Prawo do obniżenia wymiaru czasu pracy
Zgodnie z art. 1867§ 1 Kodeksu pracy pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego może złożyć pracodawcy pisemny wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż 1/2 pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika. Gdyby zatrudniony podał niższy niż dopuszczalny wymiar czasu pracy, pracodawca obniża wymiar do połowy pełnego wymiaru czasu pracy. Dopuszcza się także możliwość uwzględnienia niższego wymiaru zaproponowanego przez pracownika.
Ochrona stosunku pracy po złożeniu wniosku
Kodeks pracy w art. 1868 przewiduje ochronę stosunku pracy po złożeniu wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy. W takim przypadku pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w oznaczonym okresie. Liczy się go od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu do nieobniżonego wymiaru czasu pracy. Okres ten nie może być dłuższy niż 12 miesięcy.
Zobacz: Obniżony wymiar czasu pracy - ochrona przed zwolnieniem
Przepisy chronią pracownika przed rozwiązaniem w tym czasie umowy o pracę. Pracodawca może tego dokonać tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Dodatkowo u pracodawcy zatrudniającego co najmniej 20 pracowników można wypowiedzieć umowę o pracę w chronionym terminie 12 miesięcy na podstawie ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.
Wniosek
W celu obniżenia wymiaru czasu pracy osoba zatrudniona sporządza pisemny wniosek, który przedkłada pracodawcy na 2 tygodnie przed rozpoczęciem wykonywania pracy w obniżonym wymiarze czasu pracy. Pracownik określa we wniosku wymiar czasu pracy, w jakim zamierza pracować oraz okres jego obowiązywania. Jeżeli wniosek zostanie złożony bez zachowania terminu, pracodawca obniży wymiar czasu pracy nie później niż z dniem upływu 2 tygodni od dnia złożenia wniosku.
Zobacz: Opieka nad dzieckiem - obniżenie wymiaru czasu pracy
Ponowny wniosek
Może zdarzyć się sytuacja, że pracownica złoży wniosek o obniżenie etatu na okres pół roku, po czym stwierdzi, że pracując w pełnym wymiarze czasu pracy, nie może pogodzić opieki nad dzieckiem z pracą. Czy istnieje możliwość ponownego złożenia wniosku?
Kodeks pracy nie określa tego wprost, lecz wydaje się, że jest to uzależnione od prawa do urlopu wychowawczego. Jeśli pracownica nadal uprawniona jest do urlopu wychowawczego, będzie również mogła złożyć wniosek o obniżenie etatu. Podobnie jak w przypadku urlopu wychowawczego z obniżenia wymiaru czasu pracy można skorzystać z przerwami. Oznacza to, że jeśli pierwszy wniosek nie dotyczy całego okresu, na który dokonuje się obniżenia etatu, pracownik będzie mógł złożyć wniosek ponownie na okres aż do wyczerpania limitu właściwego dla urlopu wychowawczego określonego w Kodeksie pracy.
Zobacz także: Forum Kadry - Uprawnienia rodzicielskie
Gdyby zaś pracodawca odmówił uznania ponownego wniosku, pracownik na podstawie art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego będzie mógł wystąpić do sądu o ustalenie istnienia stosunku pracy. W razie wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę, zatrudniony ma prawo wnieść odwołanie oraz domagać się przywrócenia do pracy lub odszkodowania.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 1964 Nr 43, poz. 296 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. z 2003 Nr 90, poz. 844 z późn. zm.)