Dużo się pisze i mówi o WLB - work live balance, ale istnieje jeszcze WBL - work based learning. W styczniu 2024 r. Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) przedstawiła nowe dane, które pokazują jakie znaczenie mają praktyczne zajęcia i praca świadczona przez młodocianych dla nauki danego zawodu. Te nowe wskaźniki zatrudnienia i nauki w miejscu pracy zmieniają się z roku na rok, bo rynek pracy ciągle ewoluuje, podobnie jak podejście młodych osób do pracy. Wysokiej jakości edukacja i możliwości uczenia się przez całe życie mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia wszystkim osobom godnego życia i produktywnej pracy.
- Co to jest WBL - work based learning?
- Czym jest przyuczenie do zawodu?
- Zalecenie w sprawie przygotowania zawodowego
- Quality Apprenticeships Recommendation - zalecenie dotyczące wysokiej jakości praktyk zawodowych
- Uczestnictwo w uczeniu się opartym na pracy
Co to jest WBL - work based learning?
Sformułowanie WBL - work based learning oznacza uczenie się oparte na pracy. W zależności od dziedziny rynku pracy i rodzaju pracy może przybierać różne postacie. Mogą to być szkolenia, praktyki, przyuczenie do wykonywania danego zawodu, które w głównej mierze oparte są na pracy. Celem jest więc pozyskanie wiedzy praktycznej a nie tylko teoretycznej. Mogą to być również kursy, szkolenia przekwalifikujące, seminaria, warsztaty - form jest wiele. Wiele jest też instytucji rynku, które zaangażowane są w WBL, mogą to być np. publiczne służby zatrudnienia, Ochotnicze Hufce Pracy, agencje zatrudnienia, instytucje szkoleniowe oraz instytucje dialogu społecznego i partnerstwa lokalnego. Zakres podmiotowy WBL obejmuje głównie osoby młode czy młodociane, które dopiero wkraczają w rynek pracy, ale jak najbardziej osoby dorosłe również mogą korzystać z kursów, które poszerzą ich horyzonty i umiejętności w pracy (szczególnie jeżeli ją zmieniają).
Czym jest przyuczenie do zawodu?
Oczywiście w zależności od uregulowań w danym kraju, przyuczenie do wykonywania danego zawodu jest różnie rozumiane. Jednak na potrzeby zalecenia postanowiono, że uniwersalna definicja będzie tak brzmiała: przyuczanie do zawodu to forma kształcenia i szkolenia, jest uregulowana w umowie o praktykę zawodową, która umożliwia praktykantowi zdobycie kompetencji wymaganych do pracy w zawodzie poprzez zorganizowane i wynagradzane lub w inny sposób wynagradzane finansowo szkolenie obejmujące zarówno w miejscu pracy, jak i poza nim uczenia się, co prowadzi do uzyskania uznanych kwalifikacji;
Zalecenie w sprawie przygotowania zawodowego
Jak podaje Międzynarodowa Organizacja Pracy: "Uczenie się oparte na pracy odgrywa kluczową rolę w rozwijaniu umiejętności pracowników na zmieniającym się rynku pracy. Jest to nie tylko ścieżka dla młodzieży, ale także dla dorosłych poszukujących możliwości podniesienia lub zmiany kwalifikacji. Promowanie i szersza dostępność przyuczania do zawodu i innych możliwości szkolenia opartego na pracy może zmniejszyć bezrobocie młodzieży, ułatwić wejście na rynek pracy, zwiększyć wydajność i konkurencyjność przedsiębiorstw oraz umożliwić pracownikom rozwijanie odpowiednich umiejętności w szybko zmieniającym się świecie pracy. Międzynarodowa Konferencja Pracy przyjęła niedawno zalecenie w sprawie przygotowania zawodowego wysokiej jakości z 2023 r. (nr 208), zawierające szczegółowe wytyczne dla państw członkowskich dotyczące promowania i regulowania przygotowania zawodowego.".
