- Kim jest osoba bezdomna?
- Czym jest program – pokonać bezdomność?
- Co jest celem programu?
- Co składa się na pomoc bezdomnym?
- Jakie są zakładane rezultaty programu?
- Kto może ubiegać się o dotację?
- Jakie są cele szczegółowe programu?
- Karta Praw Osób Doświadczających Bezdomności
Kim jest osoba bezdomna?
Osoba bezdomna to osoba niezamieszkująca w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowaną na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności, a także osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym i zameldowaną na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania.
Według danych Rzecznika Praw Obywatelskich w Polsce bez dachu nad głową żyje minimum 36 tys. osób (w tym przynajmniej jedna czwarta z nich przebywa poza placówkami przeznaczonymi dla osób bezdomnych). Najczęściej są to osoby chore, niepełnosprawne, osoby starsze, ale również i dzieci. Zdaniem Rzecznika o bezdomności należy myśleć jak o kryzysie, z którego można wyjść - a państwo powinno w tym pomagać.
Czym jest program – pokonać bezdomność?
Na program pomocy osobom bezdomnym o nazwie: Pokonać bezdomność przygotowany przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej w 2023 roku zostanie przeznaczone 5,5 mln zł. Minister Marlena Maląg podpisała nową, kolejną już wersję programu, ponieważ w 2021 czy 2022 roku program też obowiązywał.
Wsparcie nie będzie docierało bezpośrednio do kieszeni bezdomnych ale będzie realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego lub podmioty uprawnione, np. niektóre organizacje pozarządowe, spółdzielnie socjalne, spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe zajmujące się pomocą społeczną.
Co jest celem programu?
Jak podkreśla Minister celem programu jest inspirowanie i wspieranie działań nakierowanych na przeciwdziałanie i rozwiązywanie problemu bezdomności, wdrażanie nowych metod pracy z osobami bezdomnymi oraz programów aktywizacji społecznej i zawodowej tych osób.
Co składa się na pomoc bezdomnym?
Ministerstwo założyło 3 główne cele: profilaktyka, wsparcie, innowacje, które mają być realizowane przez IV moduły.
Moduł I - Profilaktyka - celem jest zapobieganie bezdomności przez prowadzenie działań profilaktycznych.
Moduł II - Wsparcie osób bezdomnych - celem jest prowadzenie działań interwencyjnych i aktywizujących skierowanych do osób bezdomnych.
Moduł III - Infrastruktur – celem jest wsparcie podmiotów w dostosowaniu do obowiązujących standardów prowadzonych przez nie placówek świadczących usługi dla osób zmagających się z kryzysem bezdomności.
Moduł IV - Innowacyjność - celem jest inspirowanie do wdrażania nowych rozwiązań w zakresie pomocy osobom bezdomnym.
Jakie są zakładane rezultaty programu?
Według programu rezultaty jakie chciałoby osiągnąć Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej są następujące:
1. Wzrost liczby realizowanych programów profilaktycznych, ukierunkowanych na zmniejszenie ryzyka bezdomności.
2. Rozwój inicjatyw zapewniających osobom zagrożonym bezdomnością dostęp do usług społecznych.
3. Wzmocnienie działań prewencyjnych ukierunkowanych na zapobieganie bezdomności.
4. Usprawnienie systemu interwencji i działań osłonowych skierowanych do osób bezdomnych.
5. Rozwój streetworkingu jako formy pracy socjalnej z osobami bezdomnymi przebywającymi na ulicy i w tzw. miejscach niemieszkalnych.
Kto może ubiegać się o dotację?
Program realizowany jest w formie przeprowadzanego co roku otwartego konkursu ofert. W otwartym konkursie ofert mogą brać udział zarejestrowane w Polsce organizacje pozarządowe, np. stowarzyszenia, fundacje oraz np. związki wyznaniowe, spółdzielnie socjalne, prowadzące działalność w zakresie pomocy społecznej.
Jakie są cele szczegółowe programu?
1.Zapobieganie bezdomności poprzez prowadzenie działań profilaktycznych
2. Prowadzenie działań interwencyjnych i aktywizujących skierowanych do osób bezdomnych
3. Wsparcie podmiotów w dostosowaniu prowadzonych przez nie placówek świadczących usługi dla osób bezdomnych do obowiązujących standardów
4. Inspirowanie do wdrażania nowych rozwiązań w zakresie pomocy osobom bezdomnym
6. Rozwój punktów świadczących pomoc doraźną.
7. Rozwój asystentury dla osób bezdomnych.
8. Wzrost liczby kontraktów socjalnych zawieranych z osobami bezdomnymi i indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności.
9. Wzmocnienie i rozwój aktywizacyjnej działalności schronisk dla osób bezdomnych.
10. Rozwój różnych form pozainstytucjonalnej pomocy osobom bezdomnym, świadczonej np. w mieszkaniach treningowych.
11. Poprawa jakości usług oferowanych w placówkach udzielających schronienia osobom bezdomnym.
12. Wzrost liczby placówek dla osób bezdomnych, spełniających standardy, przez przeprowadzenie remontów i prac adaptacyjnych.
13. Promowanie dobrych praktyk oraz nowatorskich metod pracy z osobami bezdomnymi.
Karta Praw Osób Doświadczających Bezdomności
Rzecznik Praw Obywatelskich chce wdrożyć m.in. w Warszawie Kartę Praw Osób Doświadczających Bezdomności. To dokument, w którym władze miejskie zobowiązują się do przestrzegania podstawowych praw osób dotkniętych kryzysem bezdomności. Karta została przygotowana przez europejskie organizacje pozarządowe zajmujące się rozwiązywaniem problemu bezdomności - Housing Rights Watch i European Federation of National Organisations Working with the Homeless. Z jej postanowień wynika m.in., że podstawowym zobowiązaniem władz miasta powinno być zapewnienie takiego wsparcia danej osobie, aby mogła wyjść z bezdomności oraz by miała prawo do schronienia, jak i nie była w żadnych sytuacjach poniżana czy dyskryminowana i miała równy dostęp do usług publicznych.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2268 ze zm.)