RADA
Jeśli spełnia Pani warunki do uzyskania zasiłku opiekuńczego, to obliczając wysokość składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu wykonywania działalności gospodarczej w styczniu powinna Pani dokonać odpowiedniego pomniejszenia podstawy ich wymiaru. W związku z pobieraniem przez część miesiąca zasiłku opiekuńczego zapłaci Pani za styczeń niższe składki do ZUS. Gdyby natomiast okazało się, że zasiłek opiekuńczy Pani nie przysługiwał, konieczna będzie odpowiednia korekta złożonych dokumentów rozliczeniowych.
UZASADNIENIE
W przedstawionej przez Panią sytuacji obliczenie obniżonej podstawy wymiaru składek powinno wyglądać następująco: 1915,80 zł (60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 2009 r.): 31 (liczba dni w styczniu) x 19 (liczba dni podlegania ubezpieczeniu z tytułu działalności gospodarczej w styczniu) = 1174,20 zł.
Kwota najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osoby prowadzącej pozarolniczą działalność podlega zmniejszeniu za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami społecznymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca. Prawo do zmniejszenia przysługuje również w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca, jeżeli z tego tytułu ubezpieczony spełnia warunki do przyznania zasiłku.
Zmniejszenie kwoty najniższej podstawy wymiaru składek ustala się proporcjonalnie, dzieląc tę kwotę przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.
Kwotę podstawy wymiaru składek ustaloną za określoną liczbę dni należy zaokrąglić do pełnych groszy: w górę - jeżeli końcówka jest równa lub wyższa od 0,50 grosza, w dół - jeżeli jest niższa od 0,50 grosza. Natomiast nie podlega zaokrągleniu kwota podstawy wymiaru ustalona na poziomie stawki za jeden dzień.
Od 14 czerwca 2008 r. prawo do zasiłku opiekuńczego mogą nabywać ubezpieczeni, którzy są objęci dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym, a więc m.in. osoby prowadzące pozarolniczą działalność, w tym działalność gospodarczą.
WAŻNE!
Osobom dobrowolnie objętym ubezpieczeniem chorobowym zasiłek opiekuńczy przysługuje na analogicznych zasadach jak osobom objętym tym ubezpieczeniem obowiązkowo, a więc również w przypadku konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat.
W celu otrzymania zasiłku opiekuńczego nad chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat osoba prowadząca pozarolniczą działalność powinna złożyć w ZUS wniosek na druku ZUS Z-15 do uzyskania tego zasiłku wraz z zaświadczeniem lekarskim wystawionym na druku ZUS ZLA oraz zaświadczeniem płatnika składek wystawionym na druku ZUS Z-3a.
Możliwość pomniejszenia najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przysługuje również osobom prowadzącym pozarolniczą działalność, które pobierają (w związku z podleganiem ubezpieczeniom z tego tytułu) zasiłek opiekuńczy.
PRZYKŁAD
Wanda M. jest zatrudniona w ramach umowy zlecenia od stycznia 2007 r. Od 1 stycznia 2008 r. prowadzi również działalność gospodarczą. Przychód z umowy zlecenia wynosi 2500 zł i jest wyższy od najniższej podstawy wymiaru składek z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Wanda M. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu wykonywania umowy zlecenia. Do ubezpieczenia chorobowego przystąpiła na zasadach dobrowolności. Przystąpiła również do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. W styczniu 2009 r. musiała przez część miesiąca opiekować się chorym członkiem rodziny (mężem). W związku z tym korzystała z zasiłku opiekuńczego. Prawo do zasiłku opiekuńczego Wanda M. nabyła z tytułu podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, do którego przystąpiła w związku z wykonywaniem umowy zlecenia (a nie prowadzeniem działalności gospodarczej). Dlatego ubezpieczonej nie będzie przysługiwało prawo do pomniejszenia za styczeń 2009 r. podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności.
Od 1 stycznia do 31 grudnia 2009 r. podstawę wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, w tym również działalność gospodarczą, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na 2009 r. W 2009 r. kwota prognozowanego miesięcznego przeciętnego wynagrodzenia wynosi 3193 zł.
Podstawa prawna
- art. 18 ust. 8-10 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.),
- ustawa z 17 października 2008 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU nr 220, poz. 1418),
- ustawa z 11 kwietnia 2008 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU nr 93, poz. 582).
Orzecznictwo uzupełniające:
- Artykuł 32 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267) w części, w jakiej zawiera słowo obowiązkowo, jest niezgodny z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. (Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2007 r., sygn. akt P 45/06, DzU nr 47, poz. 318)