Quality Apprenticeships Recommendation - zalecenie dotyczące wysokiej jakości praktyk zawodowych
Konieczne staje się wydawanie dokumentów na szczeblu międzynarodowym, które mają "pobudzać" poszczególne kraje do zmiany w podejściu do kształcenia i rozwoju - szczególnie młodzieży. Dlaczego jest to tak ważne i konieczne? Ponieważ jak wskazuje się w zaleceniu światowe stopy bezrobocia i niepełnego zatrudnienia są nadal wysokie, nierówności utrzymują się i że gwałtowne przemiany w świecie pracy, takie jak wyzwań związanych ze zmianą klimatu, pogłębiają niedopasowanie umiejętności i niedobory wykwalifikowanej siły roboczej, wymagających rozwoju wysokiej jakości praktyk zawodowych, które stwarzają możliwości dla osób w każdym wieku, aby stale się przekwalifikowywały i podnosiły kwalifikacje.
Z danych przedstawionych przez MOP wynika, że na całym świecie tylko około połowa młodych ludzi (w wieku od 15 do 24 lat) uczestniczy w kształceniu i szkoleniu. We wszystkich regionach frekwencja jest najwyższa w Europie i Azji Środkowej, gdzie udział młodzieży przekracza 66 procent, a najniższa w Afryce (45 procent). Pomimo tego, istnieją znaczne dysproporcje między krajami, a wskaźniki wahają się od zaledwie 20 procent do prawie 80 procent. Sytuacja dziewcząt i kobiet wciąż jest zła. Pomimo tego, że młode kobiety częściej niż młodzi mężczyźni kształcą się lub szkolą we wszystkich regionach z wyjątkiem Afryki, nie przekłada się to na lepsze wyniki w ich zatrudnieniu. Na całym świecie tylko 48,6 proc. dorosłych kobiet (w wieku 25 lat i więcej) jest zatrudnionych w porównaniu z 75,6 proc. dorosłych mężczyzn.
Uczestnictwo w uczeniu się opartym na pracy
Pomiar uczenia się w miejscu pracy (WBL) jest złożony i wieloaspektowy. WBL odnosi się do wszystkich form uczenia się, które odbywają się w rzeczywistym środowisku pracy. Może się ono odbywać w ramach formalnego i pozaformalnego kształcenia i szkolenia, a także uczenia się nieformalnego, które można realizować przez całe życie danej osoby w celu poprawy kompetencji, w tym wiedzy, umiejętności i zachowań potrzebnych do skutecznego uzyskania i utrzymania pracy oraz rozwoju w ramach indywidualnych ścieżek kariery. Praktyki, staże, staże i szkolenia w miejscu pracy to najczęstsze rodzaje WBL. Można je opłacić bez zapłaty. Jak podaje MOP: "Z danych z 85 krajów wynika, że około 25 na 1000 młodych ludzi (w wieku 15-24 lat) uczestniczy w programach praktyk zawodowych lub staży. Istnieją jednak ogromne różnice między krajami, a także między grupami wiekowymi. Najwięcej osób uczących się z młodzieżą uczy się w Szwajcarii (225 na 1000 młodych ludzi), a następnie w Sierra Leone (140), Austrii (136) i Francji (116). Młodzież płci męskiej prawie dwa razy częściej niż młodzież żeńska uczestniczy w uczeniu się opartym na pracy. Krajowe definicje przygotowania zawodowego i staży są bardzo zróżnicowane, w związku z czym rzeczywistość uczenia się opartego na pracy byłaby bardzo różna w zależności od tych programów, od staży trwających zaledwie kilka dni, aby uzyskać kontakt z rzeczywistymi miejscami pracy, po ustrukturyzowane programy trwające kilka lat, które są zorganizowane wokół określonych kompetencji i uzupełnione uczeniem się poza miejscem pracy.".