Czy za bezprawne wypowiedzenie można żądać odszkodowania ponad kwotę określoną w Kodeksie pracy

Michał Culepa
rozwiń więcej
Pracownik, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach przez sąd pracy, po ustaleniu, że wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o pracę na czas nieokreślony było nieuzasadnione lub naruszało przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, nie ma prawa do odszkodowania na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego ponad przysługujące mu wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy określone w Kodeksie pracy (uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 18 czerwca 2009 r., I PZP 2/09).

Jerzy G. był zatrudniony w Poczcie Polskiej. Zwolniony z pracy za wypowiedzeniem w maju 2007 r., został wyrokiem sądu przywrócony do pracy na warunkach sprzed wypowiedzenia. Równocześnie pracodawca wypłacił mu, na podstawie art. 47 Kodeksu pracy, wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy. W myśl tego przepisu, pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące – nie więcej niż za 1 miesiąc.

Autopromocja

Pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za cały okres pozostawania bez pracy tylko wówczas, gdy stosunek pracy rozwiązano bezprawnie z pracownikiem w okresie przedemerytalnym, z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego, z pracownikiem – ojcem wychowującym dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego albo gdy rozwiązanie umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy przepisu szczególnego. W przypadku Jerzego G. powyższe przesłanki nie miały miejsca, dlatego pracodawca wypłacił mu wynagrodzenie tylko za jeden miesiąc. Skierował więc ponownie sprawę do sądu, żądając wypłacenia odszkodowania za całość utraconych zarobków w okresie pozostawania bez pracy od maja 2007 r. do stycznia 2008 r. (dopiero bowiem na początku ub.r. wyrok przywracający go do pracy został wykonany). Swoje żądanie Jerzy G. oparł na przepisach Kodeksu cywilnego, co Trybunał Konstytucyjny dopuścił w wyroku z 27 listopada 2007 r. (sygn. SK 18/05, DzU nr 225, poz. 1672). W orzeczeniu tym trybunał stwierdził, że art. 58 w związku z art. 300 Kodeksu pracy, rozumiany w ten sposób, że wyłącza dochodzenie innych, niż określone w art. 58 Kodeksu pracy, roszczeń odszkodowawczych związanych z bezprawnym rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia, jest niezgodny z konstytucją.

Poglądów tych nie podzielił jednak Sąd Rejonowy w K., który oddalił powództwo Jerzego G. w całości. Powód złożył więc apelację. Rozpoznający ją Sąd Okręgowy w K. dostrzegł jednak poważny problem prawny i skierował do Sądu Najwyższego pytanie prawne:

„Czy w sytuacji przywrócenia pracownika do pracy na poprzednich warunkach pracy i płacy oraz podjęcia przez niego pracy w terminie 7 dni od uprawomocnienia się wyroku, pracownik nabywa prawo do dochodzenia odszkodowania na podstawie Kodeksu cywilnego stosowanego przez art. 300 k.p., ponad przysługujące mu zgodnie z art. 47 k.p. wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy?”

Sąd Najwyższy udzielił na to pytanie odpowiedzi negatywnej. Uzasadniając orzeczenie wskazał, że w Kodeksie cywilnym obowiązuje zasada, w myśl której w razie wyrządzenia szkody, jej sprawca powinien ją naprawić w pełnej wysokości – jeżeli szkodę wyrządził ze swojej winy. Jednak nie jest to zasada absolutna i w każdym przypadku obowiązująca. Pojawiają się od niej wyjątki rozszerzające odpowiedzialność (gdy podmiot powodujący jakąkolwiek szkodę odpowiada za nią niezależnie od winy, np. w przypadku odpowiedzialności na zasadzie ryzyka) albo nakazujące nie tylko naprawienie szkody, lecz i wypłatę zadośćuczynienia (przewyższającego wartość szkody). Są również sytuacje ograniczające odpowiedzialność do określonej wysokości. Ta zasada miarkowania odpowiedzialności jest jak najbardziej zgodna z Konstytucją RP, a TK ją akceptuje, szczególnie w stosunkach między osobami fizycznymi.

Skoro więc modyfikowanie zasad odpowiedzialności za szkodę następuje już na gruncie prawa cywilnego, to tym bardziej może ono następować w stosunkach pracy. Ograniczenie z art. 47 Kodeksu pracy jest prawidłowe z punktu widzenia konstytucyjnego i systemowego. Celem ustawodawcy jest bowiem zapewnienie szybkiego naprawienia szkody przez pracodawcę, który dokonał bezprawnego wypowiedzenia. W dodatku pracownik już został przywrócony do pracy, a więc jego główne żądanie zostało zaspokojone. Tym bardziej zasadne jest ograniczenie odpowiedzialności pracodawcy. Regulacja art. 47 Kodeksu pracy jest więc całościowa i nie ma potrzeby odpowiedniego stosowania przepisów prawa cywilnego.

