W Państwa przypadku możliwe jest obniżenie stanu zatrudnienia tak, aby 30 listopada br. zmieścić się w limicie 20 osób ubezpieczonych, np. przez nieznaczne przesunięcie w czasie powrotu pracownicy przebywającej obecnie na urlopie wychowawczym lub odroczenie podpisania umowy zlecenia z jedną z zatrudnionych osób. Mogą to jednak Państwo zrobić wyłącznie w porozumieniu i za zgodą zatrudnionych osób. Szczegóły w uzasadnieniu.
O tym, kto jest płatnikiem świadczeń chorobowych w całym kolejnym roku kalendarzowym, decyduje liczba osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego na 30 listopada br. (art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej). Jeżeli pracodawca w tym dniu zgłasza do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 osób, w 2013 r. będzie zobowiązany do ustalania wysokości i wypłacania świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Jeżeli natomiast ubezpieczonych jest 20 lub mniej, zasiłki w kolejnym roku będzie wypłacał ZUS niezależnie od tego, jak później ukształtuje się stan zatrudnienia.
PRZYKŁAD
Płatnik składek (niebędący dotychczas płatnikiem zasiłków) 15 listopada br. zatrudnia 20 pracowników. Planuje zatrudnić zleceniobiorcę, który z tytułu umowy zlecenia chce obowiązkowo podlegać ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, a także zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Osoba ta miałaby wykonywać zlecone prace od poniedziałku 26 listopada przez okres 3 miesięcy. W tej sytuacji na 30 listopada płatnik będzie zgłaszał do ubezpieczenia chorobowego 21 osób, co oznacza, że od 1 stycznia 2013 r. będzie musiał przejąć obowiązek wypłaty zasiłków swoim ubezpieczonym. Aby tego uniknąć, płatnik może:
- wstrzymać się z zawarciem umowy zlecenia do 1 grudnia – jeżeli istnieje możliwość kilkudniowego opóźnienia rozpoczęcia wykonywania umowy zlecenia lub
- zgłosić zleceniobiorcę tylko do ubezpieczeń obowiązkowych od 26 listopada, natomiast do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego dopiero od 1 grudnia 2012 r. (wymaga to uzgodnienia ze zleceniobiorcą, gdyż wniosek ubezpieczonego o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym jest dla płatnika wiążący).
Wówczas na 30 listopada będzie zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego 20 osób.
W Państwa firmie można zapewnić na 30 listopada taką liczbę zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego, że zasiłki nadal będzie wypłacał ZUS. Mogą Państwo np. ustalić z osobą, która planuje powrót z urlopu wychowawczego, że pracę podejmie nie wcześniej niż 1 grudnia. Wówczas nie będzie ona wliczana do liczby osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu na 30 listopada. Oprócz tego mogą Państwo przesunąć zawarcie umowy zlecenia z którymś ze zleceniobiorców, tak aby nie był on zgłoszony w ZUS 30 listopada br. Jeżeli nie mają Państwo możliwości przerwania prac zleconych, można wyrejestrować jednego ze zleceniobiorców z ubezpieczenia chorobowego na krótki okres, obejmujący 30 listopada, ale tylko w porozumieniu z ubezpieczonym i na jego wniosek. W takiej sytuacji ubezpieczony będzie miał krótką przerwę w okresie podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Spowoduje to wydłużenie o kilka dni okresu wyczekiwania na prawo do zasiłku, ale nie trzeba będzie liczyć od nowa okresu wyczekiwania. Taki obowiązek powstałby dopiero, gdy przerwa w podleganiu wynosiłaby ponad 30 dni.
