Umowa zlecenia 2024. Ochrona wynagrodzenia zleceniobiorcy przed egzekucją komorniczą. Jakie warunki trzeba spełnić, żeby wynagrodzenie z umowy zlecenia podlegało ochronie?

• Wynagrodzenie zleceniobiorcy chronione jak wynagrodzenie pracownika
• Górna granica potrącenia
• Kwota wolna od potrąceń

Wynagrodzenie zleceniobiorcy chronione jak wynagrodzenie pracownika

Zasadniczo egzekucja komornicza z umowy zlecenia obejmuje całe wynagrodzenie należne zleceniobiorcy. Jednakże przepis art. 833 § 2¹ Kodeksu postępowania cywilnego przewiduje wyjątek od tej zasady. Mianowicie wynagrodzenie z umowy zlecenia podlega ochronie, jeżeli łącznie spełnione są dwa warunki:

• musi to być świadczenia powtarzalne, czyli mające charakter periodyczny,

• celem świadczenia musi być zapewnienie utrzymania albo musi ono stanowić jedyne źródło dochodu zleceniobiorcy.

W stosunku do takiego wynagrodzenia należy odpowiednio stosować przepisy Kodeksu pracy określające zasady dokonywania potrąceń z wynagrodzenia za pracę. Chodzi tu o:

• art. 87 Kodeksu pracy dotyczący granicy potrącenia,

• art. 87¹ Kodeksu pracy określający kwotę wolną od potrąceń. 

W ten sposób w zakresie ochrony przed egzekucją osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia zrównano z osobami posiadającymi status pracowników w rozumieniu Kodeksu pracy.

Górna granica potrącenia

W razie potrącenia z wynagrodzenia zleceniobiorcy, jeżeli zostaną spełnione powyższe warunki, należy stosować górną granicę potrąceń wynikającą z Kodeksu pracy.

Przypomnijmy zatem, że górna granica potrąceń z wynagrodzenia pracownika zależy od rodzaju potrącenia. Potrącenia świadczeń niealimentacyjnych mogą być dokonywane do wysokości 50% wynagrodzenia, a łącznie z potrąceniami świadczeń alimentacyjnych nie mogą przekroczyć 60% wynagrodzenia. Same świadczenia alimentacyjne również mogą być potrącane do wysokości 60% wynagrodzenia. W razie egzekucji na poczet alimentów, kwota wolna od potrąceń nie jest stosowana. Natomiast przy potrąceniach niealimentacyjnych egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych wynosi ona 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz wpłat dokonywanych do pracowniczego planu kapitałowego.

Kwota wolna od potrąceń

Przy potrąceniach z wynagrodzenia zleceniobiorcy należy stosować kwotę wolną, wynikającą z Kodeksu pracy. Jednakże zastosowanie przepisów Kodeksu pracy o kwocie wolnej od potrąceń do wynagrodzenia otrzymywanego przez osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych, np. zlecenia, może sprawiać trudności. 

Warto więc wskazać, że Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w piśmie z 27 września 2016 r. przyjęło stanowisko, że: „(…) wszystkie świadczenia powtarzające się, których celem jest zapewnienie utrzymania, korzystają z ochrony przed egzekucją w zakresie analogicznym do wynagrodzenia ze stosunku pracy. Do tego rodzaju świadczeń zalicza się również wynagrodzenia wypłacane na podstawie umów cywilnoprawnych. (...) Wynagrodzenie obliczone w oparciu o minimalną stawkę godzinową przewidzianą w ustawie z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw, gwarantowane przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi w przypadkach określonych w ustawie - powinno korzystać z analogicznej ochrony w zakresie egzekucji jak wynagrodzenie za pracę, jeżeli w konkretnym przypadku będzie ono świadczeniem powtarzającym się, którego celem jest zapewnienie utrzymania”.

Natomiast Ministerstwo Sprawiedliwości w piśmie z 18 października 2018 r. stwierdziło, że: „W sytuacji, gdy zleceniodawca otrzyma od komornika sądowego zajęcie wierzytelności przysługujących zleceniobiorcy, a posiada wiedzę, że wynagrodzenie wypłacane zleceniobiorcy z tytułu umowy zlecenia ma charakter świadczenia wypłacanego okresowo w powtarzających się odstępach czasu i którego celem jest zapewnienie utrzymania, albo stanowi jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną (analogicznie jak pracodawca) powinien podjąć decyzję o zastosowaniu do tego wynagrodzenia granicy potrącenia czy kwoty wolnej od potrąceń w wysokości minimalnej płacy aktualnie przysługującej pracownikom (…)”. 

Także Rzecznik Krajowej Rady Komorniczej w stanowisku z 19 listopada 2018 r. stwierdził, że: „(…) przepis nakazuje ograniczenia związane z zajęciem wynagrodzenia stosować odpowiednio do wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania albo stanowiących jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną. Oznacza to, iż przepisy dotyczące zasad obliczania wysokości potrąceń oraz ochrona minimalnego wynagrodzenia za pracę dotyczyć będzie także umów cywilnoprawnych (z reguły umowy zlecenia, umowę o dzieło) (…)”

Podstawa prawna:

• art. 833 § 2¹ ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 11550 ze zm.)

  Autopromocja

  ZFŚS
  Zasady tworzenia i prowadzenia

  Sprawdź

• art. 87-87¹ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465)