RADA
Tak, mogą Państwo ustalić, że wynagrodzenie za pracę będzie wypłacane w euro. Od 24 stycznia br. pracodawcy mogą określać wynagrodzenie za pracę w walucie obcej. W tym celu w umowie o pracę trzeba zawrzeć zapis określający walutę wynagrodzenia i zastrzegający, że zapłata pensji nastąpi w walucie obcej.
UZASADNIENIE
W stanie prawnym obowiązującym do 23 stycznia 2009 r., mieliśmy w Polsce do czynienia z tzw. zasadą walutowości rozumianą jako obowiązek (z zastrzeżeniem pewnych wyjątków) wyrażania zobowiązań pieniężnych na terenie naszego kraju tylko w pieniądzu polskim (art. 358 Kodeksu cywilnego). Zasada ta oznaczała np., że strony umów o pracę jedynie wyjątkowo mogły postanawiać, że wynagrodzenie będzie wypłacane w obcej walucie. Taka możliwość występowała np. w przypadku dokonywania w kraju wpłat w walutach obcych na rachunki bankowe pracowników będących rezydentami (czyli mających miejsce zamieszkania w Polsce) z tytułu wynagrodzenia za pracę oraz innych należnych świadczeń związanych z wykonywaniem pracy za granicą oraz wypłacania takim pracownikom diet z tytułu zagranicznych podróży służbowych (§ 9 rozporządzenia Ministra Finansów z 4 września 2007 r. w sprawie ogólnych zezwoleń dewizowych).
WAŻNE!
Od 24 stycznia br. nie obowiązuje zasada walutowości, a wynagrodzenie pracowników może być wypłacane w walucie obcej.
Warto tu również wspomnieć, że w wyroku Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 1994 r. (l PRN 13/94) wskazano, że pracownikowi zatrudnionemu i przebywającemu za granicą, za czas nieobecności w pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną przysługuje wynagrodzenie w walucie obcej.
Jasne stanowisko w kwestii wypłacania wynagrodzenia za pracę w walucie obcej zajęła w czerwcu 2005 r. Komisja Prawna Głównego Inspektora Pracy. Komisja stwierdziła, że jeżeli strony stosunku pracy nie wyłączyły umownie właściwości prawa polskiego, to w umowie o pracę zawieranej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wynagrodzenie za pracę, w tym również wynagrodzenie za pracę wykonywaną poza terytorium Polski zarówno w krajach Unii Europejskiej, jak i w krajach trzecich, powinno być wyrażone w walucie polskiej. W związku z tym polski pracodawca może określić w umowie o pracę wysokość wynagrodzenia w walucie obcej tylko pod warunkiem, że będzie wyrażone ono jako równowartość określonej kwoty w złotówkach.
W obecnym stanie prawnym należy uznać, że na skutek nowelizacji ustawy - Prawo dewizowe oraz Kodeksu cywilnego, którego przepisy mają zastosowanie do stosunków pracy (jeśli dana kwestia nie została uregulowana w Kodeksie pracy i jeśli nie są sprzeczne z zasadami prawa pracy), wynagrodzenie pracownika zatrudnionego w Polsce może być wyrażone w obcej walucie (bez względu na rodzaj zawartej umowy lub miejsce wykonywania pracy). Nowelizacja dotyczy wszystkich świadczeń o charakterze pieniężnym, czyli odnosi się nie tylko do umów o pracę, lecz także m.in. do umów cywilnoprawnych (zlecenia, o dzieło).
Po wprowadzeniu nowych regulacji znoszących zasadę walutowości, pracodawcy mają możliwość określać wynagrodzenie za pracę w obcej walucie, dzięki czemu posiadają większą swobodę w kształtowaniu warunków płacy. Może to okazać się szczególnie korzystne zarówno dla pracodawców współpracujących w swej działalności z podmiotami zagranicznymi, jak i chociażby dla pracowników będących obcokrajowcami.
Wynagrodzenie wyrażone w walucie obcej może być również wypłacane w tej walucie, a jeśli ustawa, orzeczenie sądowe będące źródłem zobowiązania lub czynność prawna (np. umowa o pracę) nie zastrzegają spełnienia danego świadczenia w walucie obcej - może być wypłacone także w walucie polskiej. Gdyby wynagrodzenie za pracę miało być płacone w obcej walucie, powinno to być wyraźnie zastrzeżone w umowie o pracę.
Jeżeli w umowie takiego zastrzeżenia zabraknie, to wynagrodzenie za wykonaną pracę pracodawca może wypłacić w złotych, dokonując przeliczenia według średniego kursu ogłaszanego przez NBP na dzień wymagalności świadczenia. Jeżeli pracodawca uchybiłby terminowi zapłaty, pracownik może żądać (oprócz odsetek) zapłaty świadczenia przeliczonego zgodnie ze średnim kursem ogłaszanym przez NBP z dnia, w którym pracodawca dokona zapłaty.
WAŻNE!
Aby wynagrodzenie za pracę było wypłacane w walucie obcej, umowa o pracę musi je określać w tej walucie i zastrzegać, że zapłata ma nastąpić również w tej walucie obcej.
Określenie wysokości wynagrodzenia w walucie obcej może przysparzać zakładom pracy wiele problemów. Wśród nich musimy wymienić ewentualny przymus uprzedniej zmiany regulaminu wynagradzania. Z pewnością pracodawcy powinni ponadto liczyć się z trudnościami przy ustalaniu wysokości składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz zaliczek na podatek dochodowy od kwot realizowanych w walucie innej niż złoty.
Podstawa prawna:
- ustawa z 23 października 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz ustawy - Prawo dewizowe (DzU nr 228, poz. 1506),
- § 9 rozporządzenia z 4 września 2007 r. w sprawie ogólnych zezwoleń dewizowych (DzU nr 168, poz. 1178 ze zm.),
- art. 300 Kodeksu pracy,
- art. 358 Kodeksu cywilnego.