Od nagród wypłaconych z okazji Dnia Górnika należy odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Świadczenie, które przysługuje pracownikom z tytułu Dnia Górnika i które jest zwolnione ze składek, to tradycyjne „barbórkowe”, czyli świadczenie w naturze lub w postaci ekwiwalentu pieniężnego o równowartości świadczenia w naturze.
UZASADNIENIE
Składki na ubezpieczenia społeczne pracowników należy opłacać od przychodów osiąganych z tytułu zatrudnienia w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychodami pracownika są wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężna świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło ich finansowania (art. 12 ust. 1 ustawy o pdof).
Ze składek na ubezpieczenia społeczne pracowników są zwolnione:
- wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
- zasiłki z ubezpieczenia społecznego,
- przychody wymienione w § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Wśród przychodów zwolnionych ze składek w wymienionym wyżej rozporządzeniu znajdują się dodatkowe świadczenia niemające charakteru deputatu, które są przyznawane na podstawie przepisów szczególnych – kart branżowych lub układów zbiorowych pracy, m.in. świadczenia przyznawane z tytułu uroczystych dni, jak tradycyjne „barbórkowe”, z wyjątkiem nagród pieniężnych wypłacanych z tytułu uroczystych dni.
Pracownikom górnictwa z okazji Dnia Górnika przysługuje nagroda w wysokości miesięcznego wynagrodzenia, obliczonego jak za urlop wypoczynkowy. Rozporządzenie w sprawie podstawy wymiaru składek wyraźnie wskazuje, że zwolnienie ze składek nie obejmuje nagród pieniężnych przyznanych z tytułu uroczystych dni. W związku z tym nagroda powinna zostać doliczona do innych przychodów, jakie pracownicy otrzymają w grudniu br., stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Ze składek na ubezpieczenia społeczne jest natomiast zwolnione tradycyjne, „barbórkowe”. Jest to świadczenie w naturze lub ekwiwalent pieniężny stanowiący równowartość świadczenia w naturze, przysługującego pracownikom górnictwa z okazji Dnia Górnika.
Forma i wartość tradycyjnego „barbórkowego” jest na ogół ustalana w układach zbiorowych pracy. Wartość tego świadczenia wynosi np. 15% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w październiku danego roku lub 5% średniego krajowego wynagrodzenia z października danego roku. Niezależnie od tego, w jaki sposób jest ustalona wysokość „barbórkowego”, jego wartości nie należy uwzględniać w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (a także na ubezpieczenie zdrowotne, ponieważ w tym zakresie do ustalenia podstawy wymiaru składki na to ubezpieczenie mają zastosowanie zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne).
Podstawa prawna
- art. 18 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.),
- art. 12 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (DzU z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.),
- § 2 ust. 1 pkt 27 rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.),
- § 3 ust. 2 pkt 1, ust. 3 rozporządzenia z 30 grudnia 1981 r. w sprawie szczególnych przywilejów dla pracowników górnictwa – Karta górnika (DzU z 1982 r. nr 2, poz. 13 ze zm.).
Orzecznictwo uzupełniające:
- Korzystający z urlopu górniczego (...) otrzymuje nagrodę z okazji „Dnia Górnika” w wysokości miesięcznego wynagrodzenia, obliczonego jak za urlop wypoczynkowy (...), czego na niekorzyść pracownika nie mogą zmienić postanowienia układów zbiorowych pracy i regulaminów wynagradzania (art. 9 § 2 k.p.) oraz postanowienia umów o pracę (art. 18 § 2 k.p.). (Wyrok Sądu Najwyższego z 22 czerwca 2005 r., I PK 292/04, OSNP 2006/5-6/75)