Na podstawie wyroku sądowego pracodawca potrącał mi z pensji alimenty.
W marcu 2006 r. zostałem zwolniony i otrzymałem odprawę z tytułu
zwolnień grupowych. Firma potrąciła mi z wypłaconej odprawy należności
alimentacyjne tak jak z pensji. Czy jest to zgodne z prawem?
RADA
Pracodawca postąpił prawidłowo – odprawa z tytułu zwolnień grupowych jest traktowana na równi z pensją.
Pracodawca postąpił prawidłowo – odprawa z tytułu zwolnień grupowych jest traktowana na równi z pensją.
UZASADNIENIEZgodnie z art. 87 § 1 k.p., z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – podlegają potrąceniu sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych do wysokości 3/5 wynagrodzenia.
Nagroda z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej podlegają egzekucji do pełnej wysokości. Jak wynika z przedstawionych przepisów, alimenty są mocno uprzywilejowane. Do tego stopnia, że wszelka interpretacja przepisów musi mieć na względzie ich silną ochronną funkcję.
Dlatego również odprawa, która jest świadczeniem pieniężnym wypłacanym w związku z pracą i która w istocie pełni tożsame z pensją funkcje, musi być objęta potrąceniami.
Jak wskazał SN w wyroku z 14 listopada 1996 r. (sygn. akt I PKN 3/96, OSNAPiUS z 1997 r. nr 11, poz. 193): odprawa z tytułu zwolnienia z pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy korzysta z takiej samej ochrony przed potrąceniami jak wynagrodzenie za pracę (art. 87 k.p.). Artykuł 87 § 1 k.p. gramatycznie dotyczy tylko wynagrodzenia za pracę i wprowadza jego ochronę, dopuszczając potrącenie z wynagrodzenia za pracę tylko sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych, zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi i kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 k.p.
Ponadto bez zgody pracownika (art. 91 k.p.) mogą być odliczane kwoty określone w art. 87 § 7 k.p. Dopuszczalność stosowania art. 87 § 1 k.p. w drodze analogii do omawianej odprawy uzasadniona jest podobieństwem funkcji i charakteru obu świadczeń.
Wynagrodzenie za pracę i odprawa mają charakter pieniężny i są świadczeniami ze stosunku pracy. Wynagrodzenie za pracę zapewnia pracownikowi środki na utrzymanie i zaspokajanie innych potrzeb. Z reguły analogiczne są funkcje odprawy, co jest widoczne zwłaszcza w przypadku pracownika niemogącego znaleźć nowego zatrudnienia.
Sąd Najwyższy nie pozostawił zatem w analizowanej kwestii żadnych wątpliwości. Można tylko z czysto prawniczego i formalnego punktu widzenia zaznaczyć, że taka interpretacja nie wynika wprost z artykułu o potrąceniach – teoretycznie można by bronić też poglądu przeciwnego, akcentującego nadzwyczajny charakter odprawy.
Niestety, w sądzie sprawa jest jednak z góry przegrana i zgodnie z obowiązującymi poglądami firma postąpiła słusznie. Po prostu w naszej sprawie ochrona pracownika musi ustąpić przed ochroną dziecka. Warto też wiedzieć, ze potrącenia w przewidzianym prawem zakresie mogą być też dokonywane z ekwiwalentu za urlop, z nagrody jubileuszowej i z tzw. dodatku dewizowego.
Podstawa prawna: • art. 87 § 1 oraz art. 91 Kodeksu pracy.