Kiedy pracownik otrzyma ekwiwalent za niewykorzystany urlop
Ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy jest świadczeniem pieniężnym, które należy się pracownikowi, wówczas gdy z przyczyn określonych w przepisach nie może on zrealizować swego prawa urlopowego. Pracodawca ma obowiązek wypłacić pracownikowi ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy.
Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop w 2015 r.
Katalog przyczyn, które uprawniają do otrzymania ekwiwalentu jest to katalog zamknięty. Oznacza to, że pracodawca nie może uzgodnić z pracownikiem, iż zamiast urlopu w naturze otrzyma ekwiwalent pieniężny, mimo braku okoliczności o których mowa w przepisach. Ustanie stosunku pracy jest więc jedynym zdarzeniem prawnym uzasadniającym wypłatę ekwiwalentu. Ustawodawca chce w ten sposób ograniczyć sytuacje, w których zatrudniający wypłacając ekwiwalenty omijaliby rzeczywisty cel urlopu, jakim jest wykorzystanie go w naturze, czyli regeneracja sił pracownika.
Obliczanie ekwiwalentu
Sposób obliczania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8.01.1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U.1997.2.14 ze zm.).
Podstawę do obliczenia ekwiwalentu stanowią:
- składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości, w wysokości należnej w miesiącu, w którym pracownik nabył prawo do tego ekwiwalentu,
- wynagrodzenie zmienne wypłacone pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu (dotyczy to składników przysługujących za okresy nie dłuższe, niż jeden miesiąc) oraz wynagrodzenie zmienne wypłacone w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu (dotyczy to składników przysługujących za okresy dłuższe niż jeden miesiąc).
Zobacz serwis: Urlopy
W przypadku gdy pracownik nie przepracował pełnego okresu, o którym mowa powyżej, wynagrodzenie faktycznie wypłacone mu w tym okresie dzieli się przez liczbę dni pracy, za które przysługiwało to wynagrodzenie, a otrzymany wynik mnoży się przez liczbę dni, jakie pracownik przepracowałby w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
Składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu.
Współczynnik służący do ustalenia ekwiwalentu
Współczynnik służący do ustalenia ekwiwalentu za 1 dzień urlopu ustala się odrębnie w każdym roku kalendarzowym i stosuje przy obliczaniu ekwiwalentu, do którego pracownik nabył prawo w ciągu tego roku kalendarzowego. Współczynnik ustala się, odejmując od liczby dni w danym roku kalendarzowym łączną liczbę przypadających w tym roku niedziel, świąt oraz dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, a otrzymany wynik dzieli się przez 12. Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy tak ustaloną wartość współczynnika, obniża się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika.
Dłuższe urlopy wypoczynkowe – 35 dni urlopu
Wysokość ekwiwalentu
Jeżeli prawidłowo obliczymy sumę miesięcznych wynagrodzeń pracownika oraz współczynnik służący do ustalenia ekwiwalentu, możemy przejść do obliczania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Oblicza się go:
- dzieląc sumę miesięcznych wynagrodzeń przez współczynnik, a następnie
- dzieląc tak otrzymany ekwiwalent za jeden dzień urlopu przez liczbę odpowiadającą dobowej normie czasu pracy obowiązującej pracownika, a następnie,
- mnożąc tak otrzymany ekwiwalent za jedną godzinę urlopu przez liczbę godzin niewykorzystanego przez pracownika urlopu wypoczynkowego.
Przedawnienie roszczenia
Roszczenie pracownika w czasie trwania stosunku pracy, jak i po jego ustaniu o ekwiwalent za niewykorzystany urlop przedawnia się z upływem lat trzech (uchwała składu 7 sędziów SN z 15 grudnia 1972 r., III PZP, 40/72, OSNCP 1973, nr 9, poz. 145). Co ważne roszczenie o ekwiwalent, bez względu na to, czy chodzi o urlop bieżący czy zaległy, staje się wymagalne w dacie rozwiązania stosunku pracy (postanowienie SN z 5 grudnia 1996 r., I PKN 34/96, LexPolonica nr 318184).