PRZYKŁAD
Płatnik składek zatrudnia na 29 listopada 19 pracowników etatowych oraz 2 zleceniobiorców podlegających dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu. Za zgodą jednego ze zleceniobiorców i na jego pisemny wniosek płatnik wyrejestrował go z ubezpieczenia chorobowego na 29 i 30 listopada w następujący sposób:
- 28 listopada przesłał do ZUS dokument wyrejestrowujący ZUS ZWUA, w którym wyrejestrował zleceniobiorcę ze wszystkich ubezpieczeń z datą 29 listopada,
- 29 listopada zgłosił zleceniobiorcę do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od 29 listopada,
- 30 listopada wyrejestrował zleceniobiorcę z ubezpieczeń obowiązkowych z datą 1 grudnia,
- 1 grudnia złożył do ZUS ponownie dokument ZUS ZUA, zgłaszając zleceniobiorcę do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, z datą 1 grudnia 2012 r.
Tym samym na 30 listopada 2012 r. płatnik zgłaszał do ubezpieczenia chorobowego 20 osób (19 pracowników oraz 1 zleceniobiorcę). W 2013 r. zasiłki i świadczenia z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego dla osób zatrudnionych w tej firmie, niezależnie od późniejszego stanu zatrudnienia, będzie wypłacał ZUS.
Jeżeli na 30 listopada płatnik nie zgłaszał nikogo do ubezpieczenia chorobowego, liczbę ubezpieczonych ustala się na pierwszy miesiąc, w którym dokonał on takiego zgłoszenia (art. 61 ust. 2 ustawy zasiłkowej).
W liczbie ubezpieczonych ustalanej na 30 listopada danego roku należy uwzględniać następujące osoby, które zostały zgłoszone do ubezpieczenia chorobowego:
- pracowników,
- uczniów,
- osoby wykonujące pracę nakładczą,
- zleceniobiorców,
- osoby prowadzące działalność pozarolniczą i osoby z nimi współpracujące.
Jeśli osoba prowadząca działalność gospodarczą (właściciel firmy) podlega 30 listopada ubezpieczeniu chorobowemu, również uwzględnia się ją w liczbie ubezpieczonych, mimo że przedsiębiorcom zasiłki zawsze wypłaca ZUS.
Przy ustalaniu prawidłowej liczby ubezpieczonych nie ma znaczenia, czy dana osoba podlega ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo czy dobrowolnie. Każdą osobę płatnik powinien liczyć jako jednego ubezpieczonego, bez względu na wysokość etatu czy rodzaj zawartej umowy o pracę.
PRZYKŁAD
Osoba prowadząca działalność gospodarczą 30 listopada br. zgłasza do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych siebie, swoją żonę jako osobę współpracującą, trzech zleceniobiorców – uczniów (wszyscy poniżej 26. roku życia) oraz 18 pracowników. Do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego została zgłoszona tylko żona płatnika. W tej sytuacji liczba ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu chorobowemu w tym przedsiębiorstwie wynosi 19 osób – 18 pracowników (ubezpieczenie obowiązkowe) oraz żona przedsiębiorcy (ubezpieczenie dobrowolne). Zleceniobiorcy będący uczniami do 26. roku życia nie mogą zostać z tytułu umowy zlecenia zgłoszeni do ZUS, a płatnik nie zgłosił się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W 2013 r. zasiłki i inne należne świadczenia osobom zatrudnionym w tej firmie będzie wypłacał ZUS.
WAŻNE!
Ustalając liczbę ubezpieczonych na 30 listopada danego roku należy uwzględnić wszystkie osoby podlegające w tym dniu ubezpieczeniu chorobowemu, bez względu na to, czy podlegają mu obowiązkowo czy dobrowolnie.
W liczbie ubezpieczonych na 30 listopada nie uwzględnia się:
- osób przebywających na urlopach wychowawczych,
- osób przebywających na urlopach bezpłatnych,
- duchownych, nawet jeżeli podlegają ubezpieczeniu chorobowemu.
ZUS zawsze jest płatnikiem zasiłków w odniesieniu do osób:
- zatrudnionych w zakładach pracy, które na 30 listopada zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych,
- prowadzących pozarolniczą działalność oraz osób z nimi współpracujących,
- duchownych,
- uprawnionych do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia,
- podlegających ubezpieczeniu chorobowemu w Polsce z tytułu zatrudnienia u zagranicznego pracodawcy.
Podstawa prawna:
- art. 61 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.).