Po wyjeździe do Czech pracownik nie starci prawa do emerytury z ZUS. Czechy, tak jak Polska, są krajem należącym do Unii Europejskiej, dlatego zmiana miejsca zamieszkania nie powoduje utraty prawa do emerytury z ZUS.
UZASADNIENIE
Przy ustalaniu prawa i wysokości emerytury ZUS uwzględnia okresy zatrudnienia za granicą osób, które w tym czasie nie były obywatelami polskimi, jeżeli osoby te wróciły do kraju po 22 lipca 1944 r. i zostały uznane za repatriantów, pod warunkiem ich stałego zamieszkania w Polsce (art. 6 ust. 1 pkt 9 ustawy emerytalnej). Osobom, które nie spełniają tego warunku, ZUS nie uwzględni okresu zatrudnienia np. w byłym ZSRR do uprawnień emerytalno-rentowych w Polsce. Jeżeli ZUS przyzna świadczenie, a emeryt/rencista wyjedzie z Polski, to traci możliwość zaliczenia powyższych okresów, co w konsekwencji może spowodować utratę prawa do świadczenia.
Nie dotyczy to jednak wyjazdu do innego kraju Unii Europejskiej. W tym przypadku mają zastosowanie przepisy unijne. Emerytura uzyskana w jednym państwie członkowskim nie może zostać zmniejszona, zmieniona, zawieszona, zniesiona ani ulec przepadkowi tylko z tego powodu, że uprawniony mieszka w innym państwie członkowskim niż to, w którym znajduje się instytucja zobowiązana do wypłaty świadczeń (art. 10 rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z 14 czerwca 1971 r.). Zaliczenie przez ZUS okresu zatrudnienia repatrianta poza granicami Polski pod warunkiem zamieszkania w Polsce nie ma zastosowania do emerytów/rencistów zamieszkałych na terenie Unii Europejskiej.
WAŻNE!
Emeryt/rencista, który jest repatriantem, nie traci prawa do świadczenia z ZUS, jeżeli mieszka w jednym z krajów UE.
ZUS po wyjeździe pracownika na stałe do Czech nadal będzie wypłacał emeryturę w tej samej wysokości. Po zmianie kraju zamieszkania pracownik może zwrócić się do ZUS o wypłatę emerytury albo na rachunek bankowy w Polsce, albo o przekazywanie emerytury na rachunek w czeskim banku.
WAŻNE!
Pracownik po zmianie miejsca zamieszkania powinien poinformować o tym ZUS oraz zostawić dyspozycję co do sposobu wypłaty emerytury.
Wniosek o transfer emerytury na konto w czeskim banku pracownik może sporządzić w formie zwykłego podania, ze wskazaniem nowego adresu zamieszkania i numeru rachunku bankowego w Czechach. Do wniosku o zmianę sposobu wypłaty powinien dołączyć dokument, z którego wynika przeniesienie miejsca zamieszkania do Czech. Nie ma jednego takiego dokumentu. Powinien to być jakikolwiek dokument świadczący o stałym pobycie w Czechach, np. aneks do umowy o pracę z firmą wysyłającą do pracy w Czechach. Należy także przedłożyć poświadczenie banku czeskiego potwierdzające otwarcie i prowadzenie wskazanego rachunku bankowego dla danej osoby będącej świadczeniobiorcą ZUS.
WAŻNE!
Jeżeli pracownik zdecyduje się na otrzymywanie świadczenia w czeskim banku, to emerytura będzie wpływać na jego konto w koronach czeskich.
Wniosek o zmianę rodzaju wypłaty emerytury pracownik może przekazać do ZUS, który wypłacał mu emeryturę, albo do Oddziału ZUS w Nowym Sączu – Wydziału Realizacji Umów Międzynarodowych. Oddział w Nowym Sączu jest jednostką ZUS wyspecjalizowaną w zakresie transferu świadczeń na rachunki bankowe osobom, które pobierają polską emeryturę i mieszkają w Czechach. Po przejęciu akt, to Oddział w Nowym Sączu będzie zajmował się wypłatą, rozliczaniem przychodu z tytułu dodatkowego zatrudnienia, rozpatrywaniem wniosków o doliczenie okresów ubezpieczenia przypadających po nabyciu prawa do emerytury.
Pracownik pobiera wcześniejszą emeryturę, dlatego dotyczą go ograniczenia wysokości uzyskanego przychodu, który ma wpływ na zmniejszenie albo zawieszenie wypłaty emerytury.
Emeryci pobierający świadczenie przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego (mężczyzna do 65 lat), mają obowiązek informować ZUS o wysokości uzyskiwanego przychodu w Polsce i za granicą.
Granice miesięcznego przychodu, które mają wpływ na wypłatę emerytury, wynoszą:
- 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obowiązującego w Polsce, ale nie więcej niż 130% miesięcznego wynagrodzenia – wówczas emerytura ulega zmniejszeniu,
- 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obowiązującego w Polsce – prawo do emerytury jest zawieszane.
Pracownika – emeryta zatrudnionego w Czechach dotyczy zabezpieczenie, że w wyniku zastosowania polskich przepisów dotyczących zawieszalności przychodowej polska emerytura może zostać zmniejszona maksymalnie w granicach kwoty dochodu osiągniętego w Czechach. Oznacza to, że jeżeli pracownik pobiera emeryturę wyższą niż wynagrodzenie, a wynagrodzenie to przekraczałoby 130% aktualnie ogłoszonego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w Polsce, które powoduje zawieszenie prawa do wypłaty emerytury, to przepisy unijne gwarantują prawo do otrzymywania różnicy między kwotą emerytury a kwotą wynagrodzenia.
Podstawa prawna:
- art. 6 ust. 1 pkt 9, art. 9 ust. 1, art. 103–104 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227),
- art. 4 ust. 1 (c), art. 10, art. 46a rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz.U. UE L 97 28 1/1).
Orzecznictwo uzupełniające:
Artykuł 10 rozporządzenia nr 1408/71 musi być interpretowany jako oznaczający, że osobie nie można odmówić nabycia lub utrzymania uprawnień do świadczeń, emerytur/rent oraz powiązanych zasiłków wyłącznie z tego powodu, że nie zamieszkuje ona na terytorium państwa członkowskiego, w którym znajduje się instytucja odpowiedzialna za płatność świadczeń. (Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 24 lutego 1987 r., sygn. 379, 380, 381/85 oraz 93/86)