Od przychodu z umowy o dzieło zawartej ze zleceniobiorcą nie należy opłacać składek ani na ubezpieczenia społeczne, ani na ubezpieczenie zdrowotne. Skoro przychody z obydwu umów zostaną wypłacone w jednym miesiącu, to można je zsumować i naliczyć łączną zaliczkę na podatek dochodowy. Wynagrodzenia te stanowią przychód z działalności wykonywanej osobiście.
Osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz zdrowotnemu (dobrowolnie mogą przystąpić do ubezpieczenia chorobowego). Zleceniodawca, jako płatnik składek, ma obowiązek zgłosić zleceniobiorcę do ZUS. To samo dotyczy osób zatrudnionych na podstawie każdej innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.
Inaczej sprawa wygląda w przypadku umowy o dzieło. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie wskazuje jej jako tytułu do ubezpieczeń społecznych. Wykonawca dzieła nie podlega też ubezpieczeniu zdrowotnemu. Dlatego faktu zawarcia umowy o dzieło nie należy zgłaszać do ZUS i nie odprowadza się z jej tytułu żadnych składek na ubezpieczenia.
Konieczność opłacenia składek od przychodów z umowy o dzieło powstaje tylko w dwóch szczególnych przypadkach, tj. gdy:
- zlecający dzieło podpisze taką umowę z własnym pracownikiem,
- wykonawca dzieła nie jest co prawda pracownikiem zlecającego, ale umowę o dzieło wykonuje na rzecz własnego pracodawcy.
Taka osoba pod względem obowiązku ubezpieczeniowego jest traktowana jak pracownik. Do celów ubezpieczeń umowy tej nie uznaje się wówczas za odrębny tytuł do ubezpieczeń i nie dokonuje się odrębnego zgłoszenia do ZUS z tego tytułu. Wynagrodzenie z umowy o dzieło trzeba wówczas doliczyć do pozostałych przychodów ze stosunku pracy i naliczyć składki od ich sumy (art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
W sytuacji gdy dana osoba pracuje w jednej firmie równocześnie na podstawie umowy zlecenia i umowy o dzieło (i nie jest jednocześnie pracownikiem tej samej firmy ani nie wykonuje umów na rzecz aktualnego pracodawcy), obowiązek ubezpieczeniowy od tych umów powinien zostać rozpatrzony odrębnie. Zatem zgodnie z ogólnymi zasadami podlegania ubezpieczeniom społecznym tylko zlecenie stanowi tytuł do ubezpieczeń i tylko przychody ze zlecenia trzeba oskładkować.
WAŻNE!
Zawarcie umowy o dzieło z osobą, która pracuje w tej samej firmie na podstawie umowy zlecenia, nie skutkuje obowiązkiem objęcia ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnym z tytułu umowy o dzieło, jeżeli osoba ta nie jest jednocześnie w tej samej firmie pracownikiem lub nie wykonuje umów cywilnoprawnych na rzecz swojego pracodawcy.
Inaczej sytuacja wygląda pod względem podatkowym. Obie umowy – zlecenia i o dzieło – stanowią źródło przychodów, jakim jest działalność wykonywana osobiście (art. 13 pkt 8 updof). Ponieważ pochodzą z tego samego źródła, zaliczkę od nich można liczyć od ich sumy, pod warunkiem że do obydwu umów mają zastosowanie te same koszty uzyskania przychodów.
Co do zasady, koszty uzyskania przychodów wynoszą 20%. Obliczamy je od przychodu pomniejszonego o pobrane z wynagrodzenia zleceniobiorcy składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód. Jeśli z tytułu umowy zlecenia osoba nie podlega ubezpieczeniom społecznym, koszty wynoszą 20% przychodu. W przypadku korzystania przez zleceniobiorcę z praw autorskich i praw pokrewnych (w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych) koszty uzyskania przychodów mogą być podwyższone do 50%.
