Opodatkowanie odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem prawa

Odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone w ustawach lub aktach wykonawczych na nich wydanych korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych. Należą do nich m.in. odszkodowanie za rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem prawa.

Zwolnienie z podatku

Art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, zwalnia z podatku dochodowego od osób fizycznych otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 k.p. Z przedmiotowego zwolnienia nie korzystają następujące świadczenia:

1. określone w prawie pracy odprawy i odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odprawy pieniężne wypłacane na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odprawy i odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowania przyznane na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c ustawy,
7. odszkodowania wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Polecamy książkę: Umowy zlecenia i inne umowy cywilnoprawne w 2017 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 28 czerwca 2016 r. wyjaśnił, iż „warunkiem uznania odszkodowania za zwolnione w oparciu o regulację zawartą w art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. jest to, aby źródłem otrzymanego odszkodowania był przepis ustawy lub aktu wykonawczego wydanego na jej podstawie. Dodatkowo akt normatywny rangi ustawowej lub podustawowej ma być źródłem mającym charakter bezpośredni w tym sensie, że musi wprost określać zasady ustalania odszkodowania lub jego wysokość. Zatem dla zastosowania zwolnienia, o jakim mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. nie jest wystarczające, aby przepisy ustawy lub aktu podustawowego, były podstawą zawarcia porozumienia, w oparciu, o które dochodzi wypłaty odszkodowania.” (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 28 czerwca 2016 r., sygn. akt I SA/Gl 497/16).

Odszkodowanie za rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu tych umów

Kodeks pracy szczegółowo reguluje kwestię roszczeń przysługujących pracownikowi w razie niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Jak stanowi art. 56 § 1 k.p., pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy. Z art. 58 k.p. wynika, iż odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 k.p., przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Natomiast w przypadku rozwiązania umowy o pracę na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, ale nie więcej niż za okres wypowiedzenia. Jeżeli rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia miało miejsce w okresie wypowiedzenia, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za czas do upływu okresu wypowiedzenia (art. 60 k.p.).

Odszkodowanie zwolnione z podatku

Powyższe prowadzi do wniosku, iż odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy. Zasady ustalania jego wysokości zostały bowiem określone w Kodeksie pracy. Stanowisko to potwierdzają także organy podatkowe. Przykładowo w Interpretacji indywidualnej z 22 marca 2013 r., nr ITPB2/415-1169/12/RS, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy stwierdził, iż „w przedmiotowej sprawie odszkodowanie przysługujące byłemu pracownikowi Wnioskodawcy w związku z niezgodnym z prawem rozwiązaniem umowy o pracę jest odszkodowaniem zasądzonym wyrokiem sądowym, a podstawą jego zasądzenia jest art. 56 § 1 Kodeksu pracy.

Oznacza to, iż ww. pracownikowi przyznano odszkodowanie, którego zasady ustalania i wysokość wynikają wprost z przepisów odrębnej ustawy, tj. Kodeksu pracy i równocześnie odszkodowanie to nie zostało wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a)-g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. A zatem odszkodowanie to podlega zwolnieniu od podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Reasumując, z przedstawionego stanu faktycznego oraz podatkowych unormowań prawnych w tym zakresie wynika, że wypłacone pracownikowi Wnioskodawcy odszkodowanie, zasądzone na podstawie przepisów Kodeksu pracy korzysta ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem na Wnioskodawcy nie ciążył obowiązek potrącenia podatku dochodowego z tytułu jego wypłaty.”.

Polecamy serwis: Obowiązki pracownika i pracodawcy