Narodowy Fundusz Zdrowia
Dla zleceniobiorców podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Dlatego dla zleceniobiorców (i osób z nimi współpracujących) podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest przychód z tytułu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.
Warto jednak zaznaczyć, że przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne tych osób nie stosuje się ograniczenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych.
Jeśli w umowie zlecenia odpłatność za jej wykonywanie nie została określona kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie, to podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a w konsekwencji również na ubezpieczenie zdrowotne stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż kwota minimalnego wynagrodzenia (w 2007 r. minimalne wynagrodzenie wynosiło 936 zł, a w 2008 r. będzie wynosiło 1126 zł).
Osoby korzystające z urlopu wychowawczego
Dla osób korzystających z urlopu wychowawczego niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu (np. z tytułu umowy zlecenia lub prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej) - podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest kwota odpowiadająca wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych (obecnie 420 zł).
Członkowie rad nadzorczych
W przypadku członków rad nadzorczych podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu (czyli od 1 października 2007 r. wyłącznie członków rad nadzorczych zamieszkujących na terenie Polski) podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi kwota przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, otrzymywanego z tytułu pełnionej funkcji.
Osoby ubezpieczające się dobrowolnie
Podstawę wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne stanowi kwota deklarowanego miesięcznego dochodu, nie niższa jednak od kwoty odpowiadającej przeciętnemu miesięcznemu wynagrodzeniu w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanemu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.
Miesięczna składka na ubezpieczenie zdrowotne
Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna. Oznacza to, że osoby odprowadzające składkę na ubezpieczenie zdrowotne (np. osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą czy osoby ubezpieczające się dobrowolnie) oraz jednostki organizacyjne odprowadzające składkę na ubezpieczenie zdrowotne (np. pracodawca w stosunku do pracowników, zleceniodawca w stosunku do zleceniobiorców, urząd pracy w stosunku do bezrobotnych, organ rentowy w stosunku do emerytów i rencistów) są zobowiązane, bez uprzedniego wezwania, opłacić składki na ubezpieczenie zdrowotne za każdy miesiąc kalendarzowy w trybie i na zasadach oraz w terminie przewidzianym dla składek na ubezpieczenia społeczne, a jeżeli do tych osób i jednostek nie stosuje się przepisów o ubezpieczeniu społecznym - w terminie do 15. dnia następnego miesiąca.
Ważne!
W przypadku nieopłacenia w terminie składek na ubezpieczenie zdrowotne pobiera się odsetki za zwłokę na zasadach i w wysokości określonych dla zaległości podatkowych.
Niepodzielna składka na ubezpieczenie zdrowotne
Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest niepodzielna. Jednak zasada niepodzielności składki nie ma wpływu na ustalanie wysokości składki osób, dla których jej wysokość uzależniona jest od osiągniętego przez nich przychodu czy np. od otrzymanego przez nich zasiłku bądź innego świadczenia. Jeśli bowiem dla danej osoby podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest osiągnięty przez nią w danym miesiącu przychód i osoba ta osiąga go jedynie przez część miesiąca - oznacza to w konsekwencji, że podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne tej osoby (i w rezultacie również sama składka) będzie niższa niż wówczas, gdyby podstawą wymiaru składki był przychód z całego miesiąca. Nie oznacza to jednak, że w tym przypadku nie została zachowana zasada niepodzielności składki.
Podobnie wygląda sytuacja w przypadku osób, dla których podstawa wymiaru składki uzależniona jest np. od wysokości otrzymanego w danym miesiącu zasiłku. Zwykle bowiem spełnianie jedynie przez część miesiąca warunków do uzyskania zasiłku powoduje, że wypłacony za taki miesiąc zasiłek jest niższy w stosunku do tego, który przysługiwałby danej osobie w przypadku spełnienia przez nią określonych warunków przez cały miesiąc.
Zasada, zgodnie z którą składka na ubezpieczenie zdrowotne jest niepodzielna, ma natomiast znaczenie dla ubezpieczonych, którzy odprowadzają składkę od kwoty, która nie odpowiada ich rzeczywistym przychodom. Dotyczy to np. osób prowadzących pozarolniczą działalność. W przypadku tych osób (oraz osób z nimi współpracujących) - podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału. A zatem skoro składka jest niepodzielna, to wspomniane osoby zapłacą taką samą składkę zarówno wówczas, gdy podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu przez cały miesiąc, jak i wówczas gdy ww. ubezpieczeniem objęci są jedynie przez kilka dni danego miesiąca (np. dlatego, że działalność gospodarczą podjęli dopiero w trakcie miesiąca).
Podobnie będzie w przypadku osób, za które składka odprowadzana jest np. od kwoty odpowiadającej wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych. Jeżeli zatem dla osoby korzystającej z urlopu wychowawczego i niepodlegającej obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu - podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest kwota odpowiadająca wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, to składka będzie odprowadzana w takiej samej wysokości zarówno gdy osoba korzystająca z urlopu wychowawczego będzie objęta ubezpieczeniem na podstawie tego tytułu przez cały miesiąc, jak i z tego tytułu będzie podlegała ubezpieczeniu zdrowotnemu zaledwie przez kilka dni danego miesiąca.
Andrzej Sidorko