Niezależnie od stawki kosztów, jakie można zastosować, zaliczkę na podatek dochodowy płatnik powinien potrącić w wysokości 18% dochodu. Dochodem jest należność pomniejszona o naliczone koszty uzyskania przychodów oraz o składki na ubezpieczenia społeczne potrącone z przychodów wykonawcy umowy cywilnoprawnej. Tylko na wniosek zleceniobiorcy trzeba pobierać zaliczkę stosując wyższą, 32% stawkę.
W przypadku Państwa zleceniobiorcy obie umowy – zawarta umowa zlecenia i planowana umowa o dzieło – należą do tego samego źródła przychodów i stosuje się do nich tę samą 18% stawkę podatku. Mają do nich również zastosowanie te same koszty uzyskania przychodów (20%). Mimo że z każdej umowy firma wystawi odrębny rachunek, można zsumować wynagrodzenia uzyskane w październiku z tych umów i pobrać łączną zaliczkę na podatek dochodowy.
Wiedząc, że:
- koszty uzyskania przychodów w przypadku obydwu umów wynoszą 20%,
- za wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia 30 listopada br. zostanie wypłacone wynagrodzenie w wysokości 2000 zł,
- za wykonywanie pracy na podstawie umowy o dzieło 30 listopada br. zostanie wypłacone wynagrodzenie w wysokości 1000 zł,
- zleceniobiorca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu,
- zleceniobiorca podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu,
składki i podatek należy rozliczyć następująco:
Krok 1. Ustalenie wysokości składek na ubezpieczenia społeczne:
- podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne: 2000 zł,
- składki w części finansowanej przez zleceniobiorcę:
- emerytalna: 2000 zł x 9,76% = 195,20 zł,
- rentowa: 2000 zł x 1,5% = 30 zł,
- chorobowa: 2000 zł x 2,45% = 49 zł;
- łącznie: 274,20 zł.
Krok 2. Ustalenie wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne:
- podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne: 2000 zł – 274,20 zł (składki finansowane przez zleceniobiorcę) = 1725,80 zł,
- składka na ubezpieczenie zdrowotne: 1725,80 zł x 9% = 155,32 zł,
- składka zdrowotna do odliczenia od zaliczki na podatek: 1725,80 zł x 7,75% = 133,75 zł.
Krok 3. Ustalenie wysokości zaliczki na podatek:
- koszty uzyskania przychodów: (1725,80 zł + 1000 zł) x 20% = 545,16 zł,
- podstawa opodatkowania: 2000 zł + 1000 zł – 274,20 zł – 545,16 zł = 2180,64 zł; po zaokrągleniu 2181 zł,
- zaliczka na podatek: 2181 zł x 18% = 392,58 zł.
Krok 4. Ustalenie wysokości zaliczki na podatek po odliczeniu składki zdrowotnej:
392,58 zł – 133,75 zł = 258,83 zł; po zaokrągleniu 259 zł.
Krok 5. Ustalenie wysokości wynagrodzenia do wypłaty:
2000 zł + 1000 zł – 274,20 zł – 155,32 zł – 259 zł = 2311,48 zł.
W raporcie imiennym ZUS RCA za listopad br. płatnik powinien wykazać jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kwotę 2000 zł, a na ubezpieczenie zdrowotne kwotę 1725,80 zł. Naliczone składki powinien wpłacić najpóźniej 15 grudnia br. w terminie opłacania składek za listopad.
Z kolei kwotę pobranej zaliczki na podatek trzeba przekazać na rachunek właściwego urzędu skarbowego do 20 grudnia br. Natomiast na druku PIT-11 w terminie do końca lutego 2012 r. należy przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika, imienną informację o wysokości osiągniętego dochodu.
Podstawa prawna:
- art. 13 pkt 8, art. 41, art. 42 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.),
- art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 8 ust. 2a, art. 18 ust. 3, art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.),
- art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.).