ma charakteru premii uznaniowej, ponieważ nie ma w sobie żadnych elementów premii. Jeżeli regulamin wynagradzania określa pozytywne i negatywne warunki premiowania, które są wystarczająco konkretne i sprawdzalne, to premia z natury rzeczy nie może mieć charakteru uznaniowego, jak i nagroda, która nie jest premią uznaniową.
Pojęcie premia uznaniowa jako wewnętrznie sprzeczne nie powinno być stosowane w regulaminach wynagradzania, które określają konkretne i sprawdzalne warunki jej przyznawania. Świadczenie ma charakter uznaniowy tylko wtedy, gdy regulamin wynagradzania nie określa warunków przyznania świadczenia albo gdy warunki przyznania świadczenia są określone w sposób na tyle ogólny, że uniemożliwiają kontrole ich spełnienia. Przyznanie premii pracownikowi nie zależy zatem od uznania pracodawcy, lecz od spełnienia warunków przewidzianych w tym regulaminie.
Pracodawca, ustalając spełnienie przez pracownika ocennych warunków przyznania świadczenia, dysponuje pewnym zakresem swobody, lecz jeśli są to warunki konkretne i sprawdzalne, to świadczenie jest premią, a nie nagrodą (wyr. Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2006 r., sygn. II PK 13/06).
Zwykły składnik wynagrodzenia - nie premia
Świadczenie pieniężne nazwane w zakładowych przepisach płacowych (albo w umowie o pracę) „premią uznaniową”, wypłacane pracownikowi systematycznie, w regularnych odstępach czasu, za zwyczajne wykonywanie obowiązków służbowych, a więc w szczególności za sumienne i staranne wykonywanie pracy (art. 100 § 1 KP), w oderwaniu od przesłanek nagrody określonych w art. 105 KP, jest składnikiem wynagrodzenia za pracę (w szczególności wynagrodzenia urlopowego), co oznacza, że pracownikowi przysługuje roszczenie o jego wypłatę (wyr. Sądy Najwyższego z dnia 5 grudnia 2016 r., sygn. III PK 30/16).
O tym, czy świadczenie przyznane pracownikowi jest premią czy nagrodą (premią uznaniową), nie decyduje nazwa świadczenia, ale sposób określenia warunków nabycia do niej prawa.