Kadry
ZUS: emeryci i renciści otrzymają w maju od nas list; dwie ważne decyzje w jednej kopercie
06 maja 2024

W ciągu najbliższych dni i tygodni (do końca maja) emeryci i renciści otrzymają list z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.  W jednej kopercie znajdą oni dwie decyzje - o marcowej waloryzacji oraz o dodatkowym świadczeniu rocznym czyli tzw. trzynastce.

Świadczenie wspierające. Komu ZUS przyzna to świadczenie, w jakiej wysokości i na jak długo?
06 maja 2024

Nawet o 3918,11 zł miesięcznie mogą starać się osoby posiadające status osoby z niepełnosprawnością. Jak uzyskać świadczenie wspierające?

Jaki temat rozprawki na maturze 2024?
04 maja 2024

Wiele abiturientów zastanawia się jaki będzie temat rozprawki na maturze 2024? Możliwości i motywów literackich jest bardzo dużo. Warto zwrócić jednak szczególną uwagę na motyw pracy i rolę człowieka pracującego w polskiej literaturze.

Od maja urlopy dla dużej grupy pracowników: jest już wykaz stanowisk
04 maja 2024

Od maja obowiązują nowe przepisy i urlopy dla dużej grupy pracowników. Konkretnie chodzi o wykaz stanowisk pracy uprawniających do urlopu oraz wzór zaświadczenia o okresie korzystania przez pracownika z urlopu. Rozporządzenie wchodzi w życie 10 maja 2024 r. Kto ma prawo do tych uprawnień urlopowych?

Kiedy matury 2024? Terminy, przedmioty i praca nauczycieli
04 maja 2024

Około 263 000 zdających, którzy ukończą szkołę ponadpodstawową w roku szkolnym 2023/2024, przystąpi do egzaminu maturalnego z przedmiotów obowiązkowych. Ogółem w 2024 r. przeprowadzonych zostanie ok. 556 885 egzaminów w części ustnej oraz ok. 1 405 725 egzaminów w części pisemnej. Kiedy matury 2024? Poniżej szczegółowe terminy, godziny, przedmioty i praca nauczycieli podczas matur.

5000 zł do 8000 zł zasadniczego wynagrodzenia od 30 kwietna 2024, z wyrównaniem od 1 stycznia, podwyżka o 20% - ale nie dla każdego
04 maja 2024

5000 zł do 8000 zł zasadniczego wynagrodzenia od 30 kwietna 2024, z wyrównaniem od 1 stycznia, podwyżka o 20% - ale nie dla każdego. Konkretna wysokość stawek zależy od kwalifikacji, posiadanego doświadczenia oraz od jednostki zatrudniającej. Która grupa zawodowa otrzyma takie podwyżki? 

Czy 19 maja 2024 to niedziela handlowa?
03 maja 2024

Czy 19 maja 2024 to niedziela handlowa? Czy w maju jest niedziela handlowa? Poniżej wykaz niedziel handlowych na 2024 r.

5 maja: Dzień Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych
03 maja 2024

W dniu 5 maja przypada: Dzień Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych, a w Polsce to także Dzień Godności Osoby z Niepełnosprawnością Intelektualną. Trzeba zwrócić uwagę na sytuację tych osób, szczególnie w kontekście społecznym, zawodowym ale i ekonomicznym. Przecież już zgodnie z Konstytucją RP: Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny”. Musimy zatem wiedzieć, że uznając i popierając godność i prawa osób z niepełnosprawnościami, uznajemy własną godność i prawa.

4 maja to Dzień Św. Floriana - Święto Strażaków
03 maja 2024

Świętowaliśmy 1, 2, 3 maja teraz przyszedł czas na 4 maja -  Dzień Św. Floriana. To Wielkie Święto Strażaków. Zostało ustanowione w dniu imienia patrona tej grupy zawodowej czyli właśnie św. Floriana. W ten szczególny dzień warto wyrazić wdzięczność zarówno strażakom z Ochotniczych Straży Pożarnych jak i z Państwowej Straży Pożarnej za ich trud, ciężką i niebezpieczną służbę, gdzie często narażają swoje życie i zdrowie dla niesienia pomocy innym. 

Emerytura z ZUS: by zapewnić sobie nawet najniższą nie można zbyt często korzystać z zasiłków chorobowych, dlaczego
04 maja 2024

Częste przebywanie na zwolnieniu lekarskim, zwłaszcza tuż przed emeryturą ma wpływ na negatywny wpływ jej wysokość. A często na tym etapie życia bywa i tak, że dla poratowania zdrowia trzeba okresowo skorzystać z renty. Czy więc chorobowe wlicza się do emerytury? Nie tylko więc zbyt krótki staż pracy, ale i duży staż pracy, ale poprzerywany zwolnieniami lekarskimi może obniżyć emeryturę i pozbawić prawa do minimalnej gwarantowanej emerytury, bo formalnie takie okresy zwolnień, choć stażu pracy nie obniżają, w stażu ubezpieczeniowym uznawane są za okresy nieskładkowe.

pokaż więcej
Proszę czekać...