Do podstawy wymiaru zasiłku należy przyjąć wynagrodzenie za ostatnie pełne miesiące pracy przed zachorowaniem, tj. za okres od maja do sierpnia 2010 r. Wynagrodzenie za lipiec i sierpień br. należy uwzględnić w wysokości przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe pomniejszonego o składki na ubezpieczenia społeczne pobrane z przychodu pracownika. Zarówno za lipiec, jak i za sierpień 2010 r. będzie to kwota 2714,68 zł (3146 zł pomniejszone o 13,71%).
UZASADNIENIE
Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przysługującego ubezpieczonemu należy przyjmować przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc powstania niezdolności do pracy. W przypadku niezdolności do pracy powstałej przed upływem 12 miesięcy podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia (art. 36 ust. 1 i 2 ustawy zasiłkowej).
Pojęcie „wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru zasiłku chorobowego” nie jest jednak tożsame z wynagrodzeniem za pracę w rozumieniu Kodeksu pracy. Ustawa zasiłkowa wskazuje, że jest to przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe (art. 3 pkt 3 ustawy zasiłkowej).
Zatem wysokość zasiłku zależy przede wszystkim od podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe pracownika. Jeśli poza wynagrodzeniem zasadniczym pracownik otrzymuje również inne składniki wynagrodzenia, to należy je uwzględnić w podstawie wymiaru zasiłku, pod warunkiem że:
- została od nich opłacona składka na ubezpieczenie chorobowe,
- składnik ten nie przysługuje za okres niezdolności do pracy.
Oznacza to, że w podstawie wymiaru zasiłku należnego Państwa pracownikowi trzeba uwzględnić zarówno wynagrodzenie zasadnicze, premię regulaminową, jak i wynagrodzenie za godziny nadliczbowe.
Ponieważ premia regulaminowa jest proporcjonalnie zmniejszana za czas niezdolności do pracy, to w razie jej wypłacenia w niższej wysokości z powodu czasowej niezdolności do pracy, przed wliczeniem jej do podstawy wymiaru zasiłku należy uzupełnić jej wysokość.
Natomiast wynagrodzenie za godziny nadliczbowe zawsze należy uwzględniać w obliczeniach zasiłku w wysokości faktycznie wypłaconej, bez uzupełniania.
WAŻNE!
Premie miesięczne należy uzupełniać przed wliczeniem do podstawy wymiaru zasiłku, jeśli są one proporcjonalnie zmniejszane za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy.
Podstawę wymiaru zasiłku przysługującego pracownikowi, który został oddelegowany do innego kraju w celu czasowego wykonywania tam pracy, należy ustalać na trochę innych zasadach:
- nie należy stosować wyłączeń składników, których zasady wypłaty nie przewidują pomniejszania za okres nieobecności w pracy (np. premii czy dodatku stażowego wypłacanego w pełnej wysokości za każdy miesiąc),
- nie należy wyłączać z podstawy składników przysługujących do określonego terminu.
Odmienne zasady wynikają z tego, że kwoty przyjmowane do podstawy wymiaru składek nie odzwierciedlają pełnego faktycznego przychodu. Podstawą wymiaru składek jest bowiem osiągnięty przychód pomniejszony o równowartość diet za każdy dzień pobytu za granicą. Przy czym miesięczna podstawa wymiaru składek nie może być niższa od prognozowanego na dany rok miesięcznego wynagrodzenia. W 2010 r. jest to kwota 3146 zł. Przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku powinien jednak zostać wyłączony ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy (rozdz. III pkt 5 informatora „Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa” dostępnego na www.zus.pl).
Jeśli więc pracownik w okresie poprzedzającym zachorowanie pracował za granicą, to w podstawie wymiaru zasiłku należy uwzględnić nie jego przychód, ale podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe. Nie ma również znaczenia, czy w podstawie tej są składniki, które nie są pomniejszane za czas niezdolności do pracy.
WAŻNE!
Licząc podstawę wymiaru zasiłku dla pracownika pracującego za granicą nie należy pomijać składników wynagrodzenia, które nie są zmniejszane za czas niezdolności do pracy.
Należy natomiast stosować pozostałe zasady ustalania wysokości zasiłku dla pracowników pracujących w Polsce. Oznacza to, że w przypadku gdy w miesiącu oddelegowania pracownik przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy z przyczyn usprawiedliwionych, należy wyłączyć wynagrodzenie za ten miesiąc/miesiące. Jeśli w uwzględnianym okresie pracownik przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy z przyczyn usprawiedliwionych w każdym miesiącu, do podstawy wymiaru zasiłku należy przyjąć przychód za wszystkie te miesiące po uzupełnieniu. Uzupełnienie wynagrodzenia pracownika oddelegowanego, który otrzymuje stałe wynagrodzenie, polega na przyjęciu pełnej miesięcznej kwoty wynagrodzenia pomniejszonej o składki na ubezpieczenia społeczne (13,71%). Natomiast w przypadku, kiedy wynagrodzenie wchodzące do podstawy wymiaru zasiłku składa się ze składników zmiennych, kwotę przychodu uzyskanego za przepracowane dni w miesiącu po odjęciu składek (13,71%) należy podzielić przez liczbę dni przepracowanych w tym miesiącu i pomnożyć przez liczbę dni, jaką pracownik był zobowiązany przepracować – chodzi tu jednak o dni robocze, a nie kalendarzowe.
PRZYKŁAD
Pracownik w sierpniu br. został oddelegowany do pracy w Grecji. Za ten miesiąc otrzymał wynagrodzenie w wysokości 9000 zł wypłacone 31 sierpnia br. We wrześniu chorował przez 2 dni. Obliczamy wysokość przychodu za sierpień br. stanowiącego podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego.
Krok 1. Ustalamy równowartość diet po kursie na dzień wypłaty wynagrodzenia, tj.:
45 euro x 31 dni pobytu = 1395 euro,
1395 euro x 4,0038 zł (średni kurs z 31 sierpnia br.) = 5585,30 zł.
Krok 2. Ustalamy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne:
9000 zł – 5585,30 zł = 3414,70 zł.
Ponieważ faktyczny przychód pomniejszony o równowartość diet jest wyższy niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie (3146 zł), pracodawca musiał opłacić składki na ubezpieczenia społeczne od kwoty 3414,70 zł.
Krok 3. Ustalmy wysokość przychodu stanowiącego postawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego:
3414,70 zł – (3414,70 zł x 13,71%) = 2946,54 zł.
WAŻNE!
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla osoby wykonującej pracę za granicą przez cały miesiąc nie może być niższa niż 3146 zł.
W świetle przepisów unijnych, świadczenia pieniężne w razie choroby i macierzyństwa wypłaca instytucja właściwa, zgodnie z obowiązującym ustawodawstwem. Zatem prawo do świadczenia chorobowego, podstawę jego wymiaru i wysokość świadczenia płatnik powinien ustalić zgodnie z polskim ustawodawstwem.
Podstawa prawna
- art. 36–38 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512),
- art. 18 ust. 1, art. 19 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.),
- obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11 grudnia 2009 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2010 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (M.P. Nr 80, poz. 997),
- art. 11 ust. 3-4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.),
- art. 11 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2009 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. UE. L. 2004.166.1 z 30 kwietnia 2004 r.).