- Które świadczenie dla wojskowego?
- Zbieg emerytur z systemu powszechnego i wojskowego
- Jakie obowiązują zasady pobierania świadczeń przez wojskowych?
- Na czym polega problem zbiegu świadczeń?
- Czy obowiązuje zasada pobierania jednego świadczenia?
- Co to jest wojskowy system emerytalny?
- Jakie są zadania wojskowych biur emerytalnych?
- Jaka emerytura dla wojskowych?
Które świadczenie dla wojskowego?
Czy wojskowy, który pozostawał w zawodowej służbie wojskowej przed dniem 2 stycznia 1999 r., uprawniony do renty wojskowej i pobierając ją, może jednocześnie pobierać świadczenia z powszechnego systemu emerytalnego, ponieważ spełnił warunki do nabycia świadczenia i prawo to zostało mu przyznane?
Zbieg emerytur z systemu powszechnego i wojskowego
W dniu 10 sierpnia 2022 r. zapadło postanowienie Sądu Najwyższego, sygn. III USK 501/21, które w jednoznaczny sposób wskazuje, że nie jest możliwy zbieg uprawnień do emerytury z dwóch różnych systemów (powszechnego i wojskowego). W ostatnim czasie zapadały wzajemnie wykluczające się rozstrzygnięcia sądów co do zbiegu uprawnień do emerytur i pobierania świadczeń z dwóch systemów.
Wojskowi ubiegając się o świadczenia powoływali się m.in. na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2019 r., sygn. I UK 426/17, który wskazuje na zastosowanie wyjątku od zasady wypłacania jednego świadczenia. Zdaniem Sądu o wyjątku od zasady pobierania jednego świadczenia z art. 95 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U z 2022 poz. 504, dalej: ustawa emerytalna) nie decyduje data przyjęcia żołnierza zawodowego do służby wojskowej, ale brak możliwości obliczenia emerytury wojskowej przy uwzględnieniu „cywilnego” stażu emerytalnego.
Jakie obowiązują zasady pobierania świadczeń przez wojskowych?
Inaczej w tej kwestii wypowiedział się jednak Sąd Najwyższy w uchwale podjętej przez 7 sędziów z dnia 15 grudnia 2021 r., sygn. III UZP 7/21, gdzie uznano, że ubezpieczonemu, który pozostawał w zawodowej służbie wojskowej przed dniem 2 stycznia 1999 r. i pobiera emeryturę wojskową wynoszącą 75% podstawy jej wymiaru obliczoną bez uwzględnienia okresów składkowych i nieskładkowych, z tytułu których jest uprawniony również do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wypłaca się jedno z tych świadczeń - wyższe lub wybrane przez niego (art. 95 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej w związku z art. 7 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, t.j. Dz.U. z 2022 poz. 520, dalej: ustawa).
Na czym polega problem zbiegu świadczeń?
Problem zbiegu świadczeń polega na tym, że użyty w art. 95 ust. 2 ustawy emerytalnej zwrot - "emerytura (...) obliczona według zasad określonych w art. 15a albo art. 18e ustawy", określa wyjątki od niewątpliwie obowiązującej w polskim prawie zabezpieczenia społecznego zasady prawa do jednego świadczenia z tytułu tego samego ryzyka, zwanej też zasadą niekumulacji świadczeń. Niekumulacja obowiązuje na wypadek spełnienia się ryzyka "starości" w ramach różnych systemów, zarówno ubezpieczenia społecznego, jak i zaopatrzenia wojskowego.
Czy obowiązuje zasada pobierania jednego świadczenia?
Obowiązuje więc taka wykładnia przepisów i linia orzecznicza, że nie jest możliwe kumulatywne pobieranie dwóch świadczeń w związku z ich zbiegiem i wojskowi muszą wybrać z jakiego systemu chcą otrzymywać emeryturę. Uchwała 7 sędziów wyznaczyła standard interpretacyjny, który obecnie nie pozwala akceptować wykładni prezentowanej w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2019 r., sygn. I UK 426/17.
Zasada pobierania jednego świadczenia (wyższego lub wybranego przez uprawnionego) w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń (art. 95 ust. 1 ustawy emerytalnej) dotyczy również zbiegu prawa do emerytury lub renty określonych w tej ustawie. Podobnie jest z wojskowymi. Wojskowy, który pozostawał w zawodowej służbie wojskowej przed dniem 2 stycznia 1999 r., uprawniony do renty wojskowej i pobierający to świadczenie, nie może jednocześnie pobierać świadczenia powszechnego, mimo że spełnił warunki do jego nabycia i prawo to zostało mu przyznane
Co to jest wojskowy system emerytalny?
Wojskowy system emerytalny działa w oparciu o 15 wojskowych biur emerytalnych. Podlegają one Ministrowi Obrony Narodowej. Wojskowi podlegają pod odrębnych od powszechnego systemu emerytalnego (ZUS czy KRUS) system, podobnie jak policjanci czy inne służby mundurowe.
Jakie są zadania wojskowych biur emerytalnych?
Do najważniejszych zadań wojskowych biur emerytalnych należy:
1. Ustalanie prawa do zaopatrzenia emerytalno-rentowego oraz wysokości i wypłaty tych świadczeń dla byłych żołnierzy zawodowych oraz członków ich rodzin;
2. Ustalanie prawa do wysokości i wypłata świadczeń pieniężnych przysługujących przez okres roku po zwolnieniu z zawodowej służby wojskowej;
3. Wypłata uposażenia dla sędziów sądów wojskowych i prokuratorów wojskowych w stanie spoczynku jednostek organizacyjnych prokuratury oraz uposażeń rodzinnych członków ich rodzin;
4. Przyznanie pomocy finansowej w ramach funduszu socjalnego dla emerytów i rencistów wojskowych;
5. Wypłata pomocy finansowej na naukę oraz zapomóg dla weteranów działań poza granicami państwa;
6. Zwrot kosztów jednorazowego przejazdu żołnierza i członków jego rodziny oraz zwrotu kosztów urządzenia domowego do obranego przez żołnierza miejsca zamieszkania w kraju.
Jaka emerytura dla wojskowych?
Emerytura wojskowa przysługuje żołnierzowi z tytułu wysługi lat lub w razie całkowitej niezdolności do służby. Wysokość emerytury wojskowej zależy od liczby lat pełnionej służby oraz roku, w którym ją rozpoczęto. Emeryturę można już pobierać za 15 lat służby.
Podstawa prawna:
Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U z 2022 poz. 504
Ustawa z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, t.j. Dz.U. z 2022 poz. 520