Audyt systemu wynagrodzeń - na czym polega?
O znaczeniu poprawnie przeprowadzonego audytu wynagrodzeń, jego etapach oraz korzyściach, jakie przynosi organizacji, opowiada Maciej Szymanek, Senior Konsultant SAP HCM w firmie Quercus.
Audyt wynagrodzeń to bardzo istotny element systemu płac w firmie, działanie, od którego w zasadzie powinno się rozpocząć prace nad strategią wynagradzania. Czy to powszechna praktyka?
Z taką modelową sytuacją mamy rzadko do czynienia. Najczęściej audyty wdrażane są w już istniejących firmach – wtedy, kiedy liczba pracowników rozrosła się na tyle, że automatyzacja takiego procesu jest organizacyjnie i ekonomicznie uzasadniona. Umożliwiają skuteczne przeprowadzenie procesu uzgodnienia list płac, a to oznacza również identyfikację ewentualnych błędów, np. wynikających z przeprowadzonej korekty wynagrodzeń.
W jakim celu firmy decydują się na audyt systemu wynagradzania?
Audyt wynagrodzeń to szereg działań mających na celu zapewnienie, że naliczona w systemie lista płac jest poprawna, a tym samym pracownicy otrzymają prawidłowe wynagrodzenie. Powinien być przeprowadzany po wygenerowaniu każdej listy płac, pozwala bowiem na szybką weryfikację, czy system płac działa prawidłowo, czy wynagrodzenia są odpowiednio naliczane, czy odpowiadają ustalonym w firmie widełkom płacowym. Wyniki audytu mogą być też pomocne w zarządzaniu personelem – pozwalają zweryfikować poziom płac na poszczególnych stanowiskach i znaleźć te, które powinny zostać skorygowane.
Jak wygląda proces audytu?
Proces audytu podzielony jest na dwa etapy. Etap pierwszy to weryfikacja bazy danych, na podstawie której będzie generowana lista płac, pod kątem jej kompletności. Warto sprawdzić, czy wszystkie dane wymagane do naliczenia listy zostały wprowadzone, począwszy od danych organizacyjnych, poprzez informacje podatkowe, a na wynikach wyceny czasu pracy kończąc. Dobre narzędzie wspomagające audyt już na tym etapie wykaże ewentualne błędy, nie pozwalając tym samym na naliczenie błędnej listy płac. Drugi etap audytu ma miejsce już po naliczeniu listy płac i polega na weryfikacji poprawności przeliczeń. To bardzo ważny proces, w którym uwzględnia się szereg elementów, jak np. czy suma płac wszystkich pracowników jest prawidłowa (uzgodnienie zbiorówki), a jeśli nie – u którego pracownika wynagrodzenie się nie bilansuje, czy nie występują duże wahania wynagrodzenia, co mogłoby oznaczać błąd w ich naliczeniu, czy nie występują różnice w listach płac wynikające np. z naliczania wstecz podwyżek wypłacanych w konkretnym momencie roku, itp.
Audyt wynagrodzeń - jakie wykrywa błędy?
Jakie błędy w systemie wynagradzania ujawniają audyty i w jaki sposób należy je korygować?
Może wystąpić szereg błędów: od nieprawidłowego wynagrodzenia brutto (brak wypłaty należnego wynagrodzenia, np. dodatkowej premii lub wynagrodzenia za nadgodziny), przez nieprawidłowo naliczone składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, źle obliczony podatek, nieodpowiednie potrącenia, po błędną kwotę netto. Sposób korekty błędu jest uzależniony od źródła jego powstania. Jeśli jest on wynikiem np. źle wprowadzonych przez pracownika danych, korekta dokonywana jest w zasadzie na miejscu, wystarczy wprowadzić poprawne dane. Zdarza się jednak, że zidentyfikowany błąd dotyczy systemu, więc jego korekta wymaga poprawienia oprogramowania. Do czasu korekty należy używać rozwiązania tymczasowego (tzw. workaround), które pozwoli „przeczekać” do momentu usunięcia usterki.
Oprogramowanie do audytu wynagrodzeń
Na co zwracać uwagę, wybierając oprogramowanie do przeprowadzenia audytu wynagrodzeń w firmie?
Audyt wynagrodzeń jest narzędziem, które ujawnia błędy pojawiające się podczas naliczania płac i pozwalającym je w miarę szybko, oczywiście w zależności od genezy błędu, skorygować. Odpowiednio przygotowane oprogramowanie, uwzględniające również specyfikę danej firmy, jest także wsparciem dla działów płac oraz dla menedżerów. Dlatego ważne jest, aby wykorzystywane narzędzie było kompatybilne z systemem płac oraz kontrolingiem. Mogą bowiem pojawić się takie sytuacje, jak przejście pracownika na wyższy próg podatkowy, urlopy macierzyńskie, zmiana wymiaru etatu w okresie rozliczeniowym itp. Dobry program do audytu wynagrodzeń pozwala wychwycić wszystkie te sytuacje jeszcze przed wygenerowaniem listy płac, a po jej naliczeniu – wyselekcjonować trudne przypadki do ręcznej weryfikacji.
Czyli nie da się zupełnie wyeliminować sprawdzania manualnego?
Zupełnie nie, bo nie da się przewidzieć wszystkich możliwych sytuacji, zwłaszcza tych skomplikowanych. Jednakże dzięki zautomatyzowanemu audytowi liczba takich przypadków jest znacznie mniejsza. Oznacza to wymierne korzyści dla działów płac: oszczędność czasu, mniejszą liczbę ewentualnych korekt, większy komfort pracy, a także – co nie jest bez znaczenia – optymalizację zatrudnienia w tym dziale, niższe koszty i oszczędności wynikające z ograniczenia liczby nadgodzin, które często pojawiają się, gdy trzeba ręcznie weryfikować niezbilansowaną listę płac. Poprawnie naliczane płace, eliminacja potencjalnych błędów, przejrzysta i weryfikowana polityka wynagrodzeń są jednym z elementów budowania zaufania do pracodawcy.
Dlatego audyt wynagrodzeń można uznać za jeden z elementów wizerunku firmy.
Oczywiście, zwłaszcza w oczach pracowników działu płac. Wzorcowy audyt pozwala bowiem skrócić proces naliczania listy płac, a szczególnie etap jej weryfikacji. Z doświadczenia wiemy, że niektóre firmy wciąż weryfikują listy płac, przeglądając wszystkie paski płacowe pracowników. Jest to metoda żmudna, nieefektywna, w której łatwo o tzw. błąd ludzki, choćby zwykłe przeoczenie, zwłaszcza przy licznym zespole. Walidacja przeprowadzona za pomocą narzędzia stworzonego specjalnie z myślą o audycie wynagrodzeń pozwala na ograniczenie tej ręcznej weryfikacji do zaledwie kilku, nietypowych przypadków. W efekcie cały proces przebiega szybciej, jest efektywniejszy, pozbawiony typowych błędów, a pracownicy mniej zestresowani – system automatycznie weryfikuje cały proces. Przy okazji – co warto podkreślić – audyt wynagrodzeń może też być narzędziem przydatnym menedżerom, pozwala m.in. na identyfikację problemów związanych ze spadkiem efektywności i motywacji pracowników, które często wiążą się z niesatysfakcjonującym wynagrodzeniem.
Rozmawiała: Andromeda Wróbel
Źródło: Nonoproblemowo