Niezależnie od podstawy przyjęcia studenta na praktyki – czy to w wyniku skierowania wystawionego przez uczelnię czy też w ramach realizacji wewnątrzzakładowych programów praktyk, pracodawca musi zapewnić studentom bezpieczne i higieniczne warunki.
Pracodawca musi także zapoznać praktykanta ze strukturą organizacyjną i porządkiem pracy w zakładzie, co ma na celu ułatwienie odbywania praktyk. Umożliwi to także płynną współpracę studenta z innymi pracownikami. Jeżeli więc u pracodawcy obowiązuje regulamin pracy (bo zatrudnia co najmniej 20 pracowników), to powinien udostępnić on treść tego regulaminu praktykantowi.
Ponadto pracodawca powinien zadbać o to, aby odebrać od studenta oświadczenie o obowiązku zachowania tajemnicy. Jest to szczególnie istotne, w sytuacji gdy student będzie miał dostęp do informacji poufnych.
Dodatkowo, w zależności od postanowień zawartych w porozumieniu zawartym z uczelnią, pracodawca może być zobowiązany do prowadzenia dziennika praktyk studenta.
Pracodawca wpisuje w nim m.in.:
- czas pracy praktykanta,
- tematy zajęć odbywanych w zakładzie pracy,
- rodzaj umiejętności zawodowych, jakie zdobył w trakcie praktyk.
PRZYKŁAD
Pracodawca postanowił zwiększyć zatrudnienie. W związku z tym, aby wybrać najlepszego kandydata, chce wprowadzić w zakładzie program studenckich praktyk zawodowych.
Najlepszy student–praktykant po ukończeniu praktyki będzie mógł liczyć na zatrudnienie w firmie. Pracodawca w związku z tym powinien opracować regulamin praktyk, w którym określi m.in. zasady oceny praktykantów, a także przygotować umowę o praktykę spełniającą wymogi ustawy.
Ustawa o praktykach absolwenckich
Pracodawca może zorganizować praktyki studenckie bez zawierania umowy z uczelnią. Praktyka w tym przypadku odbywa się na podstawie umowy zawartej bezpośrednio między pracodawcą a studentem. Szczegóły dotyczące zawierania tego rodzaju umów zostały określone w ustawie o praktykach absolwenckich. Ustawa określa obowiązki pracodawcy, a także zasady odbywania praktyki.
Pracodawca, przyjmujący praktykanta, jest zobowiązany m.in. do takiego zorganizowania praktyki, aby student miał zapewnione odpowiednie okresy odpoczynku, odpowiednie niedyskryminujące warunki odbywania praktyki. W związku z tym praktykant nie może pracować dłużej niż 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy, a łącznie z godzinami nadliczbowymi 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym.
Praktykantowi przysługuje prawo do odpoczynku dobowego w wymiarze co najmniej 11 godzin i odpoczynku tygodniowego odpowiadającego co najmniej 35 godzinom. Praktykant podobnie jak etatowy pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut wliczanej do czasu pracy, jeżeli wymiar czasu pracy będzie wynosił co najmniej 6 godzin.
Pracodawca musi również zapewnić przestrzeganie przepisów prawa pracy w zakresie pracy w nocy, zakazu dyskryminacji, zasady równego traktowania czy uprawnień z tytułu naruszenia zasady równego traktowania.
Ustawa o praktykach nie reguluje natomiast spraw związanych z prowadzeniem ewidencji czasu pracy absolwenta podczas praktyk, jak również usprawiedliwiania nieobecności czy spóźnień.
Pracodawca w umowie ze studentem może zastrzec, że praktyka będzie się odbywała odpłatnie lub nieodpłatnie. Wysokość miesięcznego świadczenia pieniężnego nie może przekraczać dwukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Obowiązkiem pracodawcy podobnie jak w przypadku praktyk odbywanych na podstawie porozumienia zawartego z uczelnią jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
Odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy spoczywa na pracodawcy niezależnie od tego, czy na terenie zakładu pracy pracują tylko pracownicy czy też inne osoby.
Obowiązki bhp
Przyjmując studenta na praktykę, pracodawcy muszą zapewnić takiej osobie bezpieczne i higieniczne warunki odbywania praktyki. Przepisy w tym względzie nie różnią się od zasad obowiązujących etatowych pracowników. Niemniej jednak pracodawcy, planujący przyjęcie praktykantów, muszą szczególną uwagę zwrócić na rozporządzenie z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Studenci, odbywający praktyki przed dopuszczeniem do wykonywania pracy, powinni przejść wstępne ogólne szkolenie w dziedzinie bhp – tzw. instruktaż ogólny. Celem szkolenia jest zapoznanie studentów z przepisami i zasadami bhp obowiązującymi w zakładzie pracy oraz zasadami udzielania pierwszej pomocy (§ 9 ww. rozporządzenia). Natomiast obowiązek przeprowadzenia tzw. instruktażu stanowiskowego przed dopuszczeniem studenta do wykonywania pracy na określonym stanowisku wynika z § 11 ww. rozporządzenia. Instruktaż ten ma na celu zapoznanie studenta z zagrożeniami występującymi na stanowisku pracy, które ma być mu powierzone, sposobami ochrony przed zagrożeniami oraz metodami bezpieczeństwa wykonywania pracy na tym stanowisku. Program zarówno wstępnego szkolenia ogólnego, jak i stanowiskowego stanowi załącznik nr 1 do ww. rozporządzenia.
PRZYKŁAD
Pracodawca przyjął praktykanta, który poza zajęciami biurowymi będzie również odbywał praktykę w części produkcyjnej zakładu pracy. W związku z tym pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia praktykantowi środków ochrony indywidualnej takich samych jak pozostałym pracownikom wykonującym pracę na danym stanowisku pracy.
Obowiązki bhp względem praktykantów określa także rozporządzenie z 1 grudnia 1998 r. dotyczące pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Stanowi ono, że w przypadku praktykantów, użytkujących monitory ekranowe przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy, pracodawca ma obowiązek albo tak zorganizować ich pracę, aby możliwe było przemiennie połączenie obsługi monitora ekranowego z innymi pracami nieobciążającymi narządu wzroku i wykonywanymi w innych pozycjach ciała, albo udzielić praktykantom co najmniej 5-minutowej przerwy po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora.
Pracodawca ma również obowiązek stosować wszystkie przepisy i zasady bhp w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne do ochrony ich zdrowia i życia, np. jeśli jest to uzasadnione rodzajem wykonywanej pracy, powinien wyposażyć praktykanta w środki ochrony indywidualnej, odzież czy obuwie robocze (art. 304 § 2 k.p.).
Podstawa prawna:
- art. 183a–183e, art. 129 § 1, art. 131 § 1, art. 132 § 1, art. 133 § 1, art. 134, art. 1517, art. 304 § 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r – Kodeksu pracy (j.t. DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94, ost. zm. DzU z 2013 r. poz. 2),
- art. 2, 4 ustawy z 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich (DzU nr 127, poz. 1052),
- § 9, 11 rozporządzenia MGiP z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU nr 180, poz. 1860, ost. zm. DzU z 2007 r. nr 196, poz. 1420),
- § 2 rozporządzenia MPiPS z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (DzU nr 148, poz. 973).