Pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, wlicza się do okresu zatrudnienia okres pozostawania bez pracy, za który przyznano wynagrodzenie. Okresu pozostawania bez pracy, za który nie przyznano wynagrodzenia, nie uważa się za przerwę w zatrudnieniu pociągającą za sobą utratę uprawnień uzależnionych od nieprzerwanego zatrudnienia (art. 51 § 1 k.p.).
Wliczenie okresu pozostawania bez pracy
Wskazane w cytowanym powyżej przepisie określenie „okres pozostawania bez pracy” dotyczy zakresu czasowego, w którym pracownik nie świadczył pracy na rzecz pracodawcy, który rozwiązał z nim umowę z naruszeniem przepisów prawnych. W istocie w przypadku przywrócenia pracownika do pracy i zasądzenia wynagrodzenia, po takim nieuzasadnionym wypowiedzeniu umowy o pracę, nie można uznać całego czasu pozostawania bez pracy za okres zatrudnienia.
Ustawodawca wskazuje jedynie, że okres ten ulega zaliczeniu do okresu zatrudnienia danego pracownika pod warunkiem podjęcia przez niego pracy lub co najmniej zgłoszenia gotowości do podjęcia pracy.
Za zastosowaniem takiej wykładni ww. przepisów przemawia również aktualna linia orzecznictwa. Zdaniem Sądu Najwyższego, przez pojęcie „okres pozostawania bez pracy”, o którym mowa w art. 51 § 1 k.p., należy rozumieć okres nieświadczenia pracy u pracodawcy, który dokonał wypowiedzenia niezgodnie z prawem. Przepis ten nie nakazuje uznania okresu pozostawania bez pracy, za który przyznano wynagrodzenie, za okres zatrudnienia, lecz jedynie wliczenie tego okresu do okresu zatrudnienia. Okres pozostawania bez pracy może zostać zaliczony do okresu zatrudnienia (stażu pracy) tylko wtedy, gdy pracownik podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy. Przepis ten nie wprowadza natomiast fikcji prawnej, że pracownik przywrócony do pracy w okresie pozostawania bez pracy pozostawał w stosunku pracy. Za okres pozostawania bez pracy pracownikowi przywróconemu do pracy orzeczeniem sądu, który podjął pracę u dotychczasowego pracodawcy, nie przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego (wyrok z 12 kwietnia 2007 r., I PK 261/06).
Prawo do urlopu wypoczynkowego
Treść cytowanego powyżej przepisu mogłaby sugerować, że pracownik, którego na mocy orzeczenia sądu przywrócono do pracy, posiada wszystkie uprawnienia przysługujące mu, gdyby bez przerwy świadczył pracę na rzecz pracodawcy. Tymczasem jest jednak inaczej. Zwolniony pracownik za czas pozostawania bez pracy nie nabywa prawa do urlopu wypoczynkowego ani nie może wykorzystać nabytego wcześniej uprawnienia urlopowego. Urlop wypoczynkowy jest prawem majątkowym polegającym na zwolnieniu pracownika od obowiązku wykonywania pracy w celu wypoczynku, przy jednoczesnym zapewnieniu przez ten czas wynagrodzenia (urlopowego).
Zdaniem Sądu Najwyższego, przy nabywaniu prawa do urlopu decydujące znaczenie ma pozostawanie w stosunku pracy, a nie samo świadczenie pracy (uzasadnienie uchwały z 4 kwietnia 1995 r., I PZP 10/95). Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w uchwale z 28 września 1990 r., przyjmując w uzasadnieniu, że prawo do urlopu wypoczynkowego zależy od pozostawania w stosunku pracy (III PZP 15/90).
Do istoty stosunku pracy należy również to, że urlop przysługuje pracownikowi w wymiarze określonym przepisami prawa pracy i w czasie ustalonym przez pracodawcę. Ze względu na swój cel urlop wypoczynkowy powinien być wykorzystany w naturze i w całości, a zamiana urlopu na ekwiwalent pieniężny możliwa jest tylko w przypadkach ściśle określonych przepisami prawa pracy.
Aktualne orzecznictwo wskazuje również, że w tym okresie pracownikowi nie przysługują również inne świadczenia, które wynikają ze stosunku pracy, m.in. prawo do świadczeń socjalnych lub tzw. trzynastki.
Podstawa wliczenia do okresu zatrudnienia
Jak zostało już wskazane powyżej, pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, wlicza się do okresu zatrudnienia okres pozostawania bez pracy, za który zostało mu przyznane wynagrodzenie. Jednocześnie okres pozostawania bez pracy, za który nie przyznano wynagrodzenia, nie uważa się za przerwę w zatrudnieniu, która powoduje utratę uprawnień uzależnionych od nieprzerwanego pozostawania w zatrudnieniu. Jeżeli sąd pracy zasądza na rzecz pracownika odszkodowanie w związku z bezpodstawnym lub niezgodnym z prawem wypowiedzeniem przez pracodawcę umowy o pracę, wliczenie czasu, za który sąd przyznał odszkodowanie, do okresu zatrudnienia następuje na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu.
Mimo że w związku z rozwiązaniem lub wypowiedzeniem stosunku pracy pracodawca jest zobowiązany niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy (art. 97 § 1 zd. 1 k.p.), pracownik nie może skuteczenie żądać od pracodawcy, aby ten wskazał w świadectwie pracy informację o przyznanym przez sąd pracy odszkodowaniu. Na pracodawcę nie został bowiem nałożony obowiązek wskazywania w świadectwie pracy informacji o fakcie przyznania pracownikowi odszkodowania przez sąd pracy.
W praktyce świadectwo pracy jest dokumentem wystawianym najczęściej w dniu rozwiązania umowy o pracę. Tymczasem wystąpienie przez pracownika z roszczeniem odszkodowaczym z powodu bezprawnego lub niezgodnego z prawem wypowiedzeniem umowy o pracę następuje po wydaniu świadectwa pracy.
WAŻNE!
Pracownik ma prawo żądać wliczenia okresu pozostawania bez pracy do okresu zatrudnienia na podstawie prawomocnego wyroku sądu pracy, zasądzającego odszkodowanie.
W zależności od treści orzeczenia sądu zaliczenia okresu pozostawania bez pracy do ogólnego czasu pracy dokonuje poprzedni bądź nowy pracodawca. W przypadku wydania przez sąd pracy wyroku nakazującego przywrócenie do pracy zaliczenia okresu pozostawania bez pracy dokonuje pracodawca, który zatrudniał pracownika na dotychczas zajmowanym stanowisku. Natomiast w sytuacji gdy sąd pracy zasądza na rzecz pracownika odszkodowanie, zaliczenie do stażu pracy okresu pozostawania bez pracy dokonuje nowy pracodawca, u którego pracownik podejmie pracę.
Wliczenie przez nowego pracodawcę do pracowniczego stażu okresu pozostawania bez pracy, za który przyznano odszkodowanie, następuje na podstawie świadectwa pracy – uzupełnionego na wniosek pracownika – wydanego przez poprzedniego pracodawcę (§ 5 ust. 3 rozporządzenia z 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania – DzU nr 60, poz. 282 ze zm.).
Podstawa prawna:
- art. 51, 56, 97, 152 Kodeksu pracy,
- orzeczenia Sądu Najwyższego:
– wyrok z 12 kwietnia 2007 r. (I PK 261/06, niepubl.),
– uchwała z 28 września 1990 r. (III PZP 15/90, OSNC 1991/4/45),
– uchwała z 4 kwietnia 1995 r. (I PZP 10/95, OSNP 1995/